Kedilerde taurin eksikliği ve önemi, taurin beyinde, kalpte, retinada ve kaslarda bulunan kükürt amino asittir. Kedi beslenmesi söz konusu olduğunda taurin ve kedilerde taurin eksikliği gibi konulardan bahsetmeden geçmek pek mümkün değildir. Normal görme, sindirim, kalp kası fonksiyonu, normal gebelik ve fetal gelişimin sürdürülmesi ve sağlıklı bir bağışıklık sisteminin korunması taurin kediler için hayati öneme sahip bir amino asittir ve eksikliği onarılamaz problemlere yol açabilmektedir.
Pek çok hayvan türü ihtiyaç duyduğu taurini yeterli oranda sentezleyebilirken maalesef kediler için durum biraz farklı gelişmektedir. Kedilerin taurin sentezleme yetenekleri sınırlıdır ve önemli bir bölümü dışarıdan karşılanmak zorundadır. Taurin vücut tarafından depolanamadığından sürekli olarak dışarıdan gıda takviyesi yolu ile veya hayvansal protein kullanılan kaliteli kuru veya yaş kedi mamaları ile karşılanmalıdır.
Taurin Nedir ve Ne İşe Yarar?
Taurin yukarıda da belirttiğimiz gibi hemen hemen tüm proteinlerin yapı taşlarından olan bir amino asit türüdür ve kediler için esansiyeldir. Yani kedilerin metabolizması taurin üretemediğinden dışarıdan alınması zorunlu demektir.
Yalnızca hayvansal kökenli protein kaynaklarından temin edilebilir.
Taurin kedilerde bir çok işlev sırasında kullanılmaktadır. Bunlardan en çok bilineni kalp işlevlerinde ki etkisidir. Oysa bunun dışında en önemli işlevlerinden birisi retinal dejenerasyon üzerindeki etkisidir. Ayrıca sindirim sistemi, safra tuzu oluşumu, kolesterol regülasyonu, üreme sistemi, metabolik bozukluklar ve immun sistem sorunları gibi bir çok alanda ihtiyaç duyulur.
Vücuttan idrar ve dışkı ile atılmaktadır. Ayrıca emzirme dönemindeki kediler tarafından sütle de atılabilmektedir. Kedilerde taurin eksikliği nedeni ile oluşabilecek problemler bir anda ortaya çıkmaz. Taurin eksikliğinin şiddetine bağlı olarak bir kaç ay içerisinde yavaş yavaş etkilerini göstermeye başlar. Bu nedenle bir çok vakada durumun farkına varıldığında oluşan hasarın geri dönüşümünü sağlamak pek mümkün olmayabilir.
Kedilerde Taurin Eksikliğinin Nedenleri?
Taurin içermeyen kedi mamaları ile köpek mamaları ve ev yemekleri taurin eksikliğinin en önemli nedenleridir. Kedilerde Taurin Eksikliği Nedenleri Taurin eksikliğinin en önemli nedeni beslenme sırasında yeterince taurin alınmamasıdır. Son yıllarda üretilen bir çok kaliteli kedi maması yeteri düzeyde taurin içermektedir. Ancak yeterince taurin içermeyen köpek maması ile beslenen kediler, yeterince taurin içermeyen kedi mamaları ile beslenen kediler veya ev yemekleri ile beslenen kedilerde görülme sıklığı daha fazladır.
Kedilerde Taurin Eksikliğinin Belirtileri
Taurin eksikliğinin klinik belirtilerinin gelişmesi yavaştır. Kedinin yaşam evresine bağlı olarak semptomların ortaya çıkması birkaç ay sürebilir.
İlerlemiş vakalarda ilk fark edilen semptomlar halsizlik, iştahsızlık ve depresyondur. Kalpte gelişen sorunlara bağlı olarak aritmiler, tromboemboli, kısmi veya tam felçler görülebilir. Gecikilmiş vakalarda hastadaki görme bozukluğu dikkat çekebilir. Hamile kedilerde yavru atma veya doğan yavrularda büyüme geriliği dikkatle araştırılmalıdır. Sebebi bilinemeyen ishaller ile şeker probleminin altında yatan nedenler araştırılırken taurin eksikliği de göz önünde tutulmalıdır.
Taurin seviyeleri eksikse, gözlerin retina hücreleri sonunda dejenere olur ve görüşü bozar. Bu durum, düz taurin retinopatisi veya daha yaygın olarak kedi santral retinal dejenerasyonu (FCRD) olarak adlandırılır. Taurin eksikliği ayrıca kalpteki kas hücrelerinin zayıflamasına yol açarak dilate kardiyomiyopati (DCM) adı verilen bir duruma neden olur.
Ayrıca DCM’li hastalarda konjestif kalp yetmezliği gelişimi mümkün olduğundan hırıltılı solunum veya nefes almada ciddi güçlük çekilmesi dikkate alınmalıdır.
Kedilerde Taurin Eksikliği Sonucu
Kedilerde taurin eksikliği geri döndürülemez hasarlara ve hatta ölüme bile neden olabilir. Özellikle taurin eksikliği nedeniyle gelişen kalp hastalığı ve görme bozuklukları en önemli problemler arasındadır.
Kedilerde Taurin Eksikliği Nelere Sebep Olur?
