İneklerde rahim tümörleri (neoplazi, kitle oluşumu) ve diğer genital kanal tümörleri döl verimini olumsuz yönde etkiler. Rahim, yumurtalık ve cervix uteri (rahim ağzı, rahim boynu) tümörleri çoğunlukla mezbahada karşımıza çıkar. En çok görülen rahim tümörleri düz kaslarda oluşan iyi huylu leiomyoma tipi tümörlerdir.
Ayrıca rahimde lenfosarkom ve adenokarsinom tipi tümörlere de rastlanır.
Cervix uteride squamose cell carcinoma, fibromyoma tipi tümörler daha çok görülür. Fibromiyomalar çoğunlukla kanama (hemoraji) ile karşımıza çıkarlar.
Gebelik esnasında, yumurtalıklarda hormonların etkisiyle ortaya çıktığı düşünülen, luteoma tipi tümörler de söz konusudur.
İç genital organlarda görülen tümörlerin teşhisi güçtür. Şüphelenildiğinde ultrason ile kontrol edilmelidir.
Dış genital organlardaki tümörler ise erken teşhis edilirler. Cerrahi yöntemlerle tedavi şansı vardır.
Uterus tümörleri bazen hidrometra, miyometra gibi sorunlarla karışabilir.
Uterus genişlemesi şüphesi olan ineklerde rektal palpasyon ile muayene yapılır. Özellikle yaşlı ineklerde tümör olabileceği ihtimali akılda tutulmalıdır.
Genital kanal tümörleri metastaz yapabilir. Yani bu tümörlerin yayılma, çevre dokulara ve uzak dokulara, başka organlara atlama ihtimali vardır.
Dış genital organlarda, vulva ve vajinada papilloma, fibropapilloma tarzında neoplastik oluşumlar gözlenebilir. Papillomavirüs (siğil virüsü) tarafından oluşturulan bu tip üremeler cerrahi olarak uzaklaştırılabilir ya da aşılama (otovaksin) ve merhemlerle tedavi yoluna gidilebilir.
Önemli bir sorun EBL (Enzootic Bovine Leucosis , Löykoz, kan kanseri) dir.
EBL Bovine Leucosis Virus (BLV) tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Dışarıdan görülen ve görülmeyen tümörlere sebep olur. Lenf yumrularında tümörler meydana gelir ve ineğin kan tablosu değişir. Löykoz kan ile bulaşacağı gibi, her türlü akıntı ile, süt ağız sütü ve doğal aşım ile de bulaşır. Sineklerle bulaşma da söz konusu olabilir.
EBL (enzootik form) daha çok dört yaşından büyük ineklerde görülür. Dışarıdan görülecek şekilde tümörler (deri formu) olduğu gibi, dışarıdan görülemeyecek tümörler de oluşabilir. En çok tümör görülen organlar abomasum (şirden), rahim (uterus), akciğerler ve omuriliktir. Özellikle yaşlı ineklerde, şüphe üzerine, kan tahlili ve laboratuvar tetkikleri ile kesin teşhis konulur.
Hastalıkta genel belirtiler de görülür. Bu belirtiler teşhis için yeterli değildir. Ağırlık kaybı, iştahsızlık, süt veriminde azalma, solunum sıkıntısı ve ileri vakalarda yatar pozisyon görülebilecek diğer belirtilerdir.
İneklerde rahim tümörleri olup olmadığı ultrason ile muayene yapılarak gözden geçirilse de kesin teşhis için diğer tetkiklerin yapılması şarttır.
Döl verimi sorunları arasında birçok hastalıklarla karışabileceği için ineklerde rahim tümörleri teşhisi kolay değildir. O yüzden koruyucu hekimliğe önem verilmelidir. Löykoz yönünden en doğru koruyucu hekimlik doğal aşımdan uzak durmaktır.
Löykoz doğal aşımla bulaşabilecek hastalıklar listesinde yer alan viral bir sorundur ve boğa atlatma yerine suni tohumlama uygulaması önerilmektedir.
