Sığırların Enzootik Leukosis in etkeni Retroviridae familyasından Oncornaviruslaran Bovine Leukemia Virus (BLV) ‘dir. BLV konakçı dışında dayanıklı değildir. Dondurma, çözünme, U.V. ışın 56 derecede 30 dakika veya pastörizasyonla yıkımlanır. +4 derece saklanmış kanda en azından iki hafta yaşar.
Epidemiyolojisi
Birçok ülkede, özellikle Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ‘da bulunmakta, Türkiye ‘de de mevcuttur. Sürüde süt kaybına, kronik seyredip sürekli bulaşma olasılığı olduğunda ve ileri formlarına dönüşebildiğinden sütçü sığır işletmeleri için önemli ekonomik kayıplara neden olur. Enfeksiyon 6 aylıktan büyük tüm sığırlarda görülürken lenfosarkoma formuna genellikle 2 yaşından büyüklerde rastlanılmaktadır. Virüs koyunlarda ancak deneysel olarak saptanmıştır. Enfeksiyon kaynağı enfekte sığırların lenfositleri (B lenfositler) ‘dir. Bulaşma başlıca kan yoluyla olur.
Kontamine enjektör iğnesi, aşılama, boynuz çıkarma, hatalı rektal muayene sonucu kanlı eldivenler intrauterin, kene ve kan emici sineklerle de bulaşma söz konusudur. Enfekte boğanın sperması kan içeriyorsa bulaşma şekillenebilir. Nadiren enfekte hayvanların solunum sistemi, akıntıları, idrar ve dışkıları enfekte kan hücreleri içeriyorsa yakın temas sonucu bulaşma olabilir.
Yayılması yavaş gelişir. Sürü içinde ki enfeksiyon prevalansı %100 ve ölüm oranı %2-5 dir. İnkubasyon süresi enfeksiiyon ya da seropozitiflik için 3-4 hafta, lenfositosis, lenfosarkoma için 1-7 yıldır. Enfekte ineklerin çiğ sütlerini tüketen insanlara az da olsa enfeksiyon bulaşma olasılığı vardır.
Sığırların Enzootik Leukosis Klinik Semptomları
Seropozitif olanlar ve persistent lenfositosis (PL) klinik bulgu gelişmez. PL ‘lerde süt veriminde kayıp şekillenmekte ve yıllık yaklaşık 350 kilo süt veriminde azalma hesaplanmıştır.
Lenfosarkoma Formu
- Kilo kaybı, süt veriminde azalma, hafif ateş
- %75-90 lenf yumrularında büyüme
- Tek ya da çift taraflı eksoftalmus
- Büyüyen lenf yumrusunun lokalizasyonuna göre timpani, konstipasyon, solunum güçlüğü, paresis
- Bazen uterus ve böbreklerde rektal muayene ile nodüllerin ele gelmesi
- Anemiye bağlı olarak mukozalarda hafif solgunluk görülebilmesi
- Sürekli sulu ishal, kanamalı ülser sonucu melena
- Vena jugulariste dolgunluk ve çene altı ödem
Ayırıcı Tanı
- Lenfosarkoma formu kronik lenf yumrusu şişkinlikleri ile seyreden Tüberkuloz ve Aktinobasillosis ‘den
- Abomasuma yerleştiğinde abomasum ülseri ve paratüberküloz
Sığırların Enzootik Leukosis Tedavisi
Sağaltımı mümkün değildir.
Korunma
- PL formundakiler başta olmak üzere işletmelerde seropozitifler kesime gönderilerek eradike edilmeli
- Prevelansı düşük yerlerde toplanan tank sütünden yüksek olan yerlerde ise 6 aylıktan büyük sığırların kan serumundan 3-6 ayda bir serolojik testlerle kontrolü yapılmalı
- Bulaşma yolları önlenmeli, her hayvana ayrı enjektör iğnesi ve rektal muayene eldiveni kullanılarak iatrojenik hatalardan kaçınılmalıdır
- Cerrahi işlemlerde kullanılan rutin aletler klorheksidin ve sodyum hipoklorid vb. antiseptiklerle işleme tabi tutulmalıdır
- Enfeksiyonun problem olduğu yerlerde buzağılar ortak emzirilmemelidir
- Suni tohumlamadaki boğalar ve işletmeye yeni alınacak sığırlar BLV yönünden negatif olmalıdır
- Hastalığın kontrolü sığırları test etme ve eradikasyon ile sağlanır