Etçi Koyun Irkları. Dünyada ün salmış etçi koyun ırkları Suffolk, Cheviot ve Dorset Koyunlarıdır.
Etçi koyun ırklarının tabii ki bunlarla sınırlı değildir. Örneğin; ülkemizde de yaygın olarak kullanılmış, melezleri elde edilmiş Merinos koyun ırkı et ve yün yönünden kombine bir ırktır. Yine ülkemize getirilmiş olan siyah başlı Alman etçi ırk koyunu da etçi ırklar listesinde yer alır. Etçi koyun ırklarının çoğunluğundan yün de elde edilir. Bazıları sütçü karakterde de olabilir.
Etçi koyun ırklarını listelersek; Hampshire, Montadale, North County Cheviot, Oxford, Shropshire, Southdown, Texel, Tunis ırklarını sayabiliriz. Bu listeyi Corriedale, Katahdin, Black Bellied Barbados, American Blackbelly, Targhee, Polypay, St. Croix, Rideau Arcott ve Romanov ırklarıyla zenginleştirebiliriz.
Etçi Koyun Irkları
Etçiliği ile ünlü Suffolk koyun ırkı siyah yüzlü, kısa kuyruklu, boynuzsuz özelliğiyle kendini belli eder iri yapılıdır. Koyunları 80- 110 kg (81-113 kg) koçları 110-160 kg (113-159 kg) ağırlığında olurlar. Kuzuları hızlı büyür, günde 400 gr canlı ağırlık alabilirler. 90-100 günlük kuzular 35-40 kg’a ulaşırlar.
Suffolk koyun ırkı farklı iklimlere kolayca adapte olan bir ırktır. Southdown babalar X Norfolk boynuzlu koyunu (Norfolk Horned ewes) melezlemesiyle elde edilmiştir. Southdown ırkı boynuzsuz, uyum yeteneği yüksek, etçi koyun ırkıdır.
Targhee koyun ırkı Rambouillet (Ramboye), Columbia, Corriedale ırklarına melezlenmesiyle elde edilmiştir. Katahdin Suffolk, St. Croix koyunlarının melezlenmesiyle elde edilen sütçü ve etçi kombine bir ırktır. Boynuzsuzdur.
Tunis yağlı kuyruklu bir etçi koyun ırkıdır. Yemden yararlanma, uzun ömürlülük, iyi annelik özellikleri, kolay doğum, sakin mizaç (docil), güçlü yapı ve sıcağa dayanıklılık gibi önemli karakterleri vardır. Sarkık kulaklı, kırmızı başlıdır. Başı ve ayaklarının tarçın rengi olması en belirgin özelliği olan bu ırkın anavatanı Kuzey Afrika (Tunus)’tur. İncil’de adının geçtiği söylenir. ABD’nin yıllar içerisinde adeta resmi koyun ırkı haline gelmiştir.
Romanov koyun ırkı aslen etçi bir koyun ırkı olmayıp, prolific (çoklu doğum) özelliği ile et sanayiine hizmet ettiği için etçi ırklar arasında sayılır.
Çok sayıda kuzulayan bu ırkın Dorset, Suffolk, Rambouillet (Ramboye), Texel ve Dorper ırkı ile melezlenmesi etçilik yönünü ve kuzuların yaşama gücünü arttırır. Prolific özelliği ile de birleşince adı geçen melezlemeler et sanayinde önemli bir yer tutar.
Corriedale koyun ırkı melezleme ile elde edilmiş, etinin lezzeti ile ünlenmiş bir koyun ırkıdır. Boynuzsuzdur. Beyaz yüzlüdür. Çok iyi karkas özelliğine sahiptir. Uyum yeteneği yüksektir. Koyunları 59-81 kg, koçları 79-125 kg ağırlığındadır.
Hampshire koyun ırkı Güney İngiltere kökenli bir etçi koyun ırkıdır. Yemden yararlanması gayet iyidir. Boynuzsuzdur. Ayakları ve yüzü koyu renklidir. İri yapılıdır.
Polypay koyun ırkı ABD’nin Idaho eyaletinin Dubois şehrinde her şeyi olan bir koyun ırkı elde etmek üzere yapılan ‘’düşlerin koyununu’’ elde etmeye yönelik çalışmaların ürünü bir ırktır. Finnsheep, Rambouillet, Targhee, Dorset ırklarının melezlenmesi sonucunda ortaya çıkmış etçi yeteneği yüksek bir ırktır.
Texel koyun ırkı yağsız eti ile bilinen, kuzu pazarında Suffolk ırkının en önemli rakibi olan, sakin mizaçlı (docil) bir ırktır. Yüzü kısa tüylü ve beyazdır. Hollanda’nın kuzeyindeki Texel adasından köken almıştır. Kuzu elde etmek için çeşitli melezlemeleri de yapılır. Hollanda, Fransız ve İngiliz Texel ırkları mevcut olup küçük farklarla benzer karakterdedirler.
Cheviot etçi koyun ırkı dik kulaklı olur. Yüzü ve ayakları ince tüylü, beyazdır. Boynuzsuzdur. Burun ucu ve ayak uçları siyahtır. İskoçya kökenlidir. Koçları 72-90 kg, koyunları 59-77 kg civarındadır.
Dorset koyun ırkı orta yapılı, beyaz yüzlü etçi koyun ırkıdır. Boynuzlu veya boynuzsuz olabilir.
Şarole (Charollais) Fransız etçi koyun ırkıdır. Yağsız eti ile ünlüdür. İkizlik oranı yüksektir. 100 koyundan 180-200 kuzu elde edilebilir. Koçları kuzu üretimi için ticari melezleme kullanılır. Kuzu üretiminde ideal baba ırkıdır.
Etçi koyun ırklarından bazıları zaman zaman ülkemize getirilerek yerli ırklarımızla melezlenmiştir.
