Enfeksiyöz Canine Hepatitis (Bulaşıcı Hepatitis)

Enfeksiyöz canine hepatitis (Bulaşıcı hepatitis) köpeklerin enfeksiyöz bir hastalığı olup ateş, kanama, pıhtılaşma bozuklukları ile karakterizedir. Hastalık, akut hastalık tablosu ve öldürücü özelliği ile parvoviral enterit ve Distemper ‘e çok benzemektedir. Araştırmacılar bu etkenin aynı zamanda Fox (Tilki Encephalitinde) Encephalitinde de rol aldığını ileri sürmüşlerdir. Dünyanın her tarafında görülebilen bir hastalıktır.

Hastalığın etkeni Adenovirus (Tip 1) grubundan bir virustur. Bu çevredeki ısı ve nem durumuna göre canlılığını ve hastalık yapma yeteneğini günlerce hatta aylarca sürdürebilir. Etken 132 °C de kısa sürede tahrip olur. Enfeksiyon oral yolladır. Etken ilk üremesini tonsillerde ve bölgesel lenf yumrularına geçirdikten sonra, buradaki enfekte hücreler vasıtasıyla kan dolaşımına katılarak viremiyi başlatır. Kan dolaşımına giren virus, özellikle karaciğer paranşim hücreleri ile Retikuloendoteliyal sistem hücrelerine karşı yüksek afinite gösterir. Etken bu hücreleri istila etmek suretiyle hücrelerin hızla tahrip olmasına sebep olur ve sonuçta hastalıkla ilgili belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Endoteliyal hücrelerdeki yoğun hasar nedeniyle vücutta yaygın hemorajiler şekillenir. Hastalığın akut döneminde virus başta kan olmak üzere bütün vücut sıvılarında görülebilir. Ayrıca bu virus (CAV-1) hastalığı geçiren köpeklerin böbrek tubuluslarında yerleşmek suretiyle burada yıllarca kalır ve bu hayvan diğer hayvanlar için enfeksiyon kaynağıdır. Portör hayvanlar dışkıları ile de etkeni çevreye yayabilirler. Enfeksiyonu geçiren köpekler uzun süre bağışık kalırlar.

Klinik Belirtiler

Enfeksiyöz Canine Hepatitis hastalığın inkübasyon süresi 4-7 gündür. Hastalığa daha çok genç köpeklerde rastlanmasına karşın, seronegatif olan her yaştaki hayvan etkene duyarlıdır. Bu nedenle hastalığa yakalanabilirler. Akut olaylarda beden ısısı 39.5 °C ile 40 °C ye kadar yükselir. Hayvanda halsizlik ve depresyon söz konusudur. Bunun dışında hasta köpeklerde iştahsızlık, şiddetli konjuktivitis, ağrı, duyarlılık ve lakrimasyon görülür. Yine hasta hayvanların ağız mukozasında yer yer kanama odakları, tonsillerde şiddetli büyüme ve vücudun diğer mukoza yüzeylerinde değişik çap ve büyüklükte kanamalara rastlanır. Akut hastalarda şiddetli tonsillitisle birlikte farengitis ve lenfoadenitis tablosu da dikkati çeker.

Hastalığın başlangıcında yüksek seyreden beden ısısı 1 – 2. günün sonunda düşer ve yaklaşık 24 saat bu şekilde devam ettikten sonra tekrar yükselebilir. Komplike olmamış şiddetli olgularda genellikle 3-5 günlük hastalık süresinde iyileşme kendiliğinden ortaya çıkabilir. Fakat şiddetli akut olgularda vücutta gelişen yaygın hemorajik diatesis nedeniyle ölüm kaçınılmazdır. Bu tür hastalarda kanama zamanı uzamış ve kontrolsüz yapılan intravenöz uygulamalar tamiri imkansız sonuçlar doğurabilir. Buna bağlı olarak vücudun değişik bölgelerinde hemorajik ve ekimotik kanama odaklarına sık sık rastlanır.

Bronşitis ve bronşiolitisin geliştiği hastalarda şiddetli öksürük vardır. Bazı hastalarda kanlı ishal görüldüğü halde, kusma görülmeyebilir. Karın duvarı gergin ve duyarlıdır. Basınç yapılması halinde kusma meydana gelir. Hastaların özellikle karaciğer bölgesinin palpasyonun da şiddetli reaksiyon gösterdikleri saptanmıştır. Hastalığa yakalanan ve iyileşme süresine giren köpeklerin % 25 ‘inde çift taraflı korneal opasite geliştiği tespit edilmiştir. Yine hafif şekilde hastalığa yakalanmış köpeklerde de benzer şekilde korneal opasite geliştiği ortaya konulmuştur. Ayrıca şiddetli vasküler hasar nedeniyle hastalarda sinirsel semptomlar gelişebilir. Akut olgularda gözlenen ölümün önemli bir kısmının hepatik kanama sonucu meydana geldiği vurgulanmıştır.

Perakut form; daha çok genç olan köpeklerde görülür. Hasta hayvanlar önemli bir belirti göstermeksizin ölürler. Hafif seyreden bazı hastalarda kronik hepatitis gelişebilir.

Enfeksiyöz Canine Hepatitis Hastalığında Tanı

Klinik belirtilere göre hastalığı Distemper ‘den ayırmak son derece güçtür. Hastalığın erken döneminde hasta köpeklerde lenfopeni ve nötropeni tablosu mevcuttur. Total lökosit sayısı (WBC) 2000 ‘in altına düşmüştür. Bu durum özellikle kanlı ishal ile birlikte seyreden olgularda çok tipiktir. Bu özelliği nedeniyle parvoviral enteritisten mutlaka ayırt edilmesi gerekir.

