Köpeklerde gebeliğin sonlandırılması. Gebe kalmış köpeklerin yavru atımı için ne yapmalıyız?. Aslında şahsen gebe kalmış bir köpeğin gebeliğin sonlandırılması durumu kesinlikle karşıyım. Yaşamını sürdüren her canlının üreme hakkı vardır. Daha önceki yazılarımda dişi köpeklerin kızgınlığının baskılanması ve dişi köpeklerde kızgınlığın ertelenmesi olaylarına da bakış açım aynıdır. Eğer ki herhangi bir hastalık veya olumsuz bir durum olmadığı müddetçe tüm bunların yapılması bence doğru değildir.
PGF2a analogları (PG): Köpeklerde luteal fazın ikinci yarısında PG (PGF2a analogları) uygulanması ile kısmi veya bazen tam bir sarı cisimin morfolojik olarak gerilemesi şekillenmekte ve plazma progesteron yoğunluğu düşürülebilmektedir. Bu konuda PG (PGF2a analogları) ‘nin dozu kadar uygulanma sıklığı da önemlidir.
Gebeliği sona erdirmek üzere PGF2a analogları köpeklerde 30. günden sonra kullanılabilmekle birlikte bu türde corpus luteum ‘ların PG ‘Iere karşı oldukça dayanıklı olduğu göz önünde tutulmalıdır. Köpek corpus luteum ‘ları, gebeliğin ilk üç haftasında prostaglandin sağaltımına cevap vermez. Bununla birlikte bu dönemden sonra yinelenen dozları yahut yavaşça salınan gereçleri etkili olabilir.
Köpeklerde cloprostenol, gebeliğin 33-53. günleri arasında, sekiz saatte bir 20 mcg/kg, veya 3O mcg/kg 12 saatte bir dozda (sc), üç gün süreyle uygulandığında sağaltımın başlangıcından 56-80 saat sonra abortus şekillenebilir. PG sağaltımına başlamadan 24 saat önce 0.1-2 mg östradiol siklopropionat verilerek abortif etki güçIendirilebilir. Keza, 1mg/kg dozunda tek bir doz PG uygulaması ile abortus sağlandığı bildirilmekle birlikte yüksek dozun önemli yan etkileri göz önünde tutulmalıdır.
PGF2a analogları uygulamasının kusma ve hipotermi gibi yan etkileri, uygulamadan 15 dakika önce atropin ile premedikasyon yapılarak engellenebilir. Ayrıca köpeğin PG uygulamasından önce 24 saat aç bırakılmasında yarar vardır.
Reseptör düzeyinde bir progesteron antagonisti olan Mifepriston, PG’lerle kombine olarak, köpeklerde gebeliğin sonlandırılması amacıyla önerilmektedir. Mifepriston; köpeklerde gebeliğin 32. gününden sonra 2.5 mg/kg dozda, günde iki kez ve beş gün süreyle, kas içine uygulanarak abortus sağlanabilmektedir. Uygulamalardan sonra geçici bir yan etki olarak purulent vaginal akıntı görülebilmekte ve yüksek dozları antiglukokortikoid etki oluşturabilmektedir.
Bromocriptin ve cabergolin gebeliğin ikinci yarımında, prolaktin sekresyonunu baskılayıp, corpus luteum’ları luteotropik destekten yoksun bırakarak abortus’a neden olurlar. Ergolin derivatları bu etkilerini, prolaktin sentez ve sekre eden adenohipofiz hücrelerindeki dopamin reseptörlerini doğrudan etkileyerek yaparlar. Gebeliğin 42. gününden sonra bromocriptin 20-30 mcg/kg, gün iki kez ve dört gün süre ile oral yolla kullanılabilir. Cabergolin ise 5-15 mcg/kg, günde bir kez ve beş gün süre ile oral uygulanabilir. Bu sağaltım gebeliğin ilk döneminde etkisizdir. Bromocriptin ve cabergolin merkezi sinir sisteminde dopaminerjik bir etki yaparlar. Bromocriptinin yüksek dozları, kusma anoreksi, polidipsi ve apatiye neden olur.
Köpeklerde gebeliğin sonlandırılması amacıyla GnRH antagonist’lerinin (Detirelix ve RS-15378) kullanılması oldukça yenidir. Gebeliğin 20. gününden sonra GnRH antagonistleri ile Iuteal fonksiyon suprese edilebilir. Luteal fazın ortalarında yüksek dozda tek bir uygulama ile abortus oluşturulabilmekle birlikte yan etkileri şekillenebilmektedir. PG ‘lerle kombine olarak kullanıldığında oldukça iyi sonuçlar vermektedirler.
