Atlarda Hiperlipidemi hastalığı nedenlerinden başlıyacak olursak; Hiperlipidemi atların ve poni ırkı atların egzersiz sonucu ya da kalori alımındaki azalmaya (ör. kolik, operasyon vb.) bağlı olarak şekillenen bir hastalığıdır.
Hiperlipidemi genellikle normal beslenmeye dönüldüğünde hızlı bir şekilde düzelir. Buna karşın, hiperlipemi ciddi bir metabolik hastalıktır ve çoğunlukla poni ırkı atlarda gözlenir. Depresyon belirtileri, iştahsızlık, yağlı karaciğer ve bulanık serumla karakterize bir hastalıktır. Hiperlipemi genellikle kalori alımında azalmaya neden olan durumlar (ör. gebelik, laktasyon, kolik) sonucunda sekonder olarak şekillenir.
Atlarda Hiperlipidemi Hastalığı Klinik Belirtileri
Genellikle vücut ağırlığı fazla olan poni ırkı atlar etkilenir. Depresyon belirtileri ile yeme karşı ilgisizlik gözlenir. İshal bu bulgulara ilaveten sıklıkla görülen bir durumdur. Ayrıca merkezi sinir sistemi anormallikleri, inkoordinasyon ve zayıflık görülebilir.
Klinik patolojik değişiklikler arasında; bulanık serum, trigliserid düzeyi [>5.7 mmol/L (500 mg/dL, karaciğer enzim aktiviteleri (AST, AP, GGT), bilirubin ve safra asitleri konsantrasyonlarında artış vardır.
Hiperlipemili poni ırkı atlarda yaygın olarak azotemi gözlenir. Hastalığın terminal dönemlerinde metabolik asidoz şekillenir. Karaciğer biyopsisinde yağ infiltrasyonu belirlenir.
Postmortem muayenede yağ infiltrasyonuna bağlı olarak dumanlı görünümdeki serum, solgun, büyümüş karaciğer ve böbrekleri görmek mümkündür. Bu organlar kesildiği zaman yağlı kıvamları ortaya çıkar. Bazı olgularda karaciğerde yağlanmaya bağlı şekillenen yırtılmalar sonucu ölüm şekillenebilir.
Atlarda Hiperlipidemi Hastalığı Sağaltım
Primer hastalık tedavi edilir ya da yiyecek alınımında artış sağlanır. Beslenmede yüksek enerjili bulamaçlar önerilebilir. Yavaş olarak verilen glukoz enfüzyonu tedavinin ilk basamağını oluşturur (%5′lik dekstroz ile
karıştırılarak 0.5 L/saat IV 200 kg bir poni için). Enerji açığını kapatmak protamine zinc insulin (15 IU/kg IM 12 saatte bir, sonrasında 0.5 g/kg PO 12 saatte bir) ve sonrasında glukoz kullanılır.
Plazma trigliserit düzeyini azaltmak amacıyla heparin (40-100 IU/kg SC 12 saatte bir) kullanılabilir. Bununla birlikte, heparin kullanımı plazmanın renginin berraklaşmasını sağlasa da, primer hastalık düzeltilmeden hiperlipemi ortadan kalkmaz. Bu dozdaki heparin, karaciğer fonksiyonlarını etkileyerek hemostatik değişmelere neden olabilir.
Hiperlipemili ponilerin prognozu kötüdür.
