izmineraller küçük miktarlarda büyük yararlar sağlayan 7 adet minerale verilen isimdir. Çinko, bakır, manganez, kobalt, demir, selenyum ve iyot’a mikromineraller, mikroelementler, mikrobesinler de denilmektedir.
Günlük yaşamda her yönden gerekli olan izminerallere ihtiyaç stres dönemlerinde, doğum öncesi, doğum sonrası günlerde, ineklerin geçiş döneminde, nakliye esnasında ve sonrasında artar. Yüksek verimli ineklerde ihtiyaç, tabii ki, daha fazladır.
Çinko vücutta 300 kadar enzimin, proteinin, FSH, LH ve östrojen başta olmak üzere hormonların yapımında, memeyi koruyan keratin tıkacının oluşmasında görev alır. Beta karotenin kullanımını sağlar. Vücudun toksinlerden arınmasına yardımcı olur. Tırnak ve deri sağlığı, rahim sağlığı ile doğrudan ilgili bir mikromineraldir.
Çinko bağışıklık sistemini destekler. Akyuvarları, özellikle neutrofilleri ve monositleri, T.cell hücrelerini, antikor yapımını aktive eder. Staph.aureus mastitislerine karşı direnci arttırır.
Topallık ve döl verimi ile, meme sağlığı üzerinde koruyucu, düzeltici etkileri vardır. Stres altındakiler ile yüksek süt verenlerin rasyonları çinko ile zenginleştirilmelidir.
Bakır: Çinko gibi FSH, LH, östrojen hormonlarının yapısına katılır. Büyüme ve hücre yapımında rol alır. Bağışıklık sistemini destekler. Kan yapıcı olarak etkinliği vardır. Direnç sisteminde; özellikle makrofaj ve nötrofil (neutrophil) aktivitelerini yükselten, etkili bir mikromineraldir. Tüm ırkların ihtiyacı olan bakıra Simmental ve Şarole’nin biraz daha fazla ihtiyaçları vardır. Bu iki ırk bakır eksikliğine karşı hassastır.
Manganez: Gebelik için çok önemli bir izelementtir. Çünkü Corpus Luteum’un (CL = Sarı Cisim) yapısında yer alır.
Vücudu toksinlerden arındırma etkisi vardır. Üreme, sindirim, özellikle proteinlerin sindirimi, sinir sistemi, yağ metabolizması, bağışık maddelerinin oluşumu, direnç sistemi, hormon üretimi manganezin rol aldığı konulardır. Manganez destekleri doğumdan sonra ilk kızgınlığın görülmesinde olumlu rol oynar.
Kobalt: Kan yapıcı B12 vitaminin sentezinde rolü vardır. Destek olarak Kobalt kullanımı kansızlıkta önleyici ve düzeltici etki yapar.
Demir: Kana rengini veren, hücrelere oksijen taşıyan hemoglobinin yapısında yer alır.
Selenyum: Strese karşı en etkili mikroelementtir. Antioksidan enzimlerin oluşumunda yer alır. E vitamini ile birlikte görev yapar. Bağışıklık sistemi için gereklidir. Eksikliğinde oluşan beyaz kas hastalığı veteriner hekimlikte çokça bilinen bir sorundur. Rahimin kasılmasında yarar sağlandığından, anneye bağlı güç doğumlarda etkindir. Doğum sonrası rahimin en kısa sürede toparlanmasına yardımcı olur.
İyot: Tiroid bezinin çalışması için şart olan bir mikroelementtir. Metabolik işlevlerde görevlidir. Özellikle yatalak inek (Downer Cow Sendrom) oluşmasındaki sıklığı azaltır. Selenyum, bakır, çinko ile birlikte sonun atılamamasını önleyici etkisi vardır.
İyot destekleri buzağı kayıplarını önler.
Döl tutmayı, özellikle, ilk tohumlamada döl tutmayı kolaylaştırır. Gebelik oranını yükseltir. Meme dokusundaki etkinliğiyle somatik hücre azalmasını sağlar. Süt, süt yağı ve süt proteini artışında, ineğin doğumu takiben süt veriminde pik seviyesine en kısa sürede çıkmasında rol oynar.
Besi danalarında yemden yararlanma, tırnak sorunlarının önlenmesi ve düzelmesi, solunum yolu enfeksiyonlarının daha az olması gibi yararları vardır.
İyot vücudun direnç sistemini destekler. Hayvanların immun sistemini destekleyerek başta ayak çürüğü olmak üzere, hastalıkları önleme yönünden etkili bir İzmineraldir.
Strese karşı etkindir. Sürüdeki hayvanların sağlıklı, verimli olmaları için İyot destekleri verilmesi şarttır.
İzmineraller verilen paranın geri dönüşünü en iyi oranda sağlayan besin maddeleri olarak tanımlanırlar. Hücresel bağışıklık ve kan bağışıklığını destekleyen İzmineraller, klinik mastitisi, düşükleri engellerler.
Selenyum, E vitamini ve Çinko kandaki savunma hücrelerinin en yüksek seviyede oluşmasını temin ederler.
İyot, selenyum ve bakır zayıf buzağı sendromunu önleyerek çelimsiz buzağıların doğumuna engel olan mikro elementlerdir.
Bakır ayrıca beslenme kökenli kas bozukluklarını engeller. Selenyum meme dokusundaki kan damarlarını uyarıcı etkisi vardır. Bu sebeple süt artışı sağlarken, aynı zamanda memenin hastalık yapıcı bakterilerle mücadelesine destek verir.
Bakır büyüme, üreme, verim, savunma, gelişme, aşılamalardan sonra daha yüksek titre temini için şarttır.
Çinko koruyucu madde seviyesinde önemli artışlar sağlar.
İzmineraller inorganik tuzlar ve organik şelatlar, özellikle aminoasit şelatları olarak yemlere katılırlar. Organik olanların emilim ve yararlanma oranları daha yüksek olup, kullanımları için karar fiyatlar incelenerek verilmelidir. Organik katkılar biraz daha pahalıdırlar.
Yemlere katılmış olsalar bile, dönemsel olarak ihtiyaçların artışı da göz önüne alınmak suretiyle serbest ulaşımlı İzmineraller hayvanlara sunulmalıdır.
Barınakların belli yerlerine, ineklerin rahat ulaşabilecekleri tarzda, örneğin suluğa yakın bölgelere kovalarla konulan İzmineralleri inekler kendi arzularıyla ve ihtiyaç duydukça yalamaktadırlar.
İhtiyaç duymadığında yalamazlar. İhtiyaç duymayan inek yalamadığı halde, diğer inek yalar. Böylece kendi ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu yöntemle ineklerin döl verimi artar, kızgınlık oranları, döl tutma oranları yükselir. İşkembe ve bağırsakları daha iyi çalışır. Daha dayanıklı olurlar. Doğum sonrası görülen metritis (rahim yangısı), mastitis (meme yangısı), ketosis, yağlı karaciğer hastalığı, sonun atılamaması, mide dönmesi (abomasumun yer değiştirmesi) olayları çok az görülür. Topallıklar önlenir.
Hayvanlar ihtiyaçlarını bilirler.
Serbest ulaşımlı izmineraller yüksek dereceden fayda sağlandığı birçok çalışma ile ispatlanmıştır.
