ineklerde Meme Ödemi. Değerli platform üyeleri birkaç gündür ineklerde meme ödemi konusunda birçok meslektaşımdan sorular gelmektedir. Bugünde korunması üzerine bir not paylaşmak istiyorum. Yararlı olması dileklerimle
Korunma
Meme ödemi süt veriminde azalma ve mastitise duyarlılık oluşturması nedeniyle, işletmeler açısından önemlidir.
Düvelerde ve yetişkin ineklerde meme ödemi beslenme ile yakından ilgilidir. Özellikle düvelerde kısmen de ineklerde meme ödeminin en önemli nedeni; kuru dönem veya doğum öncesi beslenme stratejisindeki yanlışlıklardır. Bu nedenle, işletmeler doğum öncesi olayın bu yönünü de dikkate alan, etkili bir besleme programı oluşturmak zorundadır.
İneklerde meme ödemi oluşumu bakımından önemli birkaç nokta bulunmaktadır.
1. Kuru dönemde aşırı miktarda potasyum alınması, vücutta su tutulumuna yol açtığından, meme ödemi riski artmaktadır. Kuru dönemde ineklere verilen yemlerde genellikle potasyum düzeyi %2’ den fazladır (bu düzey ihtiyacın üzerindedir). Bu nedenle ineklere kuru dönemde potasyum miktarı düşük mısır silajı, saman veya kuru ot gibi yiyeceklerden sınırlı miktarda verilmeli ve günlük potasyum alımı 250 gramı geçmemelidir.
2. Aşırı miktarda tuz alımı, vücutta su tutulumuna neden olarak meme ödemine predispozisyon yaratır. Kuru dönemde günlük tuz alımı 30 gram olmalıdır.
3. Kuru dönemde düşük magnezyum içeren rasyonlar ile beslenen ineklerde meme ödemi riski artmaktadır (magnezyum oranı %0.4 olmalıdır).
4. Doğum öncesi tahılların fazla miktarda verilmesi meme ödemi riskini artırmaktadır. O nedenle inekler kuru ödemde protein-enerji oranı dengeli rasyonlar ile beslenmelidir.
5. Kuru dönemde rasyonlarda yeterli düzeyde çinko ve vitamin E olmalıdır (sırasıyla 40 mg/kg ve 1200 IU/gün). Çinko ve vitamin E, meme dokusunda oksidatif stresin etkisini azalmaktadır.
Kuru dönemde NaCI ve bikarbonat bakımından zengin rasyonlar ile beslenen düvelerde meme ödemi riski yüksektir. Oysa aynı durum yetişkin inekler için geçerli değildir. Kuru dönemde katyon-anyon oranı düşük rasyonlar ile beslenen düvelerde meme ödemi riski düşüktür ve özellikle de meme ödemi, doğum öncesi son hafta anyon-katyon oranı düşük rasyonlarla beslenen hayvanlarda süratle gerilemektedir. Bu durum su alımınında değişiklik olmaksızın, böbrekten su atılımındaki artışa bağlıdır. Aynı şekilde gebeliğin son haftası rasyonlardaki CaCI2 miktarında yapılacak artış, meme ödeminin şiddetini azaltmaktadır. Ayrıca beklenen doğum zamanından bir hafta öncesinden başlanarak, doğuma kadar hergün 1000 IU vitamin E enjekte edilen ineklerde meme ödemi oluşum riski azaltılmaktadır.
Prof.Dr. Ayhan BAŞTAN
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Başkanı