Tavşanlar öncelikli olarak et üreticileri ve ikincil olarak da yün ve kürk üreticileri tarafından yetiştirilmektedir. Tavşanlar bunun yanı sıra birçok ülkede pet ve gösteri hayvanı olarak Önem taşımakta ve biyomedikal araştırmalarda büyük Ölçüde kullanılmaktadır. Son yıllarda, proteinle ilişkili maddelerin üretiminde transgenik tavşanların kullanımı, biyoteknoloji alanında artan düzeyde ilgi görmektedir. Dişi tavşanların yüksek miktarda (50 g/kg canlı ağırlık/gün) ürettiği proteince zengin (% 12) süt, insan ilaçlarının üretimi için uygundur.
Ticari olarak tavşan eti üretimi başta İtalya, Fransa ve İspanya olmak üzere Avrupa’da yoğunlaşmıştır. Dünyadaki yıllık tavşan eti üretiminin yaklaşık olarak % 65’i veya 1 milyon tonu Avrupa’da gerçekleştirilmektedir. Tavşan eti üretimine olan ilgi Çin ile Kuzey ve Güney Amerika ’nın bazı bölgelerinde artış göstermektedir. Aslına bakıldığında, 350,000 ton ile Çin en büyük tavşan eti üreticisidir. Buna ek olarak, Çin angora yünü üretiminin lideri durumdadır (dünya genelindeki üretimin % 90 ‘ı).
Genel olarak, tavşanlar halen küçük birimlerde üretilmektedir. Yaklaşık olarak tavşanların üçte biri 10 dişiden daha az sayıda olan birimlerde yetiştirilmektedir. Yetişkinler ve gelişme döneminde olanlar yerel olarak temin edilebilen kaba yemler ve gereksinimlerini karşılayacak düzeyde yoğun yemlerle beslenir. Ticari birimler ise bunun aksine 250 ’den başlayarak birkaç bine kadar dişiye sahiptir. Damızlık ve besi amaçlı yetiştirilen tavşanlar normal olarak aynı çiftlik içerisinde bakılır ve peletlenmiş rasyonlar ile beslenirler.
Diğer ticari hayvan üretimlerinde olduğu gibi tavşanlarda da beslenme giderleri toplam üretim giderlerinin en az % 65’ini oluşturmaktadır. Tavşanların sindirim sistemi bozukluklarına karşı aşırı düzeyde hassas olduğu iyi bilinmesi gereken bir durumdur. Birincil olarak ishal görülme düzeyinde artış ile ilişkili olarak, besi döneminde % 10 düzeyinde ortalama ölüm oranı gözlenmektedir. Doğru beslenme ve yenileme, sindirim bozuklukları görülme sıklığını en aza indirmek ve başarılı bir ekonomik tavşan üretim birimini sürdürmek için kritik unsurlardır.
Tavşanlar da Ticari Et Üretiminin Özellikleri
Genç dişilerin damızlık olarak kullanılmasına 16 haftalık yaşta iken başlanır. Ticari çiftliklerin çoğu doğumdan 11 gün sonra yeniden çiftleştirmenin yapıldığı üretim programım uygulamaktadır. Dişi tavşanlar gruplar halinde ve 42 günlük sabit bir yetiştirme programını izleyecek şekilde programlanır (gebelik süresi 31 gündür). Gençler 4-5 haftalık yaşta sütten kesilir. Sütten kesme sonrası günlük canlı ağırlık artışı yaklaşık 40 g/gündür ve tavşanlar pazarlama ağırlığına 10-11 haftalık yaşta erişir.
Suni tohumlama (ST) uygulaması 1990 yılından bugüne ciddi düzeyde artış göstermiştir. Ticari çiftliklerin büyük çoğunluğu bu teknikten yararlanmaktadır. Az sayıda çiftlik halen Yeni Zelanda Beyaz tavşanı veya melezlerini kullanmaktadır, ancak melez tavşanlar ile çalışan yetiştiricilerin sayılan artış göstermektedir. Dişi tavşanlar besidekilerle birlikte tel kafeslerde barındırılmaktadır. Tablo ‘da Fransa’da 2005 yılında elde edilen üretim kayıtları görülmektedir.
| Ticari Tavşan Çiftlerinde Ortalama Üretim Kayıtları | |
| Kriter | 2005 |
| Ele alınan çiftlik sayısı | 1131 |
| Dişi tavşan/çiftlik | 491 |
| Yenileme oranı (%) | 111 |
| Yavrulama/çiftleşme (%) | 79.3 |
| Doğum sayısı | 6.56 |
| Yavrulama aralığı (gün) | 55.6 |
| Doğumda yavru sayısı (toplam) | 10.1 |
| Sütten kesme yavru sayısı | 8.1 |
| Sütten kesim öncesi ölüm oranı (%) | 15.7 |
| Sütten kesim sonrası ölüm oranı (%) | 9.2 |
| Üretilen/dişi tavşan/yıl | 49.7 |
| Yetiştirilenlerin pazarlama ağırlığı (kg) | 2.44 |
| Erkekler, genç anaç sürü, dişiler ve besidekileri içeren toplam yem tüketimi | |
| Kaynak: Azard ve Lebas’tan alınmıştır. |
Kaynak
Livestock Feeds And Feeding (Richard O. Kellems, D.C. Church), Çeviri: Çiftlik Hayvanlarının Yemleri ve Beslenmesi Eylül 2016 (Prof.Dr. Müjdat Alp, Prof.Dr. Neşe Kocabağlı) (Nobel), 488-489.