Nokra sığırların sırt derilerinin altında şişlikler ile karakterize olan bu hastalığın tıbbi adı Hypodermosis’tir.
Ülkemizde yıllar öncesi çok büyük boyutta zararlara yol açan Nokra, daha sonraki yıllarda Macrocyclic lakton grubu endektositlerin (parazit mücadele ilaçlarının) kullanılmasıyla azaldıysa da halen yer yer görülmeye devam etmektedir.
Nokranın sebebi bir sinektir. Hypoderma bovis. Bu sineğe halk arasında ‘’büvelek’’ adı verilir. Genel adı; sığır sineğidir. Özellikle meralarda otlayan inekleri ilkbahar sonundan, yaz ortasına kadar sesiyle rahatsız eden, hatta koşturan sığır sineği yumurtalarını genellikle sığırların ayaklarının alt kısmına, çoğunlukla da diz ekleminin altına bırakır. Yumurtalar kıl köklerinden derinin içine girer. Larva haline gelerek deri altı bağ dokusundan omurilik bölgesine ve omurilik boyunca sırt derisinin altına göç eder. Göç sonunda sırt derisinin altına yerleşen pupalar deriyi delerek çıkarlar, toprağa düşerler. Toprakta sinek haline gelirler. Tekrar yumurta üretmeye başlarlar. Böylece döngü devam eder.
Hypoderma bovis ve Hypoderma lineatum kuzey yarım kürede yaşayan sineklerdir. Hypoderma lineatum nispeten daha da kuzey bölgelerde yaşar. Aynı sorunlara yol açar. Sadece vücut içindeki göç yolu deri altı bağ dokusunda değil özofagusta (yemek borusunda)’dır.
Hypoderma bovis’in sebep olduğu nokra hastalığı gençlerde daha fazla görülür. Süt, et ve deri kayıplarına yol açan, verimin azalması ile önemli ekonomik sorunlar oluşturan bir hastalıktır. Nokra’nın bulunduğu ülkelerde başlıca kayıp ise deri sanayiine verdiği zarardır.
Süt verimi ve besicilikte canlı ağırlık artışı azalır. Diğer yandan İmmun sistem de zayıflar. Direnç sisteminin zayıflaması sebebiyle hayvanlar diğer hastalıklara daha yatkın bir hâle gelirler. Ayrıca karkasta bozukluklara, et ziyanına yol açan bir hastalıktır.
Nokra ölümcül bir hastalık değildir. Bazen, omurilik bölgesinde hasarlara yol açarak, felçlere sebep olduğu bilinmektedir.
Hypoderma (İnsecta; Diptera: Oestridae) tarafından oluşturulan nokra hastalığının ülkemizde aşısı yoktur. Yurtdışında aşı çalışmaları yapılmaktadır. Yurtdışında rekombinant ve larva ekstraktı gibi aşı çalışmaları sürdürülmektedir.
Nokra Tedavisi ve Mücadelesi
Nokra tedavisi ve mücadelesi doramectin, ivermectin, moxidectin, eprinomectin gibi macrocyclic lacton grubu ilaçlarla başarılı bir şekilde yapılabilmektedir.