Sütçü işletmelerin karnesi. Sütçü sığır işletmelerinde bir yıl boyunca sürüden zorunlu çıkarmaya sebep olan durumlar kayıt altına alınırsa “Yıl Sonu Karnesi” ortaya çıkar. Bu karne ortaya çıktığında işletmenin zayıf yönleri belirlenmiş olur. Sürüden zorunlu olarak çıkartılan inek sayısı ve sebepleri bilinirse geçmişten ders alınarak, geleceğe yönelik önlemler geliştirilebilir.
Süt sığırcılığı ile uğraşan çiftliklerde inekler kısır kaldıkları, memeleri köreldiği ve topallık problemleri çözülemediği için kesime gönderilirler. Başka sebepler de olabilir. Ama, en çok görülen üç sebep bunlardır.
Yılda bir kez kesime gitme sebepleri irdelenmeli, en çok hangi sebepler olduğu listelenmelidir. Diyelim ki; bir yıl içinde sürüden mecburi çıkarma sebebiyle on baş inek kasaplık olmuş. Bunun içerisinde kaçı döl tutmadığından, kaçı meme körelmesinden, kaçı topallık dolayısıyla kasaba gönderilmiştir? Eğer on baş inekten, yedi adedi döl tutma sebebiyle kesime gönderilmek zorunda kalınmış ise, sürüde bir “döl tutma” sorunu vardır. Geriye dönülerek eksiklikler, ihmaller, hatalar gözden geçirilmeli ve alınacak önlemlerin neler olması gerektiği tartışılmalıdır.
Bu tip örnekler meme körelmesi ve topallık ile ilgili olarak geliştirilebilir.
Sürüde kısır ineklerden dolayı mecburi çıkarma oranı yüksekse; rasyon gözden geçirilmeli, enerji dengesi, subklinik hipokalsemi, ketosis olaylarına yönelik incelemeler yapılmalı, doğuma gereksiz ve kötü müdahale olup olmadığı, boğa seçiminde hata yapılıp yapılmadığı tartışılmalıdır. Yem seçme, asidoz, konfor, ısı stresi gibi konular gündeme alınmalıdır. Doğum öncesi ve sonrasındaki vücut skorları üzerinde durulmalı, profesyonel yardım eksikliği olduğuna kanaat edilirse, o yönde önlemler alınmalıdır.
Meme körelmesi kasaba gönderme sebebi olarak öne çıkmış ise; sağım hijyeni, subklinik yani gizli mastitis, somatik hücre sayımı, mastitise karşı aşılama, meme direncini arttıracak uygulamalar gözden geçirilmelidir.
Topallıklar, ayak hastalıkları kesime gönderme sebebi olarak göze batıyorsa yem formülasyonu, yem seçme, asidoz, ısı stresi, konfor, yürüme zeminleri konuları üzerinde çalışılmalı, eksikler, yanlışlar saptanmalı, ona göre önlemler alınmalıdır.
Zorunlu sürüden çıkarma sebeplerinin kaydedilmesi, kontrol edilerek önlemlerin geliştirilmesi sürü yönetimi uygulamalarında yer alan önemli bir çalışmadır.
Bu bilgiler kullanılırsa sürü yönetiminde başarı sağlanması yönünde adım atılmış olur.
