irinden sorumlu mikrop, evcil hayvanlarda görülen apse, meme yangısı (mastitis) ve akciğer yangılarında (pneumoni) çoğunlukla yer alan bir mikroorganizma var. Actinomyces pyogenes, Corynebacterium pyogenes, Arcanobacterium pyogenes adıyla bilinen bu mikroorganizmaya son yıllarda mikroorganizmayı ilk teşhis eden Alman mikrobiyoloji uzmanı Hans Georg Trüper’in adından dolayı Trueperella pyogenes adı verildi.
Trueperella pyogenes sığırlarda irinli, apseli her türlü yangıda yer alan bir mikroorganizma olup, daha çok lokal hastalıklardan sorumlu. Ama, koyunlarda sistemik hastalık da yapabiliyor. Sığırlarda zatürre (pneumoni), yaz mastitisi, rahim yangısı (metritis), irinli rahim yangısı (pyometra), memelerde dışarıdan görülen apseler, buzağılarda eklem yangıları (polyarthritis, arthritis, septik arthritis) bu mikroorganizmanın rol aldığı hastalıklardır.
Stres ile başlayan, viruslar ile devam eden, son olarak Mannheimia haemolytica, Pasteurella multocida, Histophilus somni, mycoplasmalar tarafından oluşturulan pneumonilerde Arcanobacterium pyogenes (Trueperella pyogenes) mutlaka yer almaktadır.
Trueperella pyogenes’in oluşturduğu apseler sığırlar dışında koyun, keçi, at, manda ve köpeklerde de görülür.
Sığırlarda Actinomyces bovis tarafından oluşturulan domuz başı hastalığına benzer şekilde çene altında oluşan apselere yol açabilir. Hatta çene altındaki kemik dokusuna aynı domuz başı hastalığındaki gibi bulaşarak osteomyelitis yapabilir.
Trueperella pyogenes fırsatçı bir mikroorganizmadır. Stres ile birlikte virusların yol açtığı problemleri fırsat bilerek vücutta irinli yangılar yaptığı gibi, vücuda dışarıdan alınan darbeler sonrası apseler de meydana getirir. Vücut hücresine yapışma ve enzim salgılama yeteneği ile dokuları ele geçirerek, tahrip eder. Enzim ve toksinleri sayesinde vücudun bağışıklık sistemine karşı kendini korur. Bu sebeple hastalık yapma gücü yani virulansı yüksektir.
Her yerde yaygın olan Arcanobacterium pyogenes (Trueperella pyogenes) E.coli, Fusobacterium necrophorum ile birlikte metritis vakalarında önemli rol oynar. Ayrıca ayaklarda tırnak ile derinin birleşme yerindeki koroner bant üzerinde de yangılara sebep olur. Mastitisleri nekroze edici etkisiyle şiddetlendirir ve kronik hale getirebilir. Sinekler bu bakteri için mükemmel taşıyıcılardır.
İrinden Sorumlu Mikrop için Tedavi
Tedavisi teorik olarak mümkündür. Fakat hastalıklı bölgedeki, özellikle eklemlerdeki nekrotik dokular ile fibrin antibiyotiğin etkinliğini azaltır. Rahim içerisindeki irin, verilen antibiyotiği etkisiz hale getirir. Pneumoni vakalarında ise zaten birçok mikroorganizma içinde yer alan fırsatçı bakterilerden biri olduğu için tedavi daha komplike bir hal almıştır. Her türlü stres durumunda, sıcaklık, toz, dehidrasyon, açlık, gıda eksiklikleri ve operasyon gibi stres faktörlerinin ardından oluşan yangılarda yer aldığı için, öncelikle strese sebep olan etkenlerin düzeltilmesi şarttır.
Tedavi girişimleri her zaman başarıyla sonuçlanmaz. Aşısı vardır. Ticari aşılar veya özaşı (Otovaksin) kullanılabilir. Koruyucu hekimlik, yani, barınak koşullarının düzeltilmesi, hayvanların stres faktörlerinden uzak tutulması, doğru besleme ve aşılamanın bir bütünlük halinde uygulanması en akılcı yöntemdir. İşin tedaviye kalması koruyucu hekimliğin tam olarak yapılmadığını gösterir.
