Hint Baklası zehirlenmesi, Sütleğengiller (Euphorbiaceae) familyasından bu bitki özellikle Etiyopya olmak üzere, Afrika’ya endemiktir. Dünyada subtropik ülkelerde yetişir. Ülkemizde İstanbul, Antalya, Çanakkale, Mersin illerinde rastlanır. Tohumları kene görünüşündedir.
Etkin Madde
Hint baklası tohumlarında bulunan risin (toksalbumin) en önemli bitkisel toksinlerdir.Bu toksin hint baklası tohumunun kabuk kısmında bulunur. Hint baklası tohumu ağırlığının %3’ü kadar risin bulunabilir.Hint baklasında bulunan diğer bir toksin risinindir(alkaloid); guatrojenik etkileri bulunur.Risinin de hint baklası tohumunun kabuğunda bulunur.Bunlara ek olarak; tohumlarında sabit yağ (<%50), steroller, risin(toksalbumin), risinin(alkaloid), enzimler(lipaz gibi) ve vitamin E de bulunur.
Hint Baklası Zehirlenmesi Toksisitesi
Bir meyvedeki risin miktarı(250 µg) yetişkin bir insanı öldürmeye yetebilir. Risin oral yolla parenteral yollardan verilmesine oranla 100 kat daha az etkilidir.Sindirim kanalından oldukça az olmak üzere mide ve bağırsak mukozasından emilir. Risine en duyarlı olan türler atlardır; bunu koyun ve sığır izler.Kanatlılar ise risine oldukça dayanıklıdır.Bitkinin tamamı zehirli olmakla birlikte özellikle tohumlar daha zehirlidir. Risin sindirim sisteminde büyük kısmı parçalanmasına ve bu sebeple minimal etki göstermesine rağmen başlıca etkilerini bağırsak epiteline karşı gösterir. Risin birbirine disülfit bağı ile bağlanmış iki aminoasit zincirinden oluşur(A ve B zinciri).B zinciri hücre yüzeyinde bulunan reseptörlere tutunur ve A zinciri hücre içine girerek enzimatik olarak ribozom proteinlerini hidrolize eder ve böylece DNA ve RNA sentezini inhibe eder. Risinin bu etkisi sonucu bağırsakta absorbsiyon bozulur ve irkiltici etkisi sebebiyle kanlı diyare görülür.
Klinik Belirtiler
Klinik belirtiler alındıktan birkaç saat veya gün sonra ortaya çıkabilir.Genellikle nöbetler 12-48 saat saatler arasında görülür.Genel klinik belirtiler; bulantı, abdominal ağrı, kanlı diyare, tenesmus, dehidrasyon, anoreksi, ruminasyonun durması, halsizlik, konvulziyon, dispne, siyanozdur.Konvulziyonlardan solunum merkezlerinin paralizi sebebiyle ölüm meydana gelebilir.Ördeklerde artan paraliz botilismus ile karıştırılabilir.Atlarda; tremor, terleme, dispne, inkoordinasyon, güçlü kalp kasılmaları, soğuk ekstremite, artan vücud sıcaklığı, depresyon, nabzın azalması, konstipasyon, veya ishal görülebilir.Sığırlarda kanlı ishal; domuzlarda kusma görülebilir.Kanatlılarda; depresyon, kabarık tüyler, düşük kanatlar, yumurta üretiminin durması, tüy dökülmesi, aşırı zayıflama, ölüm görülür.Köpekler tarafından bu bitki kısımlarının yenmesi sonucu en çok görülen klinik belirtiler kusma, ishal ve depresyondur.Ayrıca hint baklası bitkisi alerjik etkilidir.Duyarlı bireylerde kaşıntı, uyku basması, ödem, kan basıncında düşme ile seyreden semptomlar görülür.Bakla kabuğunda bulunan risin (toksalbumin) çok zehirlidir.Gebelerde erken doğuma yavru atmaya; emzirenlerde sütle atılıp yavruda sürgüne sebep olabilir.
Sağaltım
Risin ile zehirlenmelerde etkin kömür ve kusturucular yanında, serum ve sıvı-elektrolit uygulamaları yararlı olabilir. Risin zehirlenmesine karşı özel bir antidot bulunmamaktadır.
Hayvanların bulundukları yerde kesinlikle hint baklası bitkisi bulunmamalıdır.Eğer süs bitkisi olarak bulunacaksa olgunlaşmadan önce bitkinin baş kısmı kesilmelidir.Rutubetli ortamda risin yıkımlanır; fakat bu durum hint baklasından kaynaklanan alerjik reaksiyonları engellemez.Eğer yemin içinde hint baklasının tohumları varsa yemlemeden önce ısı uygulaması yapılmalıdır.
