Bitkilerle barsak sağlığı: Kanatlılar için umut verici görünmekte, yem içi antibiyotiklerin kullanımını azaltma baskısı arttıkça, koksidiostatlar da öne çıkmıştır. Ancak burada da uzun vadeli direnç göz ardı edilemez. Üstelik 2006 yılında antibiyotiklerde olduğu gibi, kullanımla ilgili potansiyel yasaklardan söz bile ediliyor.
Damızlıkta ve beside sürekli ve yüksek performansa sahip sağlıklı sürü çok önemlidir. Temel olarak yemin ideal kullanımıyla elde edilen bir hedeftir Bunun için önkoşullar sırayla; optimal sindirim ve emilim işlemleri kısacası: Sağlıklı bir bağırsak.
Yine de, bağırsak sağlığı hızla dengesiz hale gelebilir. Açıklanan ekosistem görevlerini yerine getirme kabiliyetinde güçlü, ancak rahatsızlıklara eşit derecede duyarlı. Peki, bağırsak sağlığını ne dengesizleştirmekte?
Endişe: Coccidiosis
Büyük tehdit Coccidiosis tek hücreli protozoon parazitlerin neden olduğu, dışkıyla bulaşan kümes hayvanlarının ciddi bir hastalığı ve korkulan düşmandır. Bu tek hücreli organizmalar, hayvanların bağırsaklarında ciddi zarar yol açarlar, bu da besin maddelerinin emilimini ve dolayısıyla gelişimi etkiler. Enfeksiyonlar hızla yayılmakta ve modern hayvancılıkta yüksek ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Üretim kayıpları, hastalık önleme ve tedavi masrafları dahil olmak üzere küresel kayıplar yılda yaklaşık 5 milyar ABD dolarından fazladır. Performans kayıpları eşliğinde subklinik enfeksiyonlar (yem tüketiminde düşüş, yemden yararlanama) ekonomik kayıplara katkıda bulunur.
Doğal koruma
Bitkilerle barsak sağlığı doğal koruma da Coccidiosisi önlemek ve kontrol altına almak için coccidiostatlar ve anticoccidial ürünleri içeren geleneksel koruma yöntemleri, (ilaca dirençli suşların ortaya çıkması bir yana) tartışmalı görünmektedir. Kanatlı sürülerin Eimeria gibi patojenlerden korumak için alternatif çözümlere kesinlikle ihtiyaç vardır. Bağırsakların protozoona karşı direncini güçlendirmek, dengelemek ve geliştirmek için, güçlü bir korumaya ihtiyaç bulunmaktadır. En iyisi doğal yoldan korumadır.
Bitkilerle Barsak Sağlığı
Çözüm basit bir kez daha tabiat ananın kendisindir. Fitojenikler (bitki bazlı biyoaktif maddeler), coccidia’nın bağırsak hasarını azaltabilen sadece doğrudan değil, aynı zamanda dolaylı olarak da birincil ve ikincil enfeksiyonların sürdürülebilir kontrolü için güvenli ve etkili silahlardır.
Sinerjisik etkileşim
İyi formüle edilmiş fitojenik ürünler sadece flavonoidler, esansiyel yağlar ve saponinler gibi değerli biyoaktif maddeleri karışımı değil, aynı zamanda onları tek bir madde ürünlerinin çok ötesine geçen tüm bileşenlerin sinerjik etkileşimidir. İyi seçilmiş fitojenikler, zorlu koşullarda kümes hayvanının bağırsak sağlığını destekleme potansiyeline sahiptir.
Fotojenik maddelerin broillerde 42 güne kadar pozitif performans etkileri, Şekil 1’de gösterilmiştir. Fitojenik aktiflerin bağırsak enfeksiyonlarına karşı olumlu etkileri nedeniyle, enfekte kanatlıların kontrollere kıyasla (enfekte olmuş fakat tedavi edilmemiş gruplar) karşılaştırıldığında günlük ağırlık artışı % 8,3, yem tüketimi % 23 fazla ve FCR % 6.0 daha düşük saptanmıştır.
Şekil 1 – Fitojenik maddelerin büyüme performansına etkisi
Fitojenik maddeler, konvansiyonel coccidiosisi önleme programları için tam bir ikame olarak kabul edilmezler ancak hayvanın enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olabilirler (örneğin bir coccidiosis aşısı ile kombinasyon halinde).
Bitkilerle Barsak Sağlığı; Sonuç
Dünyada yem katsısı olan antibiyotiklerin azaltılması ve/veya yasaklanması konusunda artan bir baskı söz konusudur. Bu yüzden tavukların bağırsak hastalıklarının (özellikle coccidiosis) kontrol altına alınmasına acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Birçok araştırmacı ekip ve merkez aromatik ve tıbbi bitkiler ve ekstraları gibi alternatifler ortaya koymuşlardır,
İyi formüle edilmiş fitojenik maddelerin kullanımı, modern kanatlı hayvan üretimindeki zorluklarla yüzleşmede amaca uygun stratejiyi temsil etmektedir. Antibiyotik büyütme faktörsüz hayvansal üretim ve kalıntı içermeyen ürünler için yapılan baskılar ve yasaklamaların giderek yaygınlaştığı zamanlarda bu konu daha da önem arz etmektedir.
