Evcil Kuşlarda en sık rastlanan yaralanmalar ve ilk yardım, evcil kuşlar uzun süre hastalıklarını gizleyebilmektedirler. Eğer vahşi ortamda, düşkünlük veya hastalık belirtileri gösterirlerse, onlar kolay bir hedef olacaktır. Ev yaşantılarında da kuşların bu huy ve alışkanlıkları devam etmektedir.
Kuşun sağlığını izlemenin en kolay yollarından biri aylık düzenli tartılmasıdır. Kuş kilo kaybediyor ve yeni bir beslenme programı uygulanmıyorsa, neden muhtemelen gıda değil hastalıktır. En sık görülen yaralanmalar veya hastalıklardan bazıları, evde bakım talimatları yazımızda listelenmiştir.
Evcil Kuşlarda En Sık Rastlanan Yaralanmalar ve İlk Yardım Talimatları
Kanamalı Tüy Kırılmaları
Kanamalı tüy kırılmasıyla kan kaybının pek çok nedeni olabilir. Tedavi nispeten kolaydır. Evde kanamayı durduran özel toz veya un kullanılabilir. Hekime giderken bir gazlı bez ya da pansuman pet ile minimum basınç uygulanmalıdır. Hekim kırık tüyü koparır. Bu işlem evde denenmemelidir. Öncelik kanamanın durdurulmasıdır.
Kedi ve köpek Saldırıları
Kuş ilave bir stres altında kalmaması amacıyla sessiz ve sakin bir ortama alınmalıdır. Başka bir şok yaşamaması için özen gösterilmelidir. Kanama söz konusuysa steril bir gazlı bez ile doğrudan basınç uygulamalıdır (tampon yapılmalı). Ancak rahat nefes almasına özen gösterilmelidir ve hemen hekime gidilmelidir.
Kemiklerde kırık olup olmadığı kontrol edilmeli. Bir kanadı kırık, kanat çırparak daha fazla hasar oluşmasını önlemek için her iki kanat gazlı bez ve bant ile vücuda gevşekçe sarılmalıdır. Sarma sıkı yapmamalıdır. Diğer kemiklerde (kafatası, bacaklar) kırık ise, daha fazla zarar oluşabilir Ancak bu hekime ulaşana kadar bir önlem olmadır. Evde tedavi etmeye kalkışılmamalıdır.
Küçük Yara ve Sıyrıklar
Eğer bu tür yara ve sıyrıklara bir hayvan neden olmamışsa, kanamasız, küçük ve yüzeysellerse, betadine veya chlorhexidine ile yara temizlenmelidir. Herhangi bir pislik veya tüyleri temizlemek ve çıkarmak için bir cımbız kullanılır. Sonra küçük bir miktar antibiyotik merhem uygulanmalıdır. Birkaç gün içinde iyileşir. Kuşun gagalayıp didiklemesine mani olunmalıdır.
Dilde Kanama
Dilde birçok damar bulunur ve yara varsa bol bol kanayabilir. Hemen hekim yardımı alınmalıdır.
Tırnaklarda Kanama
Tırnağa kanamayı kesici taş veya toz uygulanmalı. Kanamanın bir kaç dakika içinde durması gerekir. Durmazsa hekime gidilmelidir.
En Sık Rastlanan Yaralanmalar da Solunum Güçlüğü
Nefes alma sorunu acil durum olarak kabul edilmelidir. Eğer kuş nefes almada güçlük yaşıyorsa, ilk iş bir tıkanıklık olup olmadığını anlamak için burun deliklerinin kontrol edilmesidir. Dışta bir tıkanma (örneğin sümük vb ) tespit edilmesi halinde, nemli bir bezle silinir. Tohumlar veya kir gibi herhangi bir diğer tıkanıklıklar araştırılmalıdır. Burun anatomisi oldukça komplikedir. Ciddi bir sorun yaşamamak için hekime gidilmelidir.
Nefes nefese veya açıkağız korku, egzersiz ya da aşırı sıcaklık nedeniyle olabilir. Ortamdaki aşırı ısı kuşlarda sıcak çarpmasına sebep olur. Bu durumlarda, kuş kanatlar açık, nefes nefesedir ve kollaps halindedir. Kuşun serin ve sessiz bir yerde kalmasını sağlanmalıdır. Serin su ile kuşa sisleme yapılır ve serin ıslak havlu üzerine konulur. Kuşu çok hızla fazla soğutulmamalıdır. Başka bir tedavi gerekli olup olmadığını belirlemek için hemen hekime başvurulmalıdır.
Yanıklar
Yanık bölge üzerine birkaç dakika serin su tutun. Daha sonra gazlı bez ile nazikçe kurulanmalı ve soğuk kompres uygulanmalıdır. Yanık ciddi veya yaygın ise, kuş şoka girebilir. Bu yüzden hekim görmelidir.
Üşüme, Soğuk
Havluya sarılmış sıcak su şişesi veya bir ısı lambası ile, sıcak bir ortam sağlanmalı. Kuşun yanmaması için çok dikkat edilmelidir. Yaklaşık 28- 32 º C sıcaklıkta tutulmalı. Üşüme nedenini belirlenmelidir. Bu hastalık veya yaralanmaya (şok) bağlı ise, veteriner hekiminizden yardım isteyin.
En Sık Rastlanan Yaralanmalar da Zehirlenmeler
Bir teflon kaplı mutfak eşyasının ısınması sonu yaydığı toksik dumanları solunması halinde, iyi havalandırılan bir alana kuş çıkarılmalı ve hemen hekime başvurulmalıdır. Kuş böcek spreyleri gibi bir zehirli bir maddeyle ile temas ettiyse, hemen yıkamalı ve hekime gidilmelidir
Kuş bitki veya bir ev temizleyici maddeden içmiş ise maddenin adını kaydedilmelidir. Zehirleme şüphesinde hemen hekime başvurulmalıdır. Kuşun ağırlığı ve ne kadar tükettiği bilinmelidir.
Evcil Kuşlarda En Sık Rastlanan Yaralanmalar ve İlk Yardım Durumlarında Özet Olarak
Bir yaralanma veya hastalık halinde, yapılacak ilk şey daha fazla yaralanmayı önlemektir. Sonra daha ileri tedavi türü gerekliği saptamak için Veteriner Hekim ‘e başvurulmalıdır. Acil durumlarda Kuş için bir ilk yardım çantası temin edilmelidir