İneklerde Hemofilus kaynaklı abortuslar, Haemophilus somnus, tromboembolik, meningoencephalitis, polyarthritis, solunum yolları enfeksiyonları ve reproduktif hastalıklara yol açan bir etkendir. H. somnus ineklerde vaginada bulunan saprofit bir bakteridir ve vaginitis ve endometritise neden olabilmektedir. Ayrıca önemli bir infertilite ve abortus etkenidir. Etken gebeliğin tüm evrelerinde abortus yapabilmektedir.
Bulaşma
Bu mikroorganizma idrarla atılmakta ve çevreye bulaşmaktadır. Diğer hayvanlara yayılma vaginal akıntı, idrar ve respiratorik yol ile olmaktadır. Taşıyıcı boğaların inekleri infekte edebilir ve doğal aşım ile bu organizmanın kolayca yayılabilir.
Bu etkene bağlı abortus çoğunlukla vaginal veya respiratorik enjeksiyonlara bağlı sekonder olarak da ortaya çıkar. Trombotik pneumoni ve plasental nekroz sonucu fötus ölmektedir. İnfertilite, gelişen embriyonun H. somnus’a bağlı ölümüne ilişkin gelişir. Ayrıca etken embriyonun zona pelucidasına tutunarak embriyonal dejenerasyona yol açar.
Aborte fötusta enfeksiyonun plasenta ile sınırlı olması nedeniyle lezyonlar görülmez ve plasenta ödemi ile beraber nekrosuppuratif plasentitis mevcuttur. Ayrıca etken, yetişkinlerde olduğu gibi fötusun vasküler sistemine de affinite gösterir.
Tanı
Tanı plasenta ve fötustan yapılan saf kültürlerde etkenin izolasyonu ile olur. Ayrıca etken fötal mide sıvısı ve akciğerden izole edilebilmektedir.
Hemofilus Kaynaklı Abortuslar Sağaltım
Etken teröpötik dozda çoğu antibiyotiklere duyarlıdır. Ayrıca aşı uygulaması ile normal reproduktif fonksiyonlar birkaç ay içerisinde normale dönmektedir.
Prof.Dr. Ayhan Baştan
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi