BRD ve Pasteurellozis, enfektif BRD’nin oluşuma katılan ve prognozunu belirleyen en önemli etkeni Pasteurella spp.’dır. Mannheimia haemolytica ve Pasteurella multocida solunum sistemi enfeksiyonlarında hemen hemen daima görev alırlar ve mortalitenin artmasına önemli ölçüde katkı sağlarlar. Özellikle BVD, BRSV, IBR virüsü ve Mycoplasma spp. ler ile çok yakın sinerjik etki oluştururlar.
Pasteurella etkenleri üst solunum yollarında fakültatif patojen olarak bulunurlar. İmmun sistemi yüksek olan bir hayvanda inhale edilen pasteurella etkenleri trakea ve büyük bronşların mukosilier etkileri ile hızlı bir şekilde ortamından uzaklaştırılırlar ve enfeksiyon oluşumuna izin vermezler. Bu savunma bariyerine surfaktan madde ve lokal yüksek antikor titresyonuda önemli destek sağlar. Lokal savunma ve krelans mekanizması daha önce belirtilen endojen ve eksojen stres durumlarında, viral enfeksiyonlarda (BVD, IBR, P-I3, BRSV…) bloke olur, surfaktan üretimi ve siliar aktivite azalır, alveolar makrofajların fagositik aktivitesinin ve bölgesel nötrofil geçişi bozulur. Sonuç olarak Pasteurella spp. etkenleri patojenite kazanır. Pasteurella spp. enfeksiyonun oluşumunda rol oynayan önemli virülans faktörler vardır.
BRD ve Pasteurellozis ’de Önemli Virulans Faktörler
Fimbria
Alveolar epitellere yapışmayı sağlar.
Polisakkarit kapsül
Etkenin fagositoz yolu ile ortadan kaldırılmasını engeller. Ayrıca bakterinin komplement ilişkili lizisini oldukça azaltır. Kapsüler polisakkaritle hazırlanan aşılarla hayvanların aşılanması antikapsüler antikorların üretimi aktive ederek Pasteurella spp. etkenlerinin fagositozisini yükseltir ama komplement ilişkili yıkımlanmasını artırmaz. Bu nedenle kapsüler antikor varlığı ile Pasteurella ’dan korunma arasında pozitif bir korelasyon yoktur. Kısaca yalnızca kapsüler polisakkarit bazlı aşılar istenilen bağışıklığı ve dolayısı ile korumayı oluşturmaz.
Lipopolisakkarit
Lökosit fonksiyonlarını bozar, yangısal mediatörlerin açığa çıkmasını sağlar birçok sistemi etkiler, lober pnömoninin oluşumuna en büyük katkıyı sağlar. Akut pasteurallozis de önemli rol oynar. Lökotoksinlerle sinerjik etkiye sahiptir. Birbirlerinin patojenik etkilerini yükseltirler. Lipopolisakkaritler hızlı bir şekilde alveolar hücre duvarını geçerek, pulmoner intravaskuler ve alveolar makrofajların, endotelyal ve epitelyumiyel hücrelerin, nötrofil sitoplazmalarına lokalize olur. Lipopolisakkaritler alveolar makrofajlardan ön yangısal sitokinlerin, reaktif nitrojen mediatörlerin, serbest oksijen radikallerinin, Bovine lökositlerden IL1b, IL-8, leukotriene 4, prostaglandin E2 ve TNFa gibi yangısal mediatörlerin salgılanmasına neden olur. Bu yangısal mediatörler hayvanın immun sistemine bağlı olarak lokal ya da bir çok organa etkileyen (multiple organ disfonksiyon sendromu) yangısal reaksiyonları başlatır.
Lökotoksin
Lipopolisakkaritle beraber Bovine nötrofil ve trombositleri yıkımlar, proteolitik enzimler, oksidant ürünler oluşumuna ve sonuç olarak doku hasarına neden olur. Düşük konsantrasyonlarda makrofaj ve nötrofil aktivitesini artırarak bu hücrelerden TNFa, lL-l ve IL-8 gibi sitokinlerin salınmasını stimüle ederler. Ayrıca yine düşük konsantrasyonlarda mast hücrelerinden yoğun histamin salınımını uyarırlar. Lökotoksinler lenfosit proliferasyonunu inhibi ederek immun supresyon oluşturular. Lökotoksinlerin yüksek konsantrasyonda bulunması nötrofiller başta olmak üzere lökositlerin membran yapısını bozarak, hücresel ödem ve sonuç olarak hücresel nekroz oluşturur. Hücresel nekroz sonucu açığa çıkan serbest oksijen radikalleri, superoksit anyonlar, hidrojen peroksit, nitrik oksit lizozamal enzimler ve arakhidonik asit metabolitleri pulmoner paraşimde şiddetli yangısal değişikliklerin oluşumuna neden olarak nekrotikfibrinli lober pnömoni oluşumuna büyük katkı sağlarlar.
BRD ve Pasteurellozis ‘de Proteazlar
Pasteurella etkenlerinin akciğer paranşimdeki adezyonunu artırarak kolonizasyon oluşumunda görev alırlar. Sığırların üst solunum yollarında immunglobulin A (IgA), alt solunum yollarında immunglobulin G (IgG) Mannheimia haemolytica enfeksiyonu mücadelesinde en önemli savunma faktörleri oluştururlar. Özellikle önemli bir proteaz olan M. haemolytica ’ın sahip olduğu glikoproteaz, IgG ’i hidrolize ederek lökosit ve makrofaj fagositik aktivitenin azalmasına neden olur. Bunun yanında sığırların solunum yollarında yer alan silialardaki siliaglikoproteinlerin yapısını bozarak önemli bir savunma mekanizmasının bloke edilmesini sağlar.
Hücresel ve Humoral Reaksiyonlar
- Normal şartlarda alveoler makrofajlar Pasteurella spp.’yi ortadan kaldırır.
- Predispoze faktörlerin etkisi ile fazla miktarlarda akciğer dokusuna ulaşıp kolonize olurlar
- İlk birkaç saat içinde nötrofiller yangısal bölgeye ulaşır.
BRD ve Pasteurellozis immun yanıtı stimule eden antijenler
- Polisakkarit kapsül
- Lökotoksin
- Lipopolisakkarit (LPS -endotoksin)
- Demir düzenliyen protinlere sahip yüzey antijenleri
BRD ve Pasteurellozis ‘de ÖNEMLİ!!!
Lipopolisakkaritlere karşı oluşan immunite düşüktür. Ölü aşı ile aşılanan hayvanlarda yanlızca yüzey antijenlerine karşı immunite gelişir, lökotoksine karşı gelişmez. Bu nedenle ölü aşı ile aşılanan hayvanlarda istenilen bağışıklık şekillenmeyebilir.
