Evcil Kuşların Beslenmesi; Yem Değişikliği, Sağlıklı Beslenme Programına Geçiş, bilindiği üzere kuşların sağlıklı ve aktif olamaları için dengeli, sağlıklı gıdalarla beslenmeleri gerekir. Peki, sağlıklı beslenme ne demektir? Özellikle papağangilerde tohum temelli diyetten güvenilir, dengeli, sağlıklı iyi formüle edilmiş ticari bir yeme geçişte biraz zaman ve sabıra ihtiyaç vardır. Ama çabaya değer ve yararlı olacaktır. Kuş daha aktif, mutlu ve daha sağlıklı olduğu zamanla görülecektir.
Papağangillerde sağlıklı bir diyet; sebze, yeşillik, meyve ve protein içeren taze gıdalardır. Pelet gibi formüle diyetler besin çeşitliği ve kullanım acısından rahatlıktır. Ancak her şeyin bittiği anlamına gelmemelidir. Vitamin, mineral, amino asit gereksinmeleri için taze gıdanın yerini hiçbir şey alamaz.
Hekimlerle İşbirliği
Belki hekimin tavsiyesi üzerine kuşun diyeti değişiyor ya da belki bir formüle diyete dönüştürmeye sahibi karar verdi. Eğer öyleyse, hekimin sağlıklı diyet değişimin yararına emin olmak için kuşu incelemesi gerekir. Ayrıca özel türler için özel bir diyeti belirlemede mutlak hekimle sıkı bir işbirliği gerekmektedir. Kuş kilolu ise, hekim optimal ağırlık ne olması gerektiğini belirtecektir.
Evcil Kuşlarda Uygun Diyetin Tespiti
Formüle ticari yemler; pelet, pelet kırığı veya nuget (külçe) şeklinde üretilmektedirler. Her kuş türü için yemler farklıdır. Bu yüzden kuş için uygun olanı seçmelidir. Amerikan papağanları (macaw, ara) ve Altın paraket (Altın Kanure, Guaroba guarouba) gibi kimi kuşlar için yağ seviyeleri yüksek yemlere gereksinim söz konusudur. Oysa kakadular ve Amazonlar gibi diğerleri için daha iyi beslenmeyi sağlamak amacıyla; yağ seviyesi düşük, protein düzeyi yüksek olamalıdır. Hangi formülasyonun kullanılmasına emin olabilmek için hekimin önerileri önemlidir.
Kimi kuşlar büyük parlak renkli peletleri, bazıları da küçük granülleri tercih ederler. Yem değişikliği yaparken, geçiş evresinde varsa birkaç markanın ürünün az miktarda alıp karıştırarak kuşa verilmesi genelde yararlı olmaktadır. Bu dönemde kuşun neden hoşlandığını anlamak için sahibinin yakından gözlemesi gerekir.
Evcil Kuşun Yem Tüketimini Belirlemek
Hayvan normal yiyor mu, iştahı yerinde mi takip edilmelidir. Yem değişikliğine geçmeden önce kuşun günlük ortalama tükettiği miktarın bilinmesi gerekir. Her sabah verdiğiniz tane miktarını ölçerek yemle konulmalıdır. Ertesi sabah, ne kadarı yenmediği belirlenmelidir. Bir hafta süre ile bu şekilde takip edilmelidir. Ve bir haftalık tüketin toplamından günlük ortalama miktar bulunur. Tabii bu miktarın bir kısmında kuşun etrafa saçtıklarıdır.
Evcil Kuşların Beslenmesi, Kuşun Canlı Ağırlığını Saptamak
Kuş yeni tür gıdayı yemeğe isteksiz olabilir. Hemen fazla kilo kaybı söz konusu değildir. Programa başladıktan 2 hafta süre ile her gün aynı saatte kuş tartılır. Kuş haftada canlı ağırlığının % 1-2 daha az kaybetmesi normaldir. Eğer daha fazla ise hekime başvurulmalıdır.
Yeni bir diyete dönüşümde kilo kaybı ya da sağlık açısından kuşu izlemek gerektirir. Hayvan geçiş yapmış gibi görünse bile, en az bir ay süre ile ağırlığı izlemeye devam edilmelidir. Kuş pelet temelli diyete dönüştüğünde gaitasının rengi ve kıvamı değişmektedir. Genellikle kahverengi yeşil ve taze gıdalar tüketildiğinde sulu olabilir.
Yemlere Geçiş Süreci Nasıl Olmalıdır?
Evcil kuşların beslenmesi durumunda yemlere geçiş sürecinde tohum ağılıklı yemden formüle yeme geçişte kuş türüne ve kuşa göre farklılık gösteren uygulamalar vardır. Bazı kuşlar kolayca bir hafta içinde geçebilirler. Kimilerinde bu geçiş birkaç ay sürebilir. Bu dönüşüm için geçen zamanın uzunluğu değişimi kendisi kadar önemli değildir.
Kuşu iyi tanımak, özellikle papağanların davranışını bilmek gerekir. Papağanlar sabah ve öğleden sonra olmak üzere günde iki kez yeme eğilimindedir. Alışmaları için bazen diğer kuşlarla beslenmeleri, ev halkı ile yemek yemeleri gibi farklılıklarda olabilmektedir.
Yerde Gıda Arayan Küçük Kuşlarda Dönüşüm
Doğada normal besin arama alışkanlığında olan Sutan papağanlar, muhabet kuşları ve diğer kuşlarında geciş için uygulanacak yöntem için; kuşun korkmaması ve kanatlarının kesilmiş olması gerekir.
