Adil Mustafa Şehzadebaşı 1871 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1889’da Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebi Ali’si bünyesinde açılan Mülkiye Baytar Mektebinin ilk öğrencisi olmuştur. Adil Bey, ikinci sınıfta kazandığı bir sınav sonucu Fransa’daki Alfort Veteriner Okuluna gönderilmiştir. Okuldaki başarısından dolayı Fransız Tarım Bakanlığı tarafından Gümüş Madalya ile ödüllendirilmiştir. 1895 yılında okulu bitirip yurda dönen Adil Bey, yüzbaşı rütbesi ile Harp Okulunda bulunan veteriner sınıflarına salgın hastalıklar ve et muayenesi dersleri vermeye başlamıştır. Bir yandan ders verirken bir yandan da 1897 yılından itibaren Bakteriyoloji-i Osmaniye’ye laboratuvar şefi olarak atanmıştır. Bu arada Fransızcadan Salgın Hastalıklar adında bir kitap tercüme etmiş, ders notlarını da Evcil Hayvanlarda Salgın Hastalıklar adı altında yayınlamıştır.
Adil Mustafa Şehzadebaşı Bey daha yurda dönmeden, 1893 yılında İstanbul’da insanlarda büyük bir kolera salgını ortaya çıkmış ve bu hastalığı incelemek üzere Fransa Pastör Enstitüsünden Chantimes adlı bir bakteriyolog davet edilmiştir. Chantimes incelemelerini tamamlayıp Fransa’ya dönmeden önce İstanbul’da bir bakteriyoloji laboratuvarı kurulmasını önermiş ve bu iş için de Dr. Maurice Nicolle’yi tavsiye etmiştir. Aynı yıl İstanbul’a gelen Dr. Nicolle Bakteriyolojihane-i Osmaniye’yi kurmuştur. Başlangıçta Dr. Nicolle’ye yardımcılık yapan Adil Bey onun Fransa’ya gitmesi üzerine kuruma müdür olarak atanmıştır.
Dr. Nicolle ve Adil Bey birlikte çalıştıkları beş yıl içerisinde o zamana göre çok büyük buluşlara imza atmışlardır. Bunlardan bir tanesi de sığır vebası virusunun filtreleri geçmesi olayıdır. Bu arada veba virusunun çeşitli sığır ırkları arasında virulans ve kuluçka süresi farklılıkları gösterdiğini, örneğin Yerli Kara ırkının step ırklarına bakınca hastalığa daha dayanıklı olduğunu ve kuluçka süresinin bir gün daha uzun sürdüğünü bulmuşlardır. İkili ayrıca sığır vebası virusunun enjekte ediliş biçimi ve dayanıklılığı konusunda çeşitli denemeler yapmışlar ve sığır vebası serumunu bulmuşlardır. Bunların dışında adil bey kendi başına malleus ve piroplasmosis konularında çalışmalarda bulunmuş, varicola aşısı ve difteri serumu hazırlamıştır.
Adil Mustafa Şehzadebaşı Bakteriyolojihane-i Osmani’nin bölünmesiyle ortaya çıkan Bakteriyolojihane-i Baytariye’de çalışmalarını sürdürmüş, bir süre sonra ise askeri ve sivil veteriner okullarındaki dersleri de vermek koşuluyla kurumun müdürlüğüne atanmıştır. Daha sonra ise Baytar Mekteb-i Alisinin müdürü olmuştur.
Adil Bey, 33 yıllık kısa yaşamına çok sayıda araştırma ve buluş sığdırdıktan sonra 1904 yılında İstanbul ‘da veremden vefat etmiştir.