Kedilerde taurin eksikliği bir çok farklı etkilere neden olsa da en bilinenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Retina Dejenerasyonu
Taurin eksikliğinin şiddetine bağlı olarak yavaş gelişir. Eğe uzun süre fark edilmezse kalıcı körlüğe neden olabilir. Fark edildiği andan itibaren yapılacak olan taurin takviyeleri retinal dejenerasyonu yavaşlatabilir ve hatta durdurabilir. Ancak retinal dejenerasyonun yarattığı hasarları maalesef geri çeviremez. Eğer hasar sonucu körlük gerçekleşmiş ise hasta hayat boyu kör olarak kalır.
Dilate Kardiyomiyopati (DCM)
Dilate kardiyomiyopati ventriküler kasları etkileyen bir kalp hastalığıdır. Ventriküler odacıkların genişlemesi sonucu kasılma yeteneğinin azalması veya yetersizliği ile karakterizedir. Kısaca kalpteki kan yeterince hızlı bir şekilde damarlara pompalanamaz.
Geçmiş dönemlerde daha sık görülen dilate kardiyomiyopati, son yıllardaki mama içeriklerinde yeteri miktarda taurin bulunması ve hazır mama ile beslenmenin yaygınlaşması sonucu daha az görülmeye başlanmıştır. Özellikle Birman, Maine Coons, Siyam Ragdolls, Abyssinian gibi kedi ırkları DCM’ye daha yatkındırlar. Bu nedenle bu ve benzer ırkların beslenmesine özellikle dikkat edilmeli ve gerekirse veteriner hekim tavsiyesini de alarak mamalarına taurin ilavesi yapılmalıdır.
Dilate kardiyomiyopatiyi tedavi etmek için taurin kullanıldığında, hastalık erken evrelerinde yakalanırsa taurin takviyesi genellikle etkilidir. Taurin takviyesi retinal dejenerasyonun ilerlemesini yavaşlatabilir veya durdurabilir, ancak genellikle hasarı tersine çevirmede başarılı değildir.
Üreme Sorunları
Gebe hayvanlarda ki taurin eksikliği yavru büyümesinde yavaşlık, büyüme geriliği, anomali ve yavru atma gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca taurin eksikliği nedeniyle, doğan yavrularda büyümenin yavaşlaması ve kolay kemik kırıklarının oluşması gibi etkilerde gözlenebilir.
Yukarda sayılan sorunların dışında taurinin yetersizliği halinde;
- Diş kayıpları,
- Bağışıklık sistemi bozuklukları,
- Şeker gibi metabolik hastalıklar,
- Aşırı tüy dökülmesi gibi sorunlarda görülebilir.
Kedilerde Taurin Eksikliği Teşhisi
Semptomların geçmişi ve kedinizin düzenli olarak yediği diyet türü de dahil olmak üzere, kedinizin sağlığı hakkında kapsamlı bir geçmişe sahip olmanız gerekecektir. Ayrıntılı bir öykü aldıktan sonra, veterineriniz kediniz üzerinde tam bir fizik muayene yapacaktır. Fizik muayene sırasında, ilgili veteriner kedinizin kalbini kapsamlı bir şekilde inceleyecektir.
Rutin laboratuvar testleri tam kan sayımı (CBC), biyokimya profili ve idrar tahlilini içerecektir. Bu testlerin sonuçları, başka bir hastalık veya durum da mevcut değilse, bu hastalarda genellikle normal bulunur. Veterineriniz kan taurin düzeylerinin değerlendirilmesi için kan örneğini laboratuvara gönderecektir; düşük seviyeler bir eksikliğin teyidi olacaktır.
Kalp hastalığı varsa, hastalığın ciddiyetini teşhis etmek ve değerlendirmek için göğüs röntgeni, elektrokardiyogram (EKG) ve diğer tanı önlemleri alınacaktır. Gözün retinası taurin konsantrasyonunda yüksek olduğundan, retina hasarı, kronik olarak düşük taurine sahip kedilerde yaygın bir bulgudur. Bu nedenle veterineriniz ayrıca herhangi bir retina hasarı olup olmadığını anlamak için ayrıntılı bir göz muayenesi yapacaktır.
Taurinin Önemi
Kedilerde taurin eksikliği ve önemi Taurin eksikliğini giderebilmek için hayvansal proteinlerden üretilmiş iyi kalite kedi maması kullanmak gerekir. Eğer bu yapılamıyorsa mutlaka dışarıdan taurin takviyesi yapılması zorunludur.
Her ne kadar iyi kalite mama ile beslenen bir kedinin taurin takviyesine pek ihtiyacı olmasa da bazı DCM’li veya retinal dejenerasyonlu hastaların ekstra taurin takviyelerine ihtiyaç duyması normaldir. Ancak her zaman olduğu gibi bu konudaki kararı veteriner hekiminizle birlikte almanızı önemle tavsiye ederiz.
Neden Kedinize Taurin Verilmeli?
Normal mamalar işlendiği için diyetteki taurin seviyelerini etkileyebilirken, artan diyet lifi emilimini azaltabilir. Yüksek kaliteli hayvansal protein içeren kedi mamaları, normal ve sağlıklı bir kedi için yeterli düzeyde taurin sağlayacaktır. Köpek maması, bir kedinin normal gereksinimlerini karşılamak için yeterli taurin içermez. Bu yüzden lütfen kedilerinizi sadece köpek maması verip beslemeyin.
Bazı kedi mamalarına, özellikle büyüme ve gelişme veya kalp hastalığı gibi özel ihtiyaçlar için formüle edilmiş diyetlere ek taurin eklenebilir. Takviye, kedide aşırı diyet taurin ile ilgili herhangi bir sorun bildirilmediği için nispeten güvenlidir.