Önerilen Kaynaklar
Kaynakları görmek için tıklayın...
Bach Knudsen KE et al.(2018):Impact of Diet-Modulated Butyrate Production on Intestinal Barrier Function and Inflammation. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30322146/
Bedford,A.and Gong,J.(2017): Implications of butyrate and its derivatives for gut health and animal production
Demirözü K.(1978) : Bir Broiller Sürüsünde Enteritisle Seyreden Olayda İzole Edilen Catenobacterium filamentosum. Pendik Vet.Bak.Ser. Enst. Dergisi, X(1),56-60, Ayrı Baskı. 16.06.1978 Aylık, 26.10.1978 ve 26..Ekim.1978 Türk Mikrobiyoloji Cemiyetinin 18. Ulusal Kongresinde tebliğ edildi.
Demirözü, K.(1980): Kanatlıların Coliform Enfeksiyonlarından İzole edilen E. coli Suşlarının Biyokimyasal ve Antibiyotik Duyarlılık Özelilikleri Üzerine İnceleme (Uzmanlık tezinden özetlenmiştir). Pendik Vet. Mik. Enst. Derg. XII(2)62-70
Onar, E. ve Demirözü, K.(1987): Coccidiosis’den Korunmada Sağlık Önlemeleri, Dezenfeksiyon ve İzolasyon Tek Başına Yeterli mi? Çiftlik Dergisi,35:47-50.
Demirözü, K.ve Onar, E.(1987): Ülkemizde Kullanılan Anticoccidialler. Çiftlik Dergisi,39:52-54.
Demirözü, K.(1988): Tavukların Önemli Viral Hastalıkları ve Sorunları. Tavuk Hastalıkları Teşhis,Aşılar ve Uygulamaları Semineri. (Ed. Demirözü, K. ve Nadas, Ü.G.), Pendik,09-11.Haziran.1987. Pendik Hayv. Hast. Merk. Araşt. Enstitüsü Yayınları 8, 40-62.
Demirözü, K. (1988): Tavukçunun El Kitabı, Kartal Kimya Yayını, 133 Sayfa, İstanbul.
Demirözü, K. (1989) : Sağlıklı Tavukların İnce Bağırsak İçeriklerinde C. Welchii Mikroorganizmalarının Aranması ve Bunun Tavuk Enterotoksemileri Bakımdan Önemi(Doktora Tezi).Pendik Hayv.Hast.Merk.Araşt. Enstitüsü Dergisi XX(2) 15-34.
Demirözü, K.(1996): Coccidiosis’te Koruma, Kontrol ve Savaş. 27-29,Kasım.1996 Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Kümes Hayvanları Sempozyumu, Adana. 22 Sayfa.
Demirözü,K., Yargeldi, K., Karaoğlan, Ö.(2004 ):Bir Fitobiyotik Olan Bıomın® PEP 1000’nin Broilerlerde Etkinliğinin Denenmesi. PEP Teknik Kitapcığı ,21-28 ve Doğal Seçenekler Seminerleri, Bolu-Bandırma.
Demirözü, K.(2005): Çağdaş Hayvan Üretiminde Bilinçli Beslenmede Doğal Alternatifler. Çiftlik Dergisi Röpotaj.
Demirözü, K.(2010): Bilinçli Beslenmede Doğal Destek Ürünler. Çiftlik Dergisi 311,58-63
Demirözü, K.(2011): Broiler Piliçlerde Kimi Bağırsak Sorunları II, Çiftlik Dergisi Nisan- 2011,326 (38-39).
Demirözü, K.(2015): Bağırsak Sağlığı İçin Hayvansal Katkılar-Çeviri- 07.07.2015 tarihinde ve Çiftlik Dergisi 2015 (377) 30-31 yayınlandı.
Demirözü, K. (2016): Antibiyotiklere Alternatif Arayış(Çeviri), www.ciftlikdergisi.com.tr/antibiyotiklere-alternatif-arnayisi.html , 07.11.2016 yayınlandı.
Demirözü, K. (2017) : Üreticilerin Antibiyotik Kısıtlamasına Yanıt Olarak Yeni Stratejileri Çeviri). 03.02.2017 yayınlandı.
Demirözü, K. (2018) : Antibiyotıksiz Üretimde Bağırsak Sağlığının Önem Çeviri-http://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=125981, 13.03.2018 yayınlandı.
Demirözü, K. (2018): Bütirat Broilerlerde Nekrotik Enteritisi Hafifletir (Çeviri). 14.01.2018 yayınlandı.
Demirözü,K.(2018): Bağırsak Sağlığında Fırsatlar Ve Sorunlar (Çeviri). 17.09.2018 tarihinde yayınlandı.
Moquet et al. (2018) .Butyrate presence in distinct gastrointestinal tract seg-ments modifies differentially digestive processes