Koyunlarda sınır hastalığı (Border Disease), koyunların viral bir hastalığıdır. Border Disease, Hairy shaker veya Fuzzy lambs disease adıyla bilinir. İngiltere’de 1959 yılında Galler sınırındaki koyunlarda görülen problemler üzerine yapılan araştırmalar sonucu teşhis edildiğinden hastalığa Border (sınır) hastalığı adı verilmiştir. Hastalık ülkemizde de görülmektedir.
Hastalığın etkeni olan virus (BDV) sığırlardaki BVD (Bovine Viral Diyare) virusu ile çok yakın akrabadır.
Bovine Viral Diyare hastalığının buzağılarda oluşturduğu sorunların benzeri Border Disease Virusu tarafından kuzularda oluşturulur.
Sığırlardaki BVD virusunun nonsitopatik (sitopatik olmayan) formunun BD virusuna daha yakın olduğu bildirilmektedir.
Border Disease (BD) anne karnında, rahim yoluyla bulaşmaktadır. Koyunlar sağlıklı görülmekte ve hastalık gizli seyretmektedir.
Kuzularda iskelet anormallikleri, tüylerde bozukluklar ile doğarlar. Anormal vücut yapısı, çenenin kısa olması, doğan yavrularda körlük, titreme en çok görülen belirtilerdir.
Yavrularda diğer belirtiler; yaşam gücü zayıf kuzular, küçük kuzuların ilk hafta içinde ölmeleri, sendeleyen kuzular olarak sayılabilir.
Sürü genelinde yavru atma, ölü doğum, erken embriyonik ölüm, döl tutma güçlükleri görülür.
Hastalık Mavi dil, Klamidya, Listeriosis, Campylobacter, Riketsia, Akabane, Toxoplasma gondii, Salmonella gibi diğer yavru atmaya sebep olan hastalıklarla karıştırılabilir. Kesin teşhis laboratuvar testleriyle konulur.
Koçlar sperma ile hastalığı yayabilirler. Karışık halde bulunan sığır, koyun ve keçi sürülerinde Border Disease (BD) riski yüksektir.
Hastalık için bulaşık biyolojik maddeler, yani atık yavrular, son (eş) atıkları risk faktörüdür.
Hastalığın yayılmasında en önemli etmen PI (Persiste Enfekte = İnatçı enfekte) kuzulardır.
Dışarıdan sağlam görünen, ancak hastalığı yayan kuzular saptanıp sürüden çıkarılmadıkça hastalıktan kurtulmak mümkün değildir.
Koyunlarda Sınır Hastalığı Tedavi ve Korunma
Hastalığın tedavisi yoktur. Standart bir aşısı da henüz mevcut değildir. Fransa’da ticari ölü virus aşısı üretilmiştir.
Ancak; virusun ülkelerarası antijenik farklar göstereceği bilinmelidir.
BVD (Bovine Viral Diyare) hastalığı için hazırlanmış olan aşıların koruyucu olarak kullanılması, yine bu antijenik farklılıklar dolayısıyla önerilmez.
Hastalığın koruyucu hekimliğinde en önemli 3 konu şunlardır;
PI (inatçı enfekte) kuzuların saptanarak derhal sürüden uzaklaştırılmaları, atık yavru ve yavru zarlarının imhası, sığır, koyun ve keçilerin yakın temas halinde olmamaları.
Bunlara ek olarak damızlık koçların BD (Sınır Hastalığı) virusu yönünden kontrol edilmeleri büyük önem taşır.
Benzer hastalıkların olması dolayısıyla, laboratuvar testlerinin yaptırılması, ayırıcı tanı için, şarttır.
