Yanıkara etkeni Gram pozitif olup Clostridium chauvoei ‘dir. Sporları dezenfektanlara karşı ve çevre şartlarına dayanıklı, bu nedenle toprakta yıllarca yaşabilmektedirler.
Epidemiyolojisi
Genellikle toprakta etkenin sporlarının bulunduğu çiftliklerde görülürler. Bulaşma sporların sindirim yolu ve bazen de deri yolu ile alınması ile meydana gelir. Enfeksiyon kaynağı enfekte dışkılar ve ölenlerin karkaslarının kontamine ettiği toprak ve meralardır. Sığırların anemnezlerinde travma olabilir. Çoğunlukla iyi beslenen 6-24 aylık dönemde gözlenir. Daha çok ılık yağışlı aylarda görülür. Ölüm oranı hemen hemen %100 dür. İnkubasyon süresi kısadır.
Yanıkara Klinik Semptomlar
- Hiçbir semptom rastlanmadan ani olarak ölü bulunmaları
- Şiddetki depresyon ve toksemi bulguları
- İştahsızlık
- Rumen hareketlerinin kaybolması
- 40-41 derece ateş
- Kalp ve solunum frekansında artış
- Ayaklarının üst kısımlarında, omuz, sırt ve göğüsün yan taraflarında sıcak, ağrılı, daha sonraları soğuk, ağrısız ödemli ve amfizemli şişlikler
- Şiddetli topallık
- Şişkinliklerde krepitasyon sesi
- Nadiren dilin tabanında, sternumda ve meme de lezyonlar
Tanı
Kesin tanı otopside lezyonlu bölgelerin renginin siyah, koyu kırmızı veya yeşilimtrak kırmızı gaz ve sıvılı nekrotik kasların görünümü ve etkenin izolasyonu ile yapılır.
Yanıkara Hastalığında Ayrıcı Tanı
- Hastalığın oluşumunda yara enfeksiyonunun olmaması, ödemden çok gaz oluşturması ile Malign Ödem ‘den ayrılır. Kesin tanı bakteriyolojik muayene iledir.
- İkterusun ve karaciğer lezyonlarının bulunmaması ile Basiller ikterohemoglobinuri ‘den
- Vücudun yan taraflarında şişliklerin olması ve topallığın görülmesi ile Antraks ‘dan
- Meterolojik şartların normal olması ve otopsi bulguları ile Yıldırım Çarpması ‘ndan yanı kara hastalığından ayrılır.
Yanıkara Hastalığının Sağaltımı
Yanıkara etkenin vegetatif formlarına karşı yüksek dozda penisilin, 40.000 IU/kg günde 2 defa derialtı veya damar içi Kristalize penisilin veya geniş spektrumlu antibiyotik. Lezyonlu bölgeye penisilin uygulanabilir. NSAID ilaçlar, mümkünse spesifik antitoksin. Hidrojen peroksit ile lavaj yapılması. Sistemik ve toksik şokun sağaltımı için yüksek tek doz kortikosteroidler kullanılır.
Yanıkara Hastalığından Korunma
Hastalığın çıktığı bölgelerde hasta olmayan 3 haftalıktan büyük sığırların aşılanması ve hepsine 10.000 doz penisilin uygulanması. Şüpheli meralara hayvanların sokulmaması. Hastalığın sık görüldüğü yerlerde 6 ayı geçmeden sürekli aşılama programı yapılması.