Sığırlarda kronik karın şişkinliği. Sığırlarda kronik karın şişkinliği çok çeşitli sebeplerden dolayı ortaya çıkan bir durumdur. Sol tarafta, yani sol açlık çukurluğu adı verilen bölgede oluşan şişkinlikler bir takım yöntemlerle tedavi edilebilirler.
Eğer şişkinlik tedavi edilemiyorsa, sıklıkla tekrarlıyorsa, yapılan tedavi girişimlerine rağmen arzu edilen sonuçlar alınamıyorsa buna “kronik karın şişkinliği” adı verilir.
Karın şişkinliğini oluşturan özellikle, köpüklü şişkinliğe sebep olan durumlar çoğunlukla bilinir. Ancak; sıklıkla baş gösteren ve tedavisi başarılı olmayan kronik (süregen) karın şişkinliğinin bir hastalık belirtisi olması da akılda tutulmalıdır.
Organların iç yüzeylerine “mukoza” adı verilir. Ağız mukozasını, yani ağzın iç kısmını örnek olarak verebiliriz. İşkembenin iç yüzeyi işkembenin mukozası, bağırsakların iç yüzeyi bağırsak mukozası olarak adlandırılır.
Sığırlarda BVD-MD denilen bir virus etkenli hastalık var. Bu hastalık Bovine Viral Diyare- Mukozal Disease baş harflerinin kısaltılmasıyla anılır. İsminden anlaşılacağı üzere mukozalara yerleşen bir hastalıktır. Diyare “ishal” anlamına geldiği halde, bu viral hastalık sadece ishal ile ortaya çıkmaz. Sindirim yolu mukozasında hastalık oluşturan etken, aynı zamanda solunum yolunda, üreme organlarında da hastalık oluşturur. Böylece dudaklardan, diş etlerinden, dil ve ağızdan başlayan yara ya da sıyrıklar sindirim yolu boyunca devam eder. Hastalık öksürük, döl tutmama, yavru atma, topallık gibi problemler de ortaya çıkarabilir.
İşkembede süregen (kronik) şişkinlikler oluşuyorsa BVD-MD hastalığının inatçı (persiste) tipinin söz konusu olması muhtemeldir.
Sindirim yolunun önemli bir bölümü olan işkembe ve kırkbayırda (omasum) oluşan sıyrık ve küçük yaralar tedavi edilemeyen, tekrarlayan şişkinliklere yol açar.
Sindirim ile ilgili, özellikle hayvanın tükettiği yemlere bağlı olan durumların oluşturduğu şişkinlikler göz önüne alınarak yapılan müdahale ve tedaviler çoğunlukla sonuç verir. Sürüde kronik şişkinliklerin görülmesi persiste (PI) BVD-MD hastalığını akla getirmelidir.
Bunun önemli kısmı persiste (inatçı, kronik) vakaların bulunduğu hayvanlardan sürekli virus saçılımının olmasıdır. Asıl büyük problem buradadır. Böyle sığırların saptanarak, derhal sürüden çıkarılması, kesime gönderilmesi şarttır. Kronik şişlikleri ile uğraştığımız hayvanlar bu yüzden, yani PI BVD-MD (Persiste BVD-MD) hastalığı yönünden kontrol edilir, tahliller yapılırsa sürü sağlığı için önemli bir iş yapılmış olur. Kronik şişmeleri geçiştirmemek, şüphelenmek ve laboratuvar kontrolü yaptırmak yararlı olacaktır.
Laboratuvar kontrollerinde BVD-MD, özellikle inatçı şekli teşhis edilmezse sevindirici bir durumdur. Bu da bir teşhistir. Bir hastalığın olmadığını bilmek de aslında bir teşhis yöntemidir. Dolayısıyla ayırıcı teşhis açısından sürü yöneticisine önemli bir bilgi verir.
Özet
Özet olarak; inatçı, kronik karın şişlikleri ile karşılaşıldığında BVD-MD (PI) konusunda şüpheci olmak daha büyük problemleri önlemek yönünde iyi bir uygulamadır.
