İneklerde meme apsesi, bilindiği gibi; apse vücutta bir boşluk içerisinde irin toplanması olarak açıklanır. İneklerin memelerinde, çoğunlukla deri altında apseler şekillenebilir. Bu tip apseler, genel olarak, meme dokusunun dışında olur. Bazı durumlarda örneğin; kronik mastitis vakalarının bir komplikasyonu olarak meme dokusunu da içine alan apseler oluşabilir. Ancak bu durum nadir olarak görülür.
Memeye dışarıdan gelen bir darbe (vurma, travma, kontüzyon) o bölgede kan toplanmasına (hematom) ve ardından mikroorganizmaların bulaşmasıyla apseye sebep olur.
Muayenede bölge şişmiş ve ağrılıdır. Fakat süt normaldir. Mastitis yoktur. Sütte pıhtılaşma ya da sarı su gelmesi söz konusu değildir.
Kesin teşhis palpasyon (elle muayene) ve punksiyon (iğne batırma) ile kolayca konulabilir. Elle muayene ile apseden şüphe duyulduğunda bölgeye bir iğne batırılır ve içinden irin geldiği görülürse apse olduğu anlaşılır. Hematom (kan toplanması) halinde iğneden irin değil kan gelir. Böylece hematom ile apse arasında bir ayırıcı teşhis yapılmış olur.
Apsenin hazırlayıcı sebebi, yukarıda sözü edildiği gibi, bir küt darbedir. Kan toplanan bölgede mikroorganizmaların devreye girmesiyle irin oluşur. Çoğunlukla pyogenic (piyojenik, irin yapan) bakterilerden Trueperella pyogenes olaya karışmıştır. Ayrıca stafilokoklar, streptokoklar, bazen de Fusobacterium necrophorum devreye girer.
İneklerde Meme Apsesi Tedavi
Tedavi cerrahidir. Apsede irin bir poş (irinin biriktiği boşluk) içerisindedir. İrin boşaltılmalı, poş bir antiseptik solüsyon ile yıkanmalıdır. O yüzden apse olan bölge açılır ve irin temizlendikten sonra açık bırakılır. Poşun temizlenmesi ve tekrar irin ile dolmaması için her gün boşluk içerisine tentürdiyot ya da povidon iyot gibi bir antiseptik verilerek pansuman yapılmalıdır.
Apsenin açılması ve içinin temizlenmesi konusunda hassas ve nazik davranılmalıdır. İşlemin mutlaka bir veteriner hekim tarafından yapılması gerekir. İrin yapıcı (Piyojenik bakterilerin kana karışması ve kan yoluyla diğer organlara gitmesi kötü sonuçlar doğurabilir. Örneğin; haşin davranışlar endokarditis (kalp yangısı) veya glomerülonefritis (böbrek yangısı) ya da septisemi gibi sorunlara yol açabilir.
Meme apsesi boşaltılması, ardından poşun antiseptikle yıkanması sabırla devam ettirilmelidir. Tahminen bu işlem 10 gün kadar sürebilir.
Tedavi esnasında antibiyotik ve yangı giderici (NSAID) ilaçlar kullanılır. Kortizon olmayan yangı giderici ilaçlardan Meloksikam, Flunixin meglumin, Ketoprofen ya da benzeri etkin maddeleri içeren ilaçlar kullanılabilir. Prospektüslerine göre bu ilaçlardan kısıtlı bir süre kullanılmalıdır.
Antibiyotik olarak penisilin ya da eritromisin etkin maddelerini içeren ilaçlar önerilmektedir.
Ancak şunu bilmek gerekir ki; sadece antibiyotik yaparak apsenin tedavi edilmesi mümkün değildir. Yukarıdaki gibi; aç, boşalt, açık bırak, antiseptikle pansuman yap şeklinde bir tedavi metodu uygulanmalıdır.
Meme apselerinde de her zaman, her vakada olduğu gibi koruyucu hekimlik öne çıkmaktadır. Memenin bir travmaya maruz kalması genellikle sıkışık, dar, uygun olmayan barınaklarda görülen bir sorundur. Yatak yerleri uygun ölçülerde olmalı, barınak hayvan refahı düşünülerek tasarlanmalı, kuru ve temiz ilkesine önem verilmelidir. Kalabalık barınaklar travmaya dolayısıyla hematom ve apseye yatkınlık oluşturur.
Bu konuda verilen bilgiler sadece meme apsesi için değil, genel olarak, vücudun herhangi bir yerinde oluşan deri altı apseleri için de geçerlidir.
