Sığır vebası hastalığı etkeni Paramyxoviridae familyasından Morbillivirus ‘dur. İmmuniteyi etkilemeyen 3 serotipi vardır. Düşük asit ve yüksek alkali ortamda hızlıca inaktive olurlar. -20 dereceye kadar canlılığını korurlar. +4 derecede 4-10 gün, 37 derecede 2-4 saat yaşarlar. Virus RNA’ya bağımlı RNA polimeraz lideri bölgedeki kapsüllenmiş genoma bağlanır, ardından viral genleri çevreleyen başlangıç ve bitiş sinyallerini tanıyarak her bir geni transkripsiyon yapar.
Sığır Vebasının Epidemiyolojisi
Asya, Afrika ve Orta Doğu ‘da yagındır. Türkiye ‘de 1990 yılların başında büyük salgına neden olmuştur. Bütün yaşta ki sığır ve mandalara duyarlıdır. Enfeksiyon kaynağı hastaların sekresyon ve eksresyonlarıdır. Bulaşma başlıca solunum yolu olmak üzere, sindirim ve deri yolu ile olmaktadır. Morbidite %100. Ölüm oranı %90-100, yaşlı sürülerde %25-90 dır. İnkubasyon süresi 6-9 gündür.
Sığır Vebasının Semptomları
İlk 2 günde;
- 40.5-42 derece ateş
- Süt veriminin ani düşmesi, mermenin kuruması
- Konjuktivalar hiperemik ve ödemli
- Seröz burun akıntısı
- Gözyaşı akıntısı ve blepharospazm
3 günden itibaren;
- Ağız mukozası ödemli ve ağrılı
- yanak ve dudakların iç yüzünde kepek sepilmiş gibi gri nekratik odaklar
- Nekrotik odakların dökülmesi ile keskin kenarlı kırmızı renkte erozyon ve ülserler
- Ağızda pis koku ve salya akıntısı
- Burun mukozasında pseudomembran ve mukopurulent göz yaşı akıntısı
- Vulva ödemli, vagina mukozasında nekrotik odaklar
4 ve 5 günlerde;
- Çok sulu pis kokulu, muhatlı, hatta kanlı ishal
- İshal karşıya fırlar şekilde, ıkınma
- Dehidrasyon bulguları
- Derinin az kıllı bölgelerinde kızarıklık, kabuklar, bazen deri altı amfizemi, yere yatma
Sığır Vebasında Ayırıcı Tanı
- Morbiditenin çok yüksek olmasıyla Mucosal Disease ‘den
- İshalin olması ve ayaklarda lezyon olmamasıyla Şap ‘tan
- Sporadik seyretmesi, ağızda erozyon ve ülserlerin görülmesi ve keratitis şekillenmemesi ile Coryza Gangrenosa Bovum (CGB) ‘dan
- Sindirim kanalı lezyonlarının şekillenmesi ile IBR ‘den
- Sindirim mukozasında difteroid lezyon ve ülserlerin olması ve morbidetinin yüksek olmasıyla Antraks, Hemorajik Septisemi ve Salmonellosis ‘ten ayrılır
Sığır Vebasının Tedavisi
- Hastalığın sağaltımı yoktur
- Sağaltım girişimi yapılmamalıdır
- İhbarı mecbur hastalıklardan olduğundan derhal bulunduğunuz tarım müdürlüklerine ihbarı yapılmalıdır
Korunma
Tüm yaştaki sığırlar aşılanmalı ve her yıl tekrarlanmalı. Hijyenik tedbirler en üst seviyede uygulanmalı. Sıkı karantina tedbirleri alınmalı. Hayvan hareketleri kontrol edilmelidir.