Köpek ve kedilerde raşitizm Hastalığı, yavru hayvanlarda tedavi edilmesi gereken, dikkate alınmaz ise yavruların bir ömür boyu sağlığını etkileyebilecek bir sorundur.
Raşitizm, D Vitamini, fosfor ve kalsiyum eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan, beslenme ve barınma ortamıyla doğrudan ilgili olup anne sütü yeterince almamış, dengesiz beslenen, sürekli kapalı güneş ışığı görmeyen yerlerde yaşayan yavru hayvanlarda görülen bir hastalıktır.
Köpek ve Kedilerde Raşitizm Hastalığı Nedenleri
Raşitizm hastalığı daha çok tamamen etle beslenen yavru hayvanlarda görülmektedir.
- Bu yavruların kemikleri çok kırılgandır ve kolayca kırılabilir. Yavrularda hafif topallık belirtileri gösterebilir, ancak bu belirti daha ciddi bir durumlara dönüşebilir ve zaman geçtikçe ayağa bile kalkmakta sorun yaşayan yavrular görebiliriz.
- Hamile bir kedinin vücudunda taurin eksikliği fetal iskeletin oluşumunun bozulmasına yol açar.
- Hamile bir kedinin beslenmesinde kalsiyum, magnezyum, fosfor ve vitamin A, D, E, C eksikliği.
- Yavru yetiştirmek için uygun olmayan bakım: güneş ışığı ve temiz hava eksikliği, aşırı veya yetersiz nem.
- Mineral maddelerin emilimini engelleyen kronik bağırsak hastalıkları
- Araştırmalar, yüksek miktarda kalsiyum içeren diyetle beslenen yavrularda raşitizm hastalığının oluşacağını belirlemiştir. Bu hastalık ile birlikte aynı anda müzdarip olabileceği diğer durumlar şunları içerir:
- Osteokondroz
- Tutulan kıkırdaklı çekirdekler
- Yetersiz büyüme
- Bununla birlikte, bir köpeğin D Vitamini üretme yeteneğini etkileyen doğuştan gelen bozukluklar da neden olabilir. Bu duruma aşağıdakiler dahildir:
- Safra yolu atrezisi
- Ailesel raşitizm
- Araştırmalar, köpeklerde kalıtsal raşitizm geliştiğinde bunun tipik olarak D Vitamini eksikliğinden olduğu tespit edilmiştir.
Klinik Bulgular ve Lezyonlar
Raşitizmli yavru hayvanlarda kemiklerde bozukluklar, buna bağlı olarak da hareketlerde dengesizlik gözlenebilir. Ayak ve bacaklarda yanlış pozisyonlar şekillenir. Ön bacaklar içe doğru döner (x bacaklılık) arka ayaklar dışa doğru bükülür.
Raşitizmlerin karakteristik lezyonları:
- Kemik ağrısı
- Sert yürüyüş
- Metafiz bölgesinde şişme
- Eğilmiş uzuvlar
- Patolojik kırıklar
Radyografik muayenede mineralize olmayan fizyal alan bozukluğu, İlerlemiş vakalarda asenkron kemik büyümesine bağlı açısal ekstremite deformitesi görülebilir.
Tamamen et içeren diyetlerle beslenen hayvanlar çok şık rastlanildigini söylemiştik.
Yüksek sindirilebilir protein (ağırlık bazında >%50) ve yağ hızlı büyümeyi teşvik ve hayvanlar için iyi beslenme ve tüylerinde iyi bir parlaklık oluştursa bile yavrularda ileriki aşamalarda klinik belirti olarak hareket etme isteksizliği, posterior topallık ve ataksi şekillenmesi, yavru kediler genellikle pençelerin karakteristik sapması ile durur. İskelet hastalığı 5-14 hafta sonra giderek daha şiddetli hale gelir. Yavru kediler sessizleşir ve oynamaya isteksiz olurlar; arka uzuvları oturma pozisyonu veya sternal yaslanma şeklini alır.
Normal aktivitelerde, bir veya daha fazla kemikte kırıklar oluşması nedeniyle ani şiddetli topallık başlangıcına neden olabilir.
Topallık, büyüyen köpeklerde başlangıçtaki işlevsel bozukluktur ve hafif bir topallıktan yürüyememeye kadar değişebilir. Kemikler palpasyonda ağrılıdır ve uzun kemiklerin ve omurlarında katlanma kırıkları şekillenebilir.
Aşırı miktarda kalsiyum içeren diyetlerle beslenen yavru hayvanlarda raşitizm benzeri belirtiler görülebileceğini daha öncede söylemiştim.
Ruminantlarda (örnek olarak koyun ve keçi diyebilirim), aktif D vitamini eksikliği genellikle güneş ışığına maruz kalma eksikliğine ve daha az ölçüde beslenmede fosfor eksikliği sonucu görülebilmektedir. Koyunlarda, gen bozukluğu sonucu vitamin D’nin kullanılamamasına işkili sorunlar rapor edilmiştir.
Teşhis
Klinik belirtilere dayalıdır ve radyografi ve serum biyokimya testleri ile desteklenir.
Raşitizmle ilişkili tipik mikroskobik lezyonlar, hızlı büyüyen kemiklerde en belirgin olan bozulmuş endokondral ossifikasyondur. Büyüme plakaları genişler ve düzensizdir ve eklemler genişlemiş görünür. Spongiozanın trabekülleri daha incedir, enfarktüs ve kanamaya yatkındır.
Büyük kemiklerin ve eklemlerin radyografik muayenesi, raşitizm için en güvenilir tanı aracıdır. Raşitik kemiklerin radyoopasitesi karakteristik olarak normal kemiğe göre daha düşüktür. Büyüme plakaları genişlemiş ve düzensiz görünür.
Plazma alkalin fosfataz aktivitesi yaygın olarak artar. Serum fosfor ve D vitamini konsantrasyonları, raşitizm birincil nedenine bağlı olarak değişebilir. Fosfor veya D vitamini eksiklikleri ile ilişkili durumlarda, bu bileşiklerin serumdaki konsantrasyonları normalin altındadır.
Hipokalsemi ileri evrelerde görülür.
Köpek ve Kedilerde Raşitizm Hastalığı Tedavi
Tedavide öncelikle yavrular doğru miktarlarda kalsiyum ve fosfor oranlarında tüketecegi bir beslenme olmalıdır.
Ayrıca D vitamini eksikliği giderilmelidir. Yüksek düzeyde D vitamini İçeren besin gıdaları çok azdır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
- Morina karaciğeri yağı
- Sığır karaciğeri
- Süzme peynir
- Yumurta sarısı
- Ekşi krema
- Deniz balığı: uskumru, chum somon, ringa balığı, somon, sardalye, ton balığı.
- Yağlı balık – somon ve sardalya iyi bir kaynaktır
- D vitamini de bazı bitkilerde bulunur ve köpekler bu vitamini güneş ışığından alabilirler.
Patolojik kırıklar veya geri dönüşü olmayan bir hasar olmadığında prognoz iyidir, yavru hayvanlar tedavi ile iyileşebilir.