Broyler yetiştiriciliği, günümüzde tavuk yetiştiriciliği, tek verim yönünde geliştirilmiş hibrit tavuklarla yapılmaktadır. Bunlar kasaplık piliç, yumurta tavuğu ve damızlık tavuk yetiştiricilikleridir. İşletmeler kuruluşunda bu yetiştiricilik kollarından birini tercih ederler veya bu yetiştiricilik kollarından her birini ayrı ünite olarak kurarlar.
Broyler Yetiştiriciliği (Etlik Piliç)
Kasaplık piliç tavukçulukta en kısa sürede yapılan yetiştiriciliktir. Besi süresi 6 ile 8 hafta arasında değişir.
Etlik Piliç Kümeslerinin Hazırlanması
Etlik piliç yetiştiriciliğinin yer tipi derin yataklıklı kümeslerde yapılması tercih edilir. Civciv dönemi yetiştirmesinin kafeste yapılması çok güçtür. Ayrıca gelişme döneminde piliçlerinin göğüs etlerinin kafes tellere sürtmesi sonucu deride istenmeyen morlukların oluşması pazarlamada sorunlar yaratır. Bu nedenle etlik piliç yetiştiriciliğinde kafes sistemi tercih edilmez.
Kümeste sıklık metrekare taban alanına 12-14 piliç hesaplanacak şekilde düzenlenir.Kümese alınan civciv sayısı bu şekilde belirlenir ve yetiştirmenin tüm dönemi tek kafeste yürütülür.
Civcivler kümese alınmadan önce kümes temizlenir, yıkanır ve dezenfeksiyonu yapılır. Zemine 3-5 cm kalınlığında altlık serilir. Altlık için en uygun malzeme kaba talaştır. Talaşın bulunmadığı yörelerde pirinç kabuğu, kaba saman ve kuru ot da bu amaç için kullanılabilir.Kümesin bir bölümüne üretime alınacak civciv sayısına göre belirlenen miktarda radyan kurulur. Her radyan 40 cm yüksekliğinde ve 2-3 m çapında kontraplak bir çemberle çevrilir. Radyanlar 500 ve 1000 civciv kapasiteli olabilir. Radyanlar civciv kümese alınmadan 3-4 saat önce yakılır. Her radyan altına civcivlerin sırt seviyesinde olacak şekilde bir termometre yerleştirilir. Isıtma aracı olarak radyanın dışında özellikle aile işletmelerinde soba kullanılabilir. Bazı işletmelerde de bu amaç için kuru hava ile ısıtma veya kalorifer sistemleri de kullanılabilmektedir.
Civciv suluk ve yemlikleri çember içerisine yerleştirilir. Bu dönemde 3 litrelik civciv suluklarından ve civciv yemliklerinden 50 civcive bir adet hesaplanır. Suluk ve yemlikler birbirine yakın olarak yerleştirilir. Bildirilen miktarda suluk ve yemlikler yetiştirmenin en fazla ilk dört haftasına kadar kullanılır.
Yetiştirme Döneminde Yapılan İşlemler
Kümese ekipmanlar da yerleştirildikten sonra fumigasyon yapılır ve kümes havalandırılarak yetiştirmeye hazır hale getirilir. Günlük olarak alınan civcivler radyan altlarına yerleştirilir. Isı 30-32 derece düzeyinde tutulur ve ilk hafta sonunda 28 dereceye düşürülür. Radyan altı yetiştirme süresi çevre ısısına bağlı olarak 2 ile 4 hafta sürdürülür. 3. Hafta 26 derece, 4. Hafta 24 derece, 5. Hafta 22 derece ve sonraki dönemlerde 18-20 derecelik ısı düzeyleri yeterli olmaktadır.
Civcivler 2-4 hafta sonra radyan altından çıkarılarak tüm kümese yayılır. Büyük kapasiteli kümeslerin kendi içerisinde bölümlendirilmesi ile yetiştirme daha kontrollü olarak küçük gruplar halinde sürdürülür. Bu dönemde her 100 piliç için 10 litrelik 4 adet suluk veya piliç başına 3 cm suluk kenarı hesaplanır. Yemlik olarak asma yemlikler kullanılıyor ise 100 piliç için yemlik , uzun basit yemlikler kullanılıyor ise 100 pilice 6 m yemlik kenarı düşecek şekilde suluk ve yemlik sayısı hesaplanır. Piliçlerin büyümesine paralel olarak suluk ve yemlikler piliçlerin sırt yüksekliğine göre ayarlanır.
Etlik piliç yetiştiriciliğinde 24 saat ışık istenir. Gün ışığı dışında kalan sürelerde yetiştirme boyunca aydınlatma yapılır. Sadece yetiştirmenin başlangıç dönemlerinde kontrollü olarak günde 1 saat elektrik kesilir. Böylece civcivler ileride ani elektrik kesilmelerinde piliçlerin karanlığa alışmaları sağlanır.
Civcivlere ilk 12-24 saat süresince sadece %5 şekerli su verilir. Yeme bu süre sonrasında başlanır. Kullanılan suyun mutlaka temiz ve ısısının 10-14 derece düzeyinde olması gereklidir. Piliçler tükettikleri yemin iki katına yakın miktarda su tüketirler. Tüketilen suyun temiz olması için sulukların her gün temizlenmesi gerekmektedir.
Yetiştirmede 0-3 haftalar başlangıç, 4-6 haftalarda geliştirme ve 6-8 haftalarda bitiş yemi yedirilir. Kasaplık piliçler yüksek düzeyde protein ve enerji içeren rasyonlarla beslenir. Piliçlerin yem seçmemesi için palet yem kullanımı tercih edilir. Kullanılacak yemin haftalık olarak hazırlanması idealdir.
Yetiştirme süresince kümese bakıcıların dışında kişilerin girmesi istenmez. Bakıcılar kümes içerisine her girişlerinde kümes tulumlarını ve çizmelerini giymeli ve kümese mutlaka bir dezenfektana basarak girmelidir.
Bakıcılar yetiştirme süresince küme içerisindeki rutubeti, havalandırmayı, ısıyı ve altlığın durumunu her gün kontrol ederek gerekli düzenlemeleri yapmalıdırlar.
Broyler yetiştiriciliği yani etlik piliç yetiştiriciliğinde bir yetiştirme döneminde; 7-8. Günde New-Castle La Sota aşıları uygulanır. Bu aşılar tercihen içme suyuna karıştırılarak verilir. Aşıların 2-3 litre yağsız sütle ön karışımı yapılarak içme suyuna karıştırılması faydalıdır. Yetiştirmenin yapıldığı yörelerde Gumboro hastalığı problem oluşturuyorsa yetiştirmenin 10. -11. Günlerinde koruyucu olarak ayrıca Gumboro aşısı uygulanır. Aşı tatbikatlarından bir gün önce başlamak üzere iki gün süreli polivitamin uygulaması yapmak faydalıdır. Bildirilen program koruyucu sağlık programıdır. Sürüde görülen her hangi bir hastalık veya stres halinde tedavi edici uygulamalar yapılır.
Kaynak
