Mastitis korunma programı içinde aşı yer almalımıdır?. Mastitis, memeye giren patojenlere karşı meme bezinin bir tepkisidir. İneklerde 140’dan fazla mikroorganizma mastitise neden olmakla birlikte, en sık izole edilenler stafilokok ve streptokok türü ile koliform grubu bakterilerdir.
Mastitisler süt inekçiliği yapan işletmelerin en önemli sorunlarının başında gelmekte olup, önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır.
Süt ineği işletmelerinde karşılaşılan sorunları ekonomik kayıp bakımından önem sırasına göre sıralarsak;
Birinci sırada mastitis, ikinci sırada dölverimi ve dölverimiyle ilgili sorunlar ve üçüncü sırada topallık gelmektedir.
Mastitisler ortaya çıkan yangının şiddetine göre klinik ve subklinik olarak sınıflandırılmaktadır, bu iki form mastitisin neden olduğu ekonomik kayıp nedenleri farklıdır.
Subklinik mastitise bağlı ekonomik kayıplar
Süt verimi ve kalitesinde düşme, dölverimi kayıpları, klinik mastitis riskinde ve kesime gönderilen inek sayısında artış ile süt antibiyotik rezidüe probleminden kaynaklanır. Klinik mastitislere bağlı ekonomik kayıplar ise atılan süt, tedavi masrafları, dölverimi düşüklüğü, laktasyonun diğer dönemlerinde süt veriminde düşme, ölüm ve genetik potansiyel kaybına bağlıdır. İşletmelerde mastitise bağlı ekonomik kayıpları önlemek için mutlaka mastitis kontrol programları oluşturulmalıdır.
Günümüzde mastitis kontrol programları sağım hijyeni, sağım makinalarının fonksiyonlarının uygunluğu, kuru dönem tedavisi ve kurudaki ineklerin kuru ve temiz bölümlerde tutulması, beslenme programları yardımıyla meme savunma sisteminin güçlendirilmesi, klinik ve subklinik mastitislerin zamanında belirlenmesi ve tedavi gibi önleyici stratejileri temel almaktadır. Oysa, bu önlemler zincirine rağmen mastitis süt inekçiliği işletmelerinin önemli ve maliyetli hastalığı olmaya devam etmektedir. Bu nedenle mastitislerin önlenmesinde yeni arayışlara yönelmek gerekir. Bu arayışlardan birisi de mastitisten korunmak için aşıların kullanılmasıdır. Özellikle S. aureus, S. uberis veya E. coli gibi mikroorganizmalar bağlı mastitislerin antibiyotik tedavisine yanıtın zayıf olması nedeniyle uygun bir aşılama protokolünün korunma yöntemlerine eklenmesiyle, bu yöntemlerin etkinliğini arttırmak mümkündür.
Prof.Dr. Ayhan Baştan
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
