Mastitisin önemi konusunda işletmelerde yeterli farkındalık var mı?. Mastitis süt ineği işletmelerinin ekonomik yönden en maliyetli hastalığıdır. İşletmelerde mastitise bağlı çok önemli ekonomik kayıplar olur. Örneğin Amerikada yapılan bir çalışmada mastitisin inek başına yıllık ortalama maliyetinin 200 amerikan olduğu belirtilmiştir.
Sütçü inek işletmelerinde hastalıklara bağlı ekonomik kayıpları önem sırasına göre sıralarsak:
1. sırada mastitis,
2. sırada döl verimi problemleri,
3. sırada topallık gelmektedir.
Bu örnekten de anlaşılacağı üzere mastitis süt ineği, işletmelerinin en maliyetli hastalığıdır.
Peki mastitise bağlı ekonomik kayıplar neden kaynaklanır?
Mastitise bağlı ekonomik kayıplar hastalığın klinik ve subklinik formuna göre değişir. Subklinik mastitislere bağlı ekonomik kayıplar; süt verimindeki düşme, somatik hücre sayısı ve toplam bakteri sayısındaki artış nedeniyle süt fiyatın düşmesi, işletmede klinik mastitis oranının artması, döl verimi kayıpları ile tank sütü antibiyotik rezidüesinden, klinik mastitislerde ise dökülen süt, ilaç maliyetleri, işçilik, veteriner hekim ücreti, ölüm, laktasyonun diğer bölümlerinde süt verimindeki azalma, dölverimi kayıpları, diğer ineklere bulaşma riski, kesim ve genetik potansiyel kaybından kaynaklanır.
İşletmelerde bu kadar önemli ekonomik kayıba neden olan hastalık için ülkemizde yeterli farkındalık var mı?
Bana göre malesef yok. Ülkemizde sektör bileşenleri mastitise bağlı süt verimi kayıpları, süt kalitesindeki düşme, süt kalitesindeki düşmenin ne anlama geldiği veya ekonomik önemi, antibiyotik kullanımının süt rezidüe problemi ve bunun halk sağlığı konusundaki önemi yeterli duyarlılık artışı olduğunu düşündürmüyor. Malesef mastitislerde tedavi hala öncelikli seçenek olarak düşünülüyor, koruma önlemleri geri sıralarda tutuluyor. Tedavi girişimleri de yüksek oran da başarısızlıkla sonuçlanıyor. Sonuç olarak ülkemizde işletmelerin pek çoğunda mastitisin ekonomik önemi konusunda bir farkındalık olmadığı, daha çok tedavi öncelikli yaklaşımların hala ön planda tutulduğunu düşünüyorum. Yazımı şu soruyla bitirmek istiyorum. İşletmeler açısından bu kadar önemli bir hastalığı önlemek veya sürüdeki prevalansını azaltmak mümkün mü?. Mümkünse ne gibi önlemler almak gerekli?.
Selam ve iyilik dileklerimle…
Prof.Dr. Ayhan Baştan
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi