Buzağılarda Cryptosporidiosis, neonatal buzağılarda görülen, ishal ile seyreden bir enfeksiyondur. Koksidia grubu protozoonlardan olan Cryptosporidium spp. insan ve çeşitli hayvan türlerinde hastalık yapabilirler.
Buzağılarda Cryptosporidiosis Etiyolojisi
Hastalığın etkeni olan Cryptosporidium lar buzağılarda ilk defa 1971 yılında ince bağırsakların histolojik muayenesinde saptanmıştır.
Enfeksiyon dışkı ile atılan, dış şartlara dayanıklı enfektif ookist lerin ağızdan alınmasıyla oluşur. Parazitin tüm yaşam evreleri, bağırsak epitellerinin mikrovillilerinde ekstrasellüler yerleşir. Bu yerleşim nedeniyle mikrovillerin çeşitli derecede atrofiye olduğu, buna bağlı olarak sindirim ve absorbsiyon bozukluklar meydana geldiği ve sonuçta ishallerin oluştu bilinmektedir. Gaita ile ookist lerin atılımı genellikle ishalin ortaya çıkmasıyla birlikte olur. Doğumdan sonra ki 6-15 günler arasında ookist ler dışarı atıldığı ve bu atılımın 3-13 gün sürdüğü bilinmektedir.
Klinik Semptomlar
Buzağılarda Cryptosporidiosis hastalığın tipik semptomu olan ishal genellikle 1-4 hafta buzağılarda ortaya çıkar. Hastalarda pis kokulu beyaz-sarımtrak renkte, muhatlı bazen de kanlı olabilen bir ishal gözükür. Ayrıca durgunluk, iştahsızlık vardır. Vucüt sıcaklığı normal veya hafif yüksektir(39-40.2). Şiddetli ishallerde sancı, dehidrasyon bulguları ve kilo kaybı görülür. Çoğunlukla 1-2 hafta sonra iyileşir. Bazı hayvanlarda 2-3 sonra ölüm gözlenebilmektedir. Nadiren ayağa kalkamama ve uzanma. Tenesmus hali.
Ayırıcı Tanı
- Yüksek ateşin olmaması, genellikle 7-15 günlüklerde seyretmesi, standart ishal sağaltımına yanıt vermemesi Colibacillosis den
- Yüksek ateşin olmaması, 28 günden küçüklerde seyretmesi, standart ishal sağaltımına yanıt vermemesi ve belirgin fibrinli-hemorajik enteritisin olmamasıyla Salmonellosis den
- İshalde arasıra kan olmasıyla Rota ve Corona Virus Enfeksiyonları ndan, seyrinin daha uzun olmasıyla Rota Virus tan ayrılabilir.
- Ancak colibacillosis, rota ve coronavirus enfeksiyonları ile miks tarzda da seyredebilir.
Tedavi
Buzağılarda Cryptosporidiosis enfeksiyon tedavisinde spesifik olarak Halofuginon, Para momycin, Azithromycin ve Aminosidin kullanılmaktadır. Şiddetli olgularda mutlaka sıvı elektrolit verilmelidir. Direnci artırmak için vitamin mineral takviyesi yapılmalıdır. Barınaklar dezenfekte edilmeli ve hastalar mutlaka ayrı bir yere alınmalıdır.
Korunma
Buzağılarda Cryptosporidiosis korunma Ookistler dezenfektanlara dayanıklı oldukları için kontrolleri oldukça güçtür ama buna rağmen ahır belirli peryotlarla ilaçlanmalıdır.Bunun için Hidrojen peroksit veya Chlorine Dioxide kullanılmalıdır Hijyenik tedbirler alınmalı. Kolostrum alımının tam sağlanmalı. Güneşten yararlanılmalıdır.