Halk arasında kiraz göz adıyla bilinen 3. göz kapağı bezinin prolapsusu, en sık karşılaşılan palpebra tertia bozukluğudur. Köpeklerin ve nadiren de kedilerin ortak bir oftalmolojik problemidir. Lezyon bir veya her iki gözle birlikte de görülebilir.
Normal olarak, üçüncü göz kapağının bezi, üçüncü göz kapağının distal bölümünde bulunur ve bir konjunktival doku ile periorbital fasyalara sabitlenir.
Gözün iç açısında bulunan üçüncü göz kapağının fonksiyonları gözü korumak ve gözyaşı filmini (PTF) dağıtmaktır. Aynı zamanda üçüncü göz kapağı bezi toplam gözyaşı miktarının %30′ unu üretmektedir.
Üçüncü göz kapağının bezi seromüközdür ve köpeklerde gözyaşı filminin aköz kısmının %50’si kadarını üretir.
Üçüncü göz kapağı bezinin prolapsusu oluşum nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Oluşumunda periorbital destek konjunktival dokularının gerilme kuvveti kaybıyla ilişkilendiren hipotezler vardır.
Bazı köpek ırklarında görülme sıklığının artması nedeniyle bir genetik yatkınlık olduğundan şüphelenilmektedir.
Beagle, Pekingese, Cocker Spaniel, Bulldog, Boston Terrier, Neapolitan Mastiff ve Basset Hound gibi köpek ırkları bu patolojik sendroma daha yatkındır.
Özellikle, brakiosefalik ırklarda konjuktivanın herhangi bir yangısı, göz küresinin retraksiyonuna neden olur bu da üçüncü göz kapağı ve bezinin prolapsusuna yol açar.
Üçüncü Göz Kapağı Anatomisi ve Fonksiyonları
Üçüncü göz kapağı; birçok evcil hayvan türünde bulunan ve medial kantus bölgesindeki membran şekilli aksesuar göz kapağıdır.
Temel görevi korneayı dış etkilerden korumaktır ve aköz gözyaşı üretimine katkıda bulunmaktadır.
Üçüncü göz kapağı; “T” şeklindeki hyalin kıkırdak dokusu, üçüncü göz kapağı bezi, bulbar ve palpebral yüzeyi örten konjunktivadan oluşur. Bulbar yüzeyin altındaki sayısız yüzeysel lenf foliküllerinden oluşur. Bu lenf folikülleri ile konjunktivanın epitel katmanı arasında goblet hücreleri yer almaktadır
Üçüncü göz kapağı ile göz kaslarının fasiyaları arasında sıkı bir bağ vardır. Köpeklerde üçüncü göz kapağının kendine ait kasları yoktur.
Üçüncü Göz Kapağı Bezinin Prolapsusu Klinik Belirtileri
Normalde ventralde bulunması gereken glandula niktitans’ın dorsale doğru yer değiştirerek üçüncü göz kapağının bulbar yüzeyine doğru prolabe olmasıdır. Üçüncü göz kapağı bezinin prolapsusu, 4 hafta ila 2 yaş arasındaki genç köpeklerin bir hastalığıdır fakat hastalık herhangi bir yaşta ortaya çıkmakla birlikte gençlerde (2-3 yaşlarında) daha yaygın olarak ortaya çıkar . Başlangıçta konjunktiva altında küçük bir kırmızı kabarcık olarak görülür. Bezin yangı nedeniyle büyümesine bağlı olarak sonradan çok daha belirgin hal alır.
Prolabe bez dış ortama maruz kalarak, kuruma ve aşınma nedeniyle bezin boyutlarında artış meydana gelir.
Klinik olarak hayvanda, aşırı miktarda göz yaşı üretimi, konjonktivit ve medial göz açısında ani bir kırmızı kitle gelişimi görülür.
Üçüncü Göz Kapağı Bezinin Prolapsusu Tedavi Yöntemleri
Sağaltım için mutlaka Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Tedavi cerrahi olarak yapılmalıdır. Cerrahi prosedür, bezin yerine götürülerek tespit edilmesi işlemi ile gerçekleştirilir. (Cerrahi repozisyon)
Cerrahi repozisyon: Prolabe olan glandula niktitans’ın normal pozisyonuna götürülerek tespit edilmesi amacıyla birçok bulunan teknik vardır. Bu teknikleri; dikişlerle bezi yerine çekmeyi hedefleyen yöntemler ile oluşturulan bir cepten faydalanarak bezi gömmeyi hedefleyen yöntemler olmak üzere iki ana başlık altında toplamak mümkündür.
Üçüncü göz kapağı bezinin prolapsusu tedavisinde, bezin gömülmesi, ankorajı veya rezeksiyonu gibi birçok prosedür önerilmektedir. En sık kullanılan teknik Morgan Cep Tekniğidir. Diğer cerrahi teknikler şunlardır:
- Morgan Cep Tekniği
- Moore Tekniği
- Twitchell Tekniği
- Kaswan-Martin tarafından bulunan orbita kenarından destek alan çektirme tekniği
- Blogg ve Gross Teknikleri
KAYNAKÇA
- SAĞLIYAN, A., & GÜNAY, C. Köpeklerde Karşılaşılan Üçüncü Göz Kapağı Bezi Prolapsusunun Morgan Cep Tekniği ile Sağaltımı.
- GÜLERYÜZLÜ, A. Z. Köpeklerde Üçüncü Göz Kapağı Bezi Prolapsusu Olgularının Sağaltımında, Bezin Kısmi Ekstirpasyonu Yönteminin İncelenmesi. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 124-130.
- ÇAKMAKÇI, E. (2019). KLİNİĞİMİZE GETİRİLEN KEDİ VE KÖPEKLERDE KARŞILAŞILAN KONJUNKTİVA HASTALIKLARININ TANI VE SAĞALTIMI ÜZERİNE ÇALIŞMALAR (Master’s thesis).