Kuş sakin bir alana götürülür. Açık renkli bir bezin üzerine pelet karışımı yemler serpilir. Kuş seviyesinden yüksek olmamak koşuluyla serilen bezin hemen yanına oturulur. Pelet de dikkatle bakarak parmakla gagalar, eşeler gibi yapılır. Pelete alıştırmak için sakın kuşu ele almaya veya ağzına vermeye kalkışılmamalıdır. Sadece kuşa çarpmamasına dikkat ederek yerden toplanan birkaç pelet ona doğru atılabilir. Ara sıra tırnaklar yere vurarak yem yer gibi sesler çıkartılır. Yaklaşık 30 dakika sonra en azından peletleri gagalamaya başlayacaktır. Bu süre içinde hep kuşa odaklanmamalı, ara sıra kuş kendi haline bırakılmalıdır.
Kuşların Beslenmesi, Büyük Kuşlarda Dönüşüm
Evcil kuşlarında beslenmesi, büyük kuşlarda geçiş yaparken kuşu iyi tanımak, psikolojinden anlamak gerekir. Hekimle sıkı işbirliği içine girilerek geçişi kolaylaştıracak önemli ipuçları elde edilmelidir. Kuşun sahibiyle ilişkileri henüz gelişmemişse, ondan korkuyor veya çekiniyorsa bu programın uygulanmasına teşebbüs edilmemelidir. Öncelikler ilişkinin gelişmene ihtiyaç vardır.
Tünek veya merdiven çıkma eğitiminden başlanır ve tıpkı çerez gibi etrafa biraz pelet konulur. Peletin çok yararlı olduğu söyleyerek memnuniyet ifade eden sesler çıkarılır. Bu güzel ikramı kuşla paylaşmak istemiyor gibi davranıp, sonra dayanamayarak onunla paylaşıma izlemini verilmelidir.
Pelet Yeme Geçmenin Püf Noktaları
Evcil kuşların beslenmesi tıpkı annenin yeni bir yiyeceği yedirmek amacıyla yaptığı bazı kurnazlıklar gibi, biraz psikolojik davranışlar kuşu iknaya yardımcı olur.
- Bazı kuşlar yemini kafesin üst taraflarında, bazıları da tabanında yemeyi tercih ederler.
- Pelet yiyen sağlıklı kuşları izlenmesi sağlanabilir.
- Eğer kuş sebze, meyve seviyorsa, pişmiş patates veya fazla sulu meyvelerin üzerine pelet serpilebilir. Bilahare peleti biraz nemlendirerek verin, ancak bozulmaması için 4-6 saat sonra kalanlar atılmalıdır.
- Bazı kuşlara sabah çok açken pelet verilmelidir. Daha sonra gün içinde tane yem verilebilir. Yahut her gün birkaç defa 15 dakika olabilir. Küçük kuşlarda gıdanın sürekli yemliklerinin de bulunması gerekir, bu yüzden programın hekimle beraber gerçekleştirilmesi elzemdir.
- Düşüm sürecine başlarken programda ufak tefek bazı değişik tercihler yapılabilir ve sabah tane yem verilirse pelet de ayrı bir yemlikte verilmelidir. Öğleye doğru ve öğleden sonra kafeste gıda olarak yalnız pelet bulunmalıdır. Akşam, kafeste tohum geri konarak tüm gece boyunca bırakılır. Birçok kuş öncelikle sabah ve gece normal diyetle beslenmekten yana tercihlerini yapabilirler. Ancak onlar için tek seçenek pelet gıdalar olmalıdır.
- Pelet yem blendırda öğütülüp biraz su ile karıştılılarak püre haline getirilir. Bazen bu haliyle bazende sevdiği bir besinle karıştırılıp verilir. Hayvan pelet besini rahatlıkla tercih edecektir. Bu yöntem muhabbet kuşu, sultan papağanı ve cennet papağanı gibi küçük kuşlar için geçerlidir. Göz ardı edilmemesi gereken pürenin birkaç saat sonra kaldırılmalıdır. Aksi halde bozulması söz konusudur.
- Kuş kafesiden dışarı çıkarılsa pelet oyalanmak ve eğlenmek için pelete ilgili duyabilir.
- Ahşap düğmeler, parçalanmış gazete ya da çok küçük oyuncaklar ile pelet karıştırılabilir. Bu normal besin arama davranışına yardımcı olabilir.
- Bu program süresince tutarlı ve ısrarlı olunmalıdır.
- Her gün yemliklerde ki pelet yemler yenilenmelidir.
Not: Kuş pelet yeme başladığında, dışkıları genellikle yeşil kahverengimsi bir renk olarak değişecektir. Pelet yem ile beslendiğinde hayvan içtiği ekstra su nedeniyle gaitası biraz gevşek olabilir.
Meyve, sebze ile beslenmenin püf noktaları
Yukarıda bahsedilen ipuçlarına ilaveten:
- Kuşun yanında meyve veya sebze yiyip ve az miktarda tatdırılabilir.
- Öncelikle son derece renkli ve cazip olanları tercih edilmelidir.
- Oldukça küçük parçalar halinde kesilmelidir.
- Kafesin üst köşelerinde birine beze sarılı gıda sıkıştırılır, hemen yanın da teşvik amacıyla bir oyuncak veya ayna yerleştirilir.
- Suyu seven bir kuş için kafesine marul veya diğer bir yeşillik konulabilir. Su kuşa çazip gelebilir.
- İlk başlarda bazı kuşlar sebzelerin suyunu tercih edebilir. Örneğin havuç suyu gibi.
- Tane yeme dayalı Bir diyet formüle diyete dönüştürme kuşun yaşam ve sağlığı için yapabilecek en önemli şeylerden biridir. Azim ve sabır varsa, başarı kaçınılmaz olacaktır.