İneklerde Embriyonik Ölüm Oranını Azaltmak Mümkün Mü?

İneklerde embriyonik ölüm oranını azaltmak için öncelikle sebeplerini bilmek gerekir. İneklerde embriyonik ölümlerin başlıca sebepleri beslenme, sıcaklık (sıcaklık stresi), tohumlama zamanı, genital organ enfeksiyonları, uterus ortamı, annenin yaşı, genetik, immununolojik ve hormonal faktörlerdir. Hormonal kaynaklı embriyonik ölümlerin nedenleri etiyolojisinde önemli rol oynamaktadır. Çünkü gebeliğin devamlılığı korpus luteum’un ürettiği progesteron tarafından sağlanmaktadır. Gebelik sırasında korpus luteum’un yetersiz progesteron üretmesi veya ortadan kaldırılması embriyonik ölüme neden olmaktadır. O nedenle gebeliğin devamı sağlamak için korpus luteum son derece önemlidir.

Hormonal kaynaklı embriyonik ölümleri önlemek için neler yapılabilir?.

1. Progesteron desteği sağlanabilir.
   İneklerde korpus luteum’un yetersiz progesteron üretmesi, luteolitik sinyali başlatarak PGF2 alfa salınımına ve sonucunda CL’un lizisine neden olur ve embriyonik ölüm gerçekleşir. Bu nedenli embriyonik ölümleri önlemek için tohumlamadan 6-8 gün sonra progesteron içeren cisimcikler vagina konabilir veya kulak implantları takılabilir.
2. Human Chorionic Gonadotropin enjeksiyonu yapılabilir.
   İneklere tohumlamadan 5-7 gün sonra yapılacak HCG enjeksiyonu sonrası aksesör CL oluşmaktadır ve CL’un ürettiği progesteron miktarı artmakta ve yetersiz progesteron üretimine bağlı embriyonik ölümlerin bu şekilde engellenebilmektedir. Bu amaçlı HCG 2000 IU kas içi veya 1000 IU damar içi yapılmalıdır.
3. PMSG uygulamasıyapılabilir.
   İneklerde PMSG’nin luteotrofik etkisi vardır. Östrustan 7 gün sonra 500 IU PMSG uygulandığında CL’un progesteron üretimi artmaktadır.
4. GnRH uygulanabilir.
   Tohumlama zamanı GnRH enjeksiyonunun gebelik oranını %12.5, repeat breeder ineklerde %22.5 arttırdığı belirtilmiştir. Tohumlama zamanı yapılan GnRH büyük luteal hücrelerin gelişmesini uyararak progesteron üretimini arttırmaktadır.
5. Omega-3 uygulanabilir.
   Omaga -3 PGF2 alfa’nın salınımı önleyerek CL’un devamlılığı sağlayarak embriyonik ölümleri engellemektedir.

Prof.Dr. Ayhan Baştan 

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi