Nekrotik enteritis aşısı yönelik gelişmeler. Amerikalı araştırmacılar broilerlerde nekrotik enteritisi önlemek için yeni bir canlı aşı üzerinde çalışmışlardır.
Nekrotik enteritis (NE) tavuk ve hindilerin genellikle % 50 varan ölümcül ve önemli bir hastalığıdır. Önce etkili kontrol önlemleri belirlenmiştir. NE birde hafif seyirli, fakat ekonomik bakımdan önemli, subklinik formu bulunmaktadır.
Kanatlılarda NE’nin etkisi
NE’nin nedeni Clostridium perfringens ’dir. Bakteri ince bağırsakta çoğalarak güçlü eksotoksinler üretir. Bağırsak duvarında nekroz, ülserasyon ve yangı gibi hasarlara yol açar. C. perfringens etkilenen hayvanlarda da akut veya kronik hepatite neden olabilmektedir. Ya ölümler yada subklinik hastalık ve kesimhanede karkas imhası gibi sonuçlar yaşanmaktadır. Bu nedenle NE hayvan sağlığı ve refahı, karlılık üzerinde önemli ölçüde olumsuz etkisi olan bir hastalıktır.
NE yeme antibiyotik büyüme faktörleri (ABF) katılarak kontrol edilebilmekteydi. ABF ’leri NE önlemede etkili, ancak birçok ülkede yasaklanmıştır. ABD’de kullanımları aşamalı olarak hızla kısıtlanmaktadır.
Nekrotik Enteritis Aşısı NE Mücalesinde İyi Bir Strateji
NE, ABD’de çok daha büyük bir sorun haline gelmesi beklenmektedir.ABF’lerinin kullanımının yasaklanan ülkelerde(ülkemizde dahil)1bir tecrübe yaşanmıştır. Alternatif koruyucu yaklaşımlara ihtiyaç duyulmuştur. Aşılama da iyi bir alternatif stratejidir.
U.S. Poultry & Egg Association’un (ABD Kümes Hayvanları ve Yumurta Birliği)
Finanse ettiği çalışma ile amaç; oral uygulanacak canlı bir aşı için C. Perfringens virülent olmayan NetB2 ve alfa toksin üreten bir suş saptayıp test etmekti. NetB ve alfa toksin C. Perfringens’in ürettiği toksinlerden ikisidir. NE nedeni olarak düşünülmektedir. Hedef; NetB üreten, NE oluşturmayan C. perfringens suşunu adjuvantlı yahut adjuvantsız oral yolla uygulamaktır. Koruyucu etkisini belirlemek için antikor yanıtının ölçülmesi ve klinik NE içinde eprüvasyon (deneysel enfekte etme) testlerinin yapılmasıdır.
Üç Aşının Kümes Hayvanlarında Denenmesi
İki deneme yapılmıştır. İlk deneyde, hayvanlar üç test aşınınn biri ile beşinci gün aşılanmış ve daha sonra, eprüve edilmiştir. Aşılanmış piliçlerde istatistiksel olarak antikor yanıtı anlamlı bulunmuştur. Adjuvant olarak kullanılan kolera toksini en iyi sonucu vermiştir.
Ancak, test edilen aşıların, ağır hastalık oluşturmak amacıyla eprüve edilen piliçlerde tamamen koruma sağladığı henüz kesinleşmemiştir. Virulent suş ile aşılanan bir grubun eprüvasyonun akabinde yaklaşık% 50’sinde lezyon saptanmamıştır.
İkinci deneyde, belirlenen farklı zamanlarda piliçler aşılanmıştır. Adjuvant olarak Kolera toksini daha yüksek dozda kullanılmıştır. Yeni adjuvantlar da denenmiş ve yeni aşı uygulamasında daha iyi antikor yanıtı elde edilmiştir. Aşılanan grupların eprüvasyon sonrası bazılarının kısmen korunduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte, denemelerde kullanılan aşı formülasyonlarının sahada uygulanabilir olamasın için lezyon oluşan hayvan sayısı, çok yüksek bulunmuştur.
Nekrotik Enteritis Aşısı ‘Canlı Aşı’ Potansiyeli
Buna rağmen sonuçlar; canlı bir aşı olarak bu suşun piliçlerde herhangi bir olumsuz etki oluşturma potansiyellerini bulunmadığı teyit edilmiş ve eprüvasyon sonrası lezyonların insidansını ve şiddetini azaltabildiği saptamnıştır. Çabalar bu canlı aşının koruyucu etkisi optimize etmek için uygun adjuavantların kullanımına odaklanmalıdır.