Yine infeksiyöz hepatitisli hastaların tamamında trombositopeni tablosu gelişir. Buna bağlı olarak da hasta köpeklerde kanama zamanı uzamış ve pıhtılaşmada bazı anormallikler görülür. Akut hastalarda görülen yoğun karaciğer hasarı nedeniyle köpekler için spesifik bir enzim kabul edilen “Alanin aminotransferaz” enzimi seviyesinde önemli artışlar meydana gelmektedir. Ayrıca hastalığın erken döneminde orofarengiyal bölgede alınan sıvaplardan canine hücre kültürü vasıtasıyla Adenoviruslar (CAV-1) izole edilebilmektedir.

Gerek hasta ve gerek taşıyıcı olan hayvanlardan alınan serumlarda antikor titresi tespit edilmek suretiyle tanı konulabilir. Karaciğer paranşim hücrelerinde intranükleer inkülizyon cisimciklerinin görülmesi tanıyı kesinleştirir.

Nekropsi

Enfeksiyöz Canine Hepatitis hastalığından ölen hayvanların otopsilerinde karaciğer büyümüş, safra kanallarının duvarları kalınlaşmış ve hacmi artmıştır. Karaciğer yüzeyinde gelişen nekroza bağlı olarak renk değişikliği ile karakterize alanlara rastlanır. Aynı şekilde böbrek korteksinde gri beyaz renkte küçük odaklar gözlenir. Endoteliyal hasar nedeniyle seröz zarlarda, lenf nodülerinde, pankreasta, timusta ve deri altı dokularında kanama odaklarına rastlanabilmektedir.

Tedavi

Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.

Özel bir sağaltım yöntemi yoktur. Ancak hasta hayvanları sekonder enfeksiyonlara ve dehidrasyona karşı korumak gerekir. Bunun için hastaların kaybettiği sıvı oranında hazır preparatlardan deri altı veya damar içi uygulamak yaralı sonuçlar verir. Yine sekonder enfeksiyon riskini azaltmak için parenteral yolla 3-5 gün süreyle geniş spektrumlu antibiyotik uygulamaları yararlı olur.

Ancak tetrasiklin grubu antibiyotiklerin yavru köpeklere verilmesi sakıncalıdır.

Aynı şekilde korneal opasitenin geliştiği hastalarda kortikostreoid uygulaması kontraendikedir.

Bunun yanında şiddetli kanamalarda kan nakli yapılmalıdır.

Hastalıktan Korunma

Modifiye canlı aşıları mevcuttur. Sağlıklı köpekler 1 aylık yaşta iken ilk aşısı olmak üzere birinci yıl iki aşı, daha sonraki her yılda bir kez aşılama yapmak hastalıktan korunmak için yeterlidir.

Kaynaklar

1. Axthelm, MA and Krakowka, S. (1987): Canine distemper virus inducedthrombocytopenia. Am. J. Vet. Res. 48. 1269.
2. Black, J.W. (1984): Single serum-sample diagnosis of canine viral diseases. VMISAC 78: 1383
3. Brunner, C.J. and Swango,L.J. (1985): Canine parvovirus infection. Effect on the immunne system and factors that predispose to severe disease. Comp. cont. Ed pract. Vet. 7. 979.
4. Fenner, F. et al. (1987): Veterinary virology. New york. Academic Press.
5. Gaskell. RM. and Wardly, R.C.(1977): Feline viral respiratory disease. A review with particular reference to its epizootiology and control. J.Sm. Anim.pract. 190: 1.
6. Goddard, LE. (1986): Feline viral rhinotracheitis-host versus herpes. Fel. Pract. 16 (2), 36.
7. Green, C.E.,et al (1984): Clinical Microbiyology and Infection Diseases of the Dog and Cat. Philadelphia. WB Saunders.
8. Gustafson, D. P. (1986): Antiviral Therapy. Vet. Clin. North. Am. 16: 1181.
9. Hardy, W. D. (1991): General principles of retrovirus immunodetection tests. J.A.V.M.A. 199. 10. 1282-1286.
10. Holzworth, J. et al (1987): Diseases of the cat. philadelphia, WB Saunders Co.
11. Hoover, E.A., Mullins, J.I. (1991): Feline Leukemia virus infection and diseases. J.A.V.M.A. 199. 10: 1287-1297.
12. Horzinek. M.C. and Osterhaus, A. (1979): The virology and pathogenesis of feline infectious peritonitis. Brief Review. Arch. Virol. 59: 1.
13. lmren, H. Y., Şahal, M (1996): Veteriner Iç Hastalıkları. Medisan yayınları. Ankara.
14. Jacopson, R. H., Lopez, N. A. (1991): Comparative study of diagnostic testing for feline leukemia virus infection. J.A.V.M.A. 199. 10: 1389-1391.
15. Krakowka, S. et al (1982): Canine parvovirus infection potentiates canine distemper encephalitis attributable to modifiied Iive-virus vaccine. JAVMA. 180: 137,
16. Ott, R. L. (1986): Diagnosis of feline viral infection. Vet. Clin. North. Am. 16: 1157.
17. Pederson, N.C. (1983): Feline infectious peritonitis and feline enteric coronavirus infectious. Part 2. Feline infectious peritonitis. Fel. Pact. 13 (5): 5.
18. Tonelli, Q.J. (1991): Enzyme-linked immunosorbent assay methods for detection of feline leukemia virus and feline immunodeficiency virus. J.A.V.M.A. 199. 10: 13361338.
19. Turgut, K. (1991): Veteriner Gastroenteroloji. Özel Baskı. Konya.
20. Wardley, R.C. (1976): Feline Calcivirus carrier state: A study of the host/virus relationship. Arch. Viral. 52: 243.
21. Kedi ve Köpek Hastalıkları (Medisan)