Hayvanınız Hasta ya da Sağlıklı mı? Yeşil Işık Söyleyecek

Hayvanınız Hasta ya da Sağlıklı mı? Büyük işletmelerde, bilhassa on binlerce hayvanın bir arada barındırıldığı Besi hayvancılığında hayvanların günlük takipleri hiç kolay değil. Hele hele günümüz beslenme tarzı olan serbest beslenme sisteminde nerede ise imkansıza yakın. Hayvanlar ancak ileri düzeyde hastalandığında, yem ve su tüketimini terk edip sürünün gerisinde kaldığı yada ölü hale döndüğünde çoğu zaman fark edilebilir. Erken hasta olup olmadığı tespit edilmeyince de; hayvanın prognozu kötüye gidebilir, hastalık tüm sürüyü tehdit eder boyuta ulaşabilir. Bu durumda da ciddi kayıplar kaçınılmaz olur. Tedavi süresi uzar, çokça işçilik maliyeti biner, tedavi giderleri artar ve sürü sağlığı risk altına girer.

Amerika Birleşik Devletlerinin Nabraska eyaleti/Lincol’da geliştirilen bir aletle bu soruna çözüm bulundu. Yapılan denemeler sonunda; hayvanın kulağına tespit edilen bu cihazla hayvanın hasta olup olmadığı “yanan Yeşil Lamba” sinyali ile anlaşıldığı saptanmış ve alet Amerika besi işletmelerinde ticari olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Sistem nasıl Çalışır, Yeşil Lamba ne zaman Yanar?

Sistem önceleri sadece belli sayıda ve padoklarda beslenen hayvanlara uygulandı. Bu padoklarda; hangi hayvanın hangi padokta barındığı biliniyordu. Bu eski sistemde çoklu padok ve sınırlı sayıda, her bir padokta , besi hayvanı tutulabiliyordu. Denemeler önce bu dar ve günlük takip edilebilen küçük gruplara uygulandı. Yanan yeşil lamba ile hangi hayvanın hasta olduğu hem fiziksel hem de “yeşil Lamba” aracılığı ile kontrol edildi. Alınana lamba sinyalinin kayıt edilebildiği “merkezi bir algılayıcı/server”sistemine aktarılıp “Takip Merkezi” oluşturuldu. Daha sonra kulak uçlarına aparat yerleştirilen hayvanlar serbest alanlara, çokça hayvanın arasına bırakıldı. Uygulanan aparat ve aparatın gösterdiği LED ışığı sayesinde hastalar gece gündüz rahatlıkla takip edileblir olduğu belirlendi.

Besi hayvanlarında hastalık kontrolü zor mu? Alet nasıl yardımcı olabiliyor?

Besi hayvanlarında fert fert muayene edilmedikçe hasta olup olmadığını erken anlamak zor. Tıpkı bir yem ya da saman içindeki bir iğneyi görüp görmemek gibi. Tamamen tesadüf bir durum, aksi taktirde sürüdeki hastayı bulmak kolay değil. Hayvan hastalık belirtilerini insanlardan sakladıkça, biz onun hasta olup olmadığını ancak bulgular dramatik hale gelince anlayabiliriz. Bu yeni sistemle, kulağa takılan aparatla, hayvan hastalık belirtilerini göstersin/göstermesin 24/7 saat süre ile hayvanlar kontrol altında olup fizyolojik parametrelerdeki sapma geliştiği zaman “yeşil lamba” yanmaya başlar ve kontrol merkezine sinyal gönderir. Kulağında yeşil ışık görülen hayvan revire alınarak muayeneye tabii tutulur ve erken müdahale sağlanır.

Sistem özel software yada hardware’e gereksinim duyar mı?

Sistem çok az bir infrastructur desteğe ihtiyaç gösterir. Bu sistemi çiftlik bazında kuruyoruz diyor üretici firma yetkilisi. Kurduğumuz merkezi sistem ile her hayvanın kulağındaki aparata sinyal gönderilip oradaki veriler merkeze kaydedilebiliyor.

Sensörler nasıl alınıyor ve fiyatı ne kadardır?

Kurduğumuz sistem hayvanlar arası veri akışını mukayese edebilir konumdadır. Aynı zamanda çok hassa çalışabilir durumdadır. Anten ve baz istasyonu dahil ilk kurulum ücreti 6000 dolardır. Sonra hayvanın kulağına aparatı yerleştirme ve verileri aktarma “software” işlemi için 15 dolar/hayvan başına bir malliyet söz konusu. Sistem bir kez kurulduktan sonra sadece yeni girişler için hayvan başına 15 dolar alınır. İstasyon için ayrıca ücret alınmaz.

Alet hayvanın hasta olduğunu nasıl anlar?

Sistemin özelliği ilk olarak algoritmanın nasıl çalıştığını algılayabilmektir. Bunun için hastalıkların kimi özel ve ortak parametrelerinden yararlanıyoruz. Keza hayvanın kimi ortak fizyolojik değerlerinden faydalanıyoruz. Hayvanın hareket ve geviş getirme davranışlarından yararlanıyoruz. Özellikle beden ısısındaki değişimler, geviş getirme süresi yararlandığımız temel donelerdir.

ABD de besi hayvanlarının en önemli ve ölümcül hastalıklarından biri hatta en ilki BRD’dir. Solunum yolu hastalıklarından ötürü binlerce hayvan hastalanmakta ya da ölmekte ve parasal kayıplar milyon dolarlara ulaştığı bilinmektedir. Bu hastalıkta vücut ısısı ve hayvanın aktivitesi çok belirleyici veriler olarak değerlendirilmiş ve aparat bu temel veriler üzerinde geliştirilmiştir. Bu sistemle, kulağında yeşil lamba yanma sistemiyle, hasta hayvanların erken tanıdığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz. Normalden, klinik bulguların ortaya çıkmasından çok önce hasta hayvanımızı tanıyabiliyoruz. “Konu üzerinde yıllardan beri çalışıyoruz ve çalışmalarımız devam ediyor. Şimdilik ABD de ticari olarak satışa sunmuş bulunmaktayız” diyor firma sorumlusu. Çok kısa zaman dilimi içerisinde sistemi tüm dünya hayvancılığının hizmetine sunulacağı öngörülüyor.

Hayvancılık sektörüne hayırlı olsun. Umarım kısa sürede ülkemizde de pazara sunulabilir. Hatta ülkemizde de benzeri buluşlar yaratılabilir.