Kuş kafesleri, tünekler, yemlik, suluk ve diğer aksesuarlar, bir kafes alınırken çok önemli nesnelere gereksim olduğu göz ardı edilmemelidir. Unutmayın, kafeslerinde günün büyük bir bölümünü geçiren kuşlar sosyalleşmek için dışarı çıkmaya çalışmaktadırlar. Uygun bir kafes, tünekler, yemlik, suluk ve diğer kafes aksesuarları; kuşun mutlu, sağlıklı bir ortama kavuşmasına yardımcı olacaktır.
Kuş Kafesleri
Kuş kafesleri telleri arasındaki mesafe
| Kuş Büyüklüğü | Örnek Türler | Önerilen Tel Aralığı | Önerilen Tünek Çapı |
| Küçükler | İspinoz, Kanarya, Muhabbet kuşu, Küçük Amazon papağanı | 1.5 cm büyük olmamalı | 1- 1.5 cm |
| Orta büyük olanlar | Sultan lKonur, Lori, ve Senegal papağanı | 1.5- 2 cm | 2 -3 cm |
| Büyükler | Gri Afrika, Amazon, macaw papağanı ve Kakatu | 2-3 cm | 2.5-5 cm |
Teller arasındaki mesafe, kuşun kaçmaya çalıştığında yaralanmasını önlemek için yeteri kadar dar olması geniş olmasından daha iyidir. Kuşun başının teller arasına girme imkânı olmamalıdır.
Kuş Kafesleri Büyüklüğü
Orta büyüklükten büyük boya kadar olan kuşlar için, kafes yaşam alanının eni, boyu ve yüksekliği en az yetişkin bir kuşun iki kanat açıklığının, 1-1/2 misli olmalıdır. Taban ızgarası ile zemine yakın tünekler arasındaki boşluk bu ölçülere dâhil değildir. Küçük kuşlar için ise kafeste, uçmak için yeterli alan bulunmalıdır.
Muhabbet kuşları hareket etmelerine imkân veren boyu uzun ve geniş bir kafese sahip olmalılardır. Kanaryalar ve ispinozlar, uçmaya elverişli geniş ve uzun bir kafes ihtiyaç duyarlar. Sultan papağanlarının tepelerindeki yelpaze şeklinde tüylerin ve uzun kuyruklarının sığması, hasar görmemesi için yeterince büyük bir kafes gereklidir. Satıcı çoğu zaman hayvan cinsleri için minimum ölçüdeki kafesleri önerir. Ancak kuşun, daha büyük, daha geniş bir kafese sahip olması, hayvanın sağlığı ve mutluğu üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır.
Kafes Kapısı
Kapı, kuşun rahatlıkla ele alınması ve yerine konulması için yeterince büyük olmalıdır. Kuşlar çoğu zaman dışarı çıkmak amacıyla kapıyı açmak için bir yol bulmaya çalışırlar. Bu yüzden kapının kuşlarca açılmaya dayanıklı olması gerekir. Kaçış ustasını engellemek amacıyla kafesin kapısına bir klips ya da bir kilit yerleştirilmelidir.
Kafes Biçimi
Bu kolay temizlenebilir ve evcil hayvan için daha güvenli olan kare veya dikdörtgen kafesler olmalıdır. Kafes köşelerinin sayısı arttıkça, uçuş alanı daralmış ve bağlantı kısımlarının yeterince sağlam olmamasına, güvenliğin azalmasına yol açmaktadır.
Kafes Malzemesi
Kuşların içinde güvenle yaşaması ve kolay temizlenip dezenfekte edilmesi açısından genellikle en iyi malzeme, paslanmayan metalden olması tercihe şayandır.
Kuş Kafesleri Zemini
Yaygın olarak kuş kafeslerinin zemininde sürgülü tepsi kullanılmaktadır. Bu, çıkarmak, temizlemek için daha kolay ve boşluk az olduğundan temizlik için tepsinin çıkarılması anında kuşun kaçması zor olacaktır. Gazeteler genelde tepsi altında kullanılmaktadır. Ancak mürekkep kokusu ve toksik etkisi açısında düz kağıt kullanılmalı ve günlük olarak değiştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ahşap talaşı veya yongası da tercih edilmemelidir.
Kafes Yerleştirme
Tünekler kafese insan göğüs seviyesinde konulmalıdır. Eğer zemin üzerine yerleştirilirse kuş kendini endişeli ve savunmasız hissedecektir. ‘Yüksek’, kuşlar için ‘üstün’ anlamına geldiğinden, insan göğüs seviyesinden daha yükseğe koymayın. Vahşi hayatta, daha baskın kuşlar, daha yüksek dallara tünemektedirler. Kafes güneşli, hava akımı olamayan bir alana yerleştirilmelidir. Eğer kuş daha sosyalse, insan faaliyetinin olduğu yerde bulunmalıdır. Kuş daha az sosyal ise, evin sakin bir bölümünde daha mutlu olabilir.
Kafeste çeşitli donamınlara ihtiyacı vardır. Bunlar; tünekler, yemlik ve suluk, kişisel bakım malzemeleri, folluk (cinsiyete göre), kafes örtüsü ve oyuncaklar olarak sayılabilir. Kafeste kuşun uçmasına aksesuarların engellemediğine emin olunmalıdır. Birçok kafes aksesuarları çiğneme, sürekli temizlik ve düzenli aşınma, yıpranma nedeniyle ve hayvanın ilgisini çekmediğinden periyodik olarak değiştirilmesi gerekeceğini göz önünde bulundurulmalıdır.
Kuş Kafesleri Örtüleri
Kafes örtüsü kuşa yatma zamanını geldiğini hatırlatmak amacıyla kullanılır ve bunun için sakin bir ortam olmalıdır. Örtünün kafesi tamamen kapatması gerekir. Eski bir çarşaf veya yastık kılıfı bu amaç için kullanılabilir. Bir kafes örtüsü kuşu cezalandırmak amacıyla ya da uyku saatleri dışında çok uzun süre örtülmemelidir. Kimi kuş sahibi büyük kuşların uyuma saatinde, sakin bir odadaki uyku kafesine sessiz bir odada taşımayı tercih etmektedir. Bizim önerimizde bu yöndedir. Çünkü düzensiz ve yetersiz uyku, sağlık ve davranış sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden kuşun sessiz, karanlık bir mekanda uyumasını hayati öneme sahiptir.
Kuş Kafesleri Tünekleri
Kuşlar zamanlarının büyük bir kısmını tünekler üzerinde geçirdiklerinden, bunların çok iyi olması gerekir. Tüneklerin çeşitli türleri ve boyutları bulunmaktadır. Genellikle her kafeste doğal ağaç dallarından, dayanıklı ve bir de yapay tünekler konulmasını önermekteyiz. Yukarıdaki tabloda kuşun büyüklüğüne uygun tünek boyutları önerilmiştir.
Beton ya da Mineral Tünekler
Kuş gaga ve tırnaklarını törpülemede beton/ mineral tünekten yararlanır. Bu yüzden bakım/ törpüleme tüneği olarakda adlandırılmaktadırlar.
Ağaç dalı tünekler
Doğal ağaç dallarından yapılmış tünekler diğerlerinden daha iyidir. Çünkü doğal dalların şekli düzensiz, bu yüzdende kuş hep benzer yerde tünemediğinden ayağında olumsuz bir baskı oluşma olasılığı azalmaktadır. Birçok meyve, fındık, dişbudak, karaağaç, kızılcık ve manolya gibi kaliteli ağaç dalları tünek olarak kullanılabilir. Üzüm dalları da denenebilir.
Dallar Kafese uygun boyutta kesilir, deterjanlı su ile fırçalanarak yıkanıp durulanır ve güneşte kurutulur. Tünek kafese yerleştirilmeden önce böcek yumurtası veya kozası olup olmadığını kontrol edilmeli ve eğer tespit edilirse bertaraf edilmelidir. Bunun için 2000 C de 45 dakika kadar fırında tutulabilir.
Elde yapılmış tünekler
Tünek olarak işlenmemiş doğal pamuk ipi tercihe şayandır. Temizliği çamaşır makinesinde yapılabilir. Kuşun yememesi veya ayağının takılmaması için yakından takip edilmelidir.
Paraket (küçük papağan) ve kimi orta büyüklükteki kuşların hoşuna giden diğer bir tünek çeşidi de salıncaklardır. Tünek seçerken, kuş kafesi ve yemlikler hariç her şeyi çiğneyip ve parçalayacağı akıldan çıkarılmamalıdır. Yenildiklerinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceklerinden ve kaygan olduklarından plastik tünekler önermemekteyiz. Keza zımpara kâğıdı kaplı tünekler hayvanın ayaklarını tahriş edeceğinden kullanılmamalıdır.
Tünek yerleştirme
Tünekler yerleştirirken, yemlik ve suluk, oyuncaklara rahat ulaşacağı şekilde düzenlenmeli, kafesin bir başka yerinde de bakım / törpüleme için mineral tünek bulunmalıdır. Yine tünekler kafeste dizayn edilirken hayvanın hareketlerini kısıtlamamalı ve tüylerine zarar vermemelidir. Keza kuş tünemişken kuyruğu kafesin kafes yanlarına temas etmemelidir. Son olarak tünekleri direkt yemlik ve suluklar üzerine yerleştirilmemesine dikkat edilmelidir.
Yemlik ve Suluklar
Yemlik ve suluklar kuşa uygun büyüklükte olmalı ve günlük olarak yapılması gereken; temizlik ve eksikliklerin tamamlanması için kolay çıkarılmalıdır. Paslanmaz çelik, seramik ya da darbeye dayanıklı plastikten yapılmış, kuş sağlığını korumak için gerekli yıkama ve dezenfekte işlemlerinden uzun süre etkilenmemelidir. Suluk olarak tüp, su şişesi veya çanak seklinde olanlar kullanılabilir. Kuş şişeyi nasıl kullanılacağını bilir. Çıkarıp takma, yıkama ve doldurma çok kolaydır. Bir şişe temizliğinde fırça kullanılmalıdır. Yemlik ve sulukları kafese dışkı ile bulaşmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Keza temizlikleri kolay yapılabilecek form ve malzemeden olmasına itina edilmelidir.
Bakım Malzemeleri
Kuş bakım malzemeleri denildiğinde, tırnak kesici, keskin bir çift makas, sisleme için bir sprey şişesi ve kuş banyosu ilk akla gelenlerdir. Sisleme de bitkiler için üretilmiş küçük hacimli herhangi bir plastik sprey aleti olabilir (Başka bir amaç için kullanılmamak koşuluyla).
Folluklar
İspinozlar gibi küçük kuşlar için folluğu gizlemek için bir yer ayarlanmalıdır. Folluk kafesin üst kısmına doğru yakın takılabilir. çıkarmak ve temizliği kolay olmalıdır.
Oyuncaklar
Oyuncaklar değişik ve ilginç olmalı ve dönüşümlü olarak verilmelidir. Sahipleri evde olmadığı veya işleri ile uğraştıklarında, oyuncaklar günün büyük bir bölümünde kuşu oyalamış olacaktır.
Küçük kuş için; küçük bir ayna gibi, küçük, hafif oyuncaklar olmalıdır. Daha büyük kuşlar gaga, dil ve ayakları ile oyuncaklarla oynamak isterler. Özellikle büyük kuşlar oyuncaklarla çiğneme, geveleme, gagalama şeklinde oynadıklarından bunları tahta veya sert plastikten yapılmış ve zehirleme riski olmamalıdır.
Oyuncakların bir hasara uğrayıp uğramadığı günlük kontrol edilmelidir. Kuşun bıkmaması için oyuncakların haftada birkaç günde bir değişmesi gerekir. Bıkkın bir kuş, davranış ve sağlık sorunları yönünden yüksek risk altındadır. Favori oyuncakların bulunmasında, deneme ve yanılma söz konusudur. Sonuç elde edilinceye kadar geniş bir yelpaze denenebilir.
Oyuncaklar kuş tünemişken kolayca ulaşabileceği şekilde konuşlandırılmalıdır. Kuş tıpkı yiyecek arar gibi oyuncaklara ulaşmak için gayret göstermeye yöneltilmelidir. Bu aktivite çok ihtiyaç duyulan zihinsel uyarılmalarla ve kuşun beslenmek için yaban hayatta ne yapacağını benzer bir davranış sağlar.
Temizlik ve Hijyen Malzemeleri
Tüm nesneler, sıcak sabunlu su ile temizlenmeli ya da bulaşık makinesinde sıcak suyla yıkanması mümkün olmalıdır. Dezenfeksiyon 4 litre suya yarım bardak (125 cc) çamaşır suyu karıştırılarak yapılabilir. Kafes ekipmanlarının temizlik ve dezenfeksiyonu sırasında kuşun etkilenmemesi için başka bir mekânda olmalı ve donanım iyice durulanıp kurutulduktan sonra kafese yerleştirilmelidir.
Diğer aksesuarlar
- Veteriner hekim ziyaretleri ve seyahat için taşıyıcı kafes ve / veya “uyku” kafesi,
- Büyük kuşlar için bir oyun alanı,
- Banyo kabı, sisleme cihazı ve duş,
- Güvenilir başvuru kitapları,
- Eğer kuş uygun bir ortamda yaşıyorsa ,hava filtresi ve nemlendirici
- UV lambası
Kuş sahibi her türün, barınma, beslenme, özel ihtiyaçlarını belirlemek ve sosyalisazyonu sağlamak için araştırma yapmalı bilgilenmelidir.