Montafon ırkı İsviçre Alplerinden köken almış, dünyanın bilinen en eski sütçü sığır ırklarından biridir.
Dünyada yöresel olarak çeşitli isimlerle anılır. İsviçre’nin Schwyz Kantonundan köken aldığı için Schwyzer – Brown Schwyzer ismi de verilmektedir. Alp Dağları Esmeri karşılığı olan Bruna Alpines, Brune des Alpes, İsviçre esmeri karşılığı olan Brown Swiss, Pardo Suizo gibi isimler de verilir. Almanya’da Braunvieh ismiyle bilinen ırk, köken olarak İsviçre esmeri
olup, etçi yönde geliştirilmiştir.
İsviçre’nin kahverengi dağ sığırı ABD’ye ithal edildikten sonra sütçü yönden geliştirilmiş olup, en önemli 6 sütçü ırktan birisidir. Sütçü ırklarda sayısal olarak Holstein’den sonra ikinci sıradadır.
Brown Swiss ABD’de sütçü ırk, diğer ülkelerde ise kombine ırk olarak bilinmektedir. Ülkemizde ilk getirildiği yıllarda boz ırk ile melezlenmiş, daha sonra ise melezlemeler sürmüştür. Böylece Türk Esmeri adını verebileceğimiz melez Montafon inekleri ortaya çıkmıştır.
Brown Swiss ırkının ergin inekleri 500-680 kg canlı ağırlıkta olurlar. Erkekleri ve boğaları 820-1130 kg arasındadır.
Renk genelde açık kahverengi den, koyu kahverengi’ye değişir. Sırtında ester çizgisi denilen açık kahverengi bir çizgi vardır. Kulak içleri çoğunlukla tüylüdür. Boynuzlu ve bazen boynuzsuz olabilir. Boynuz uçları, burun ve kuyruk uçları siyahtır. Burun ucunun siyahlığı krem rengi bir merme ile çevrilidir.
Montafon ineğinin Verim Özellikleri
Brown Swiss ırkı ABD de sütçü yönde ıslah edildiği için, 2014 yılı resmi verilerine göre süt veriminde ırk ortalaması 10.676 kg’dır. Avrupa’da ise bu rakam 6-7 ton civarındadır. Örneğin; İspanya’da 2014 yılı resmi süt verim ortalaması 7121 kg ’dır. Sütte yağ oranı %4, protein oranı %3,5 tur.
Sütteki pıhtılaşma proteini olan Kappa Kazein ’in BB varyantı diğer ırklara göre çok yüksektir. Bu sebeple Brown Swiss sütünden yapılan peynirler daha randımanlı ve kaliteli olurlar.
Montafon ırkı sığırlar uzun ömürlü, kolay adapte olabilen, kolay idare edilebilen, güçlü yapıda, tırnakları dayanıklı, ayak ve meme yapıları güçlü, memeleri vücuda iyi oturan inekler olurlar. Sıcağa ve hastalıklara daha dayanıklı bir ırktır. Tırnakları yapısal olarak daha serttir.
Süt bileşenleri, süt yağı ve süt proteini yüksektir.
Brown Swiss ırkının çekinik (recessif) genlerle geçen, nadiren görülen iki önemli genetik problemi vardır. SMA (Spinal Muscular Atrofi) hastalığı kas zayıflığı ile ortaya çıkar. Mekik (Weaver) veya zikzak hastalığı ise kas ve beyin fonksiyonlarının zayıflığı ile karakterize bir hastalıktır.
Montafon ineği ülkemiz koşullarına yıllar içerisinde adapte olduğunu ispat eden bir ırktır. Dayanıklı yapısı ile üreticilere daha az sorun çıkaracak olan bu ırk ülkemizin sığır üreticilerine önerilebilecek ırklardan biridir.
