Haber Güvercinleri, bir çok insan haber taşıyan güvercinleri geçmişteki bir uygulamanın antik bir kalıntısı olarak görmektedir. Fakat bazı ülkelerde (gelişmiş ve gelişmekte olan) haberci güvercinlerin kullanımı tekrar ortaya çıkmış ve rutin olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu konudaki yeni teknikler ise, eskisinden daha etkili bir şekilde uygulanmaktadır. Örneğin, geçmişte güvercinler yalnızca tek bir rota üzerinde uçmakta, barınaklarından alınan güvercinler bir süre sonra götürüldükleri yerden salınarak eski yerlerine dönmeleri sağlanmaktaydı. Bu durum çok sınırlı bir kullanım sağlıyordu.
Güvercinlerle ilgili bilgilerin artmasıyla güvercinlerin mesajları götürdükten sonra tekrar başlangıç istasyonuna dönebildikleri saptanmıştır. Böyle bir eğitimle güvercinler mesajları götürdükten sonra tekrar yuvalarına geri dönmektedir. Bu işlem günde iki kez yapılabilmektedir. Bu uygulamanın püf noktası kuşların yemlendikleri yerin bir istasyon, yuvalarının yerin ise, diğer istasyon olmasıdır. Güvercinler böyle bir günlük çalışmayı 160 km’ den daha uzun bir mesafede yapabilmektedir. Böyle bir istasyonda güvercinleri gözlemek için personel bulundurmaya gerek yoktur. Yalnızca içeriye açılan (tek yönlü) bir kapısı olan güvercinlik yeterlidir. Güvercinlerin tekrar uçurulması için bir personelin buraya gelmesi gerekir böylelikle getirilmiş olan mesajlar daima bulunur. Böyle bir güvercinlikte yeteri kadar tünek bulunmalıdır. Böyle bir sistem Puerto Rico ve Guatemala da uygulanmaktadır.
Telefonun olmadığı dağlık alanlarda ve mesajların saatler süren büyük zorluklarla ulaştırılmaya çalışıldığı sert coğrafi bölgelerde mesajlar bu şekilde yollanabilmektedir. Bazı yerleşimler doğal felaketler, askeri veya terörist saldırılar gibi umulmayan faaliyetlerce izole edilebilir. Bu gibi durumlarda güvercinler can kurtarıcıdır. Örneğin, Puerto Rico‘ da arabaların köyden şehre 1.5-2 saatte aldıkları yolu güvercinler 20 dakikada almakta ve köylülerin gereksindikleri bazı ilaçları taşıyabilmektedirler.
Haber güvercinleri uzaklara ve hızlı uçmalarının yanı sıra, et üretimi amacıyla yavrularından da faydalanılır. Güvercinler yarış amacıyla veya lezzetli et kaynağı olan geniş pektoral kasları için yetiştirilirler. Bir çift haber güvercini bir yılda mesaj taşımada kullanılmayan ve 28 günlük yaşta kesilen 12-16 yavru yetiştirir.
Haber güvercinleri ile ilgili bir diğer örnek Fransa‘dan verilebilir. Buna göre siyah-beyaz haberci güvercinler her gün Fransa’nın kuzeybatı kıyısındaki Petit Gendarme kasabasından 23 km’lik yolu uçarak hastaneye kan taşımaktadır. Güvercinlerin göğüslerinde özel bir koşuma sarılarak yollanan kan tüpleriyle hastanede basit, etkili ve ekonomik bir şekilde kan testleri yapılabilmektedir. İki güvercine ortalama 40 g ağırlıkta her ikisi de aynı kanı içeren test tüpleri bağlanmaktadır. Bu servis özellikle turist akımının olduğu yaz mevsiminde trafik kazalarının arttığı dönemde değer kazanmaktadır.
Güvercinler, Granvilli yöresiyle AWranches hastanesi arasındaki 27 km’lik yolu hazırlanma süresi de dahil olmak üzere 11 dakikada kat edebilmektedir. Akaryakıt fiyatı yüksek olan Fransa da bir kaç mısır danesiyle yönetilen böyle bir operasyonun ekonomik değeri oldukça büyüktür. Bazen hava durumu olumsuz bir faktör olabilir. Yoğun sis varlığında güvercin timi yere konmak zorunda kalabilir. Türkiye’den verilebilen bir başka örnekte ise, güvercinler takımlar halinde İstanbul’dan Adapazarı veya İzmit’e getirilerek serbest bırakılmakta ve bu sırada girilen bahislerde hangi takımın daha önce evine varacağı tahmin edilerek yarışmalar düzenlenmektedir. Ayrıca Urfa yöresinde güvercinlerin boyunlarına çengelli iğnelerle boncuk veya nazarlıklar asılması da yine Türkiye’ye ait folklorik bir özelliktir.
Kaynak: Kanatlı Beslenme Dinamiği ve Biyogüvenlik, Doç Dr. Ö. Hakan Muğlalı, Minpa Matbaacılık, Bolu 2001, 380-381.
