Çin’de Veteriner Hekimlik mesleği, dünyanın en eski uygarlıklarından birine rastlanır. Fakat bu uygarlığın eski ve yeni tarafları birbirinden ayrılamaz. Çok eski Çin felsefesine göre erkek ve olumlu unsur yangı, dişi ve olumsuz unsur yin‘in birbirleri ile orantılı ve ahenkli olmalarından hayat ve sıhhat doğar. Bu sabit olmayan orantı bozulursa önce hastalık, sonra ölüm meydana gelir.
Çin’de Veteriner Hekimlik mesleği, özellikle veterinerliğe ait eski yazıların pek azı elde edilebilmiştir. Bunların en eskisi M.Ö. 3000 yıllarında yazıldığı tahmin edilen, materiya medika konulu kitaptır. M. Ö. 2650 yıllarında yazılan eser ise tarihte ilk defa olarak kan dolaşımından bahseder. Buna göre kan kalbin kontrolündedir ve sürekli olarak bir çember şeklinde dönmektedir. Daha sonraki eserlerde dolaşım ve özellikle nabız üzerinde çok durulmuş, kanın vücutta güneşin doğuşundan batışına kadar bir defa dolaştığı zannedilmiştir.
M.S. 2 nci yüzyılda haşhaş anestezi için kullanılmıştır. Gene M.S. 752’de Wang-Too Dış Alemin Sırlar adı altında 40 kısımlık bir kitap yazmıştır. Hekimliğin her kolundan bu arada veteriner hekimlikten, katır, at, sığır ve köpeklerin hastalıklarından bahsetmektir.
Bugün hekimlikte yeniden kullanılmaya başlanan acupuncture (iğneleme) metodunu eski Çin insan ve hayvan hekimleri çok iyi biliyorlardı. 200 çeşit hastalıkta çok etkili olduğu ve iyi sonuçlar alındığı bildirilmektedir. Çiçek hastalığına karşı aşıyı da Çinliler uygula maktaydılar.
19 uncu yüzyılın ilk yıllarına ait Çince bir veterinerlik kitabında deve, at ve boğaların hastalıklarından bahsedildiğine ve devenin o çağda kullanılmadığına bakılırsa kitap çok daha eski tarihlerde yazılanların bir kopyasıdır. Başka memleketlerde de modern çağdan önce bu durumlara rastlanmaktadır. Örneğin M.S. 14 üncü yüzyılda Arap dilinde yazılan veterinerliğe ait bir eser 19 uncu yüzyılda İstanbul’da Türkçeye çevrilmiş ve pratisyenler tarafından faydalanılmaya çalışılmıştır. Bu eski Çin eserinde daha çok amatörlere hitap edildiğinden her hastalıkta hayvanın karakteristik durumunu gösteren resimler vardır. Acupuncture (iğneleme) için deride 50 kadar nokta gösterilmektedir. Katarakt operasyonundan bahsedilir.
Kaynakça
Veteriner Tarihi, Prof. Dr. Nihal Erk, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1966, 12-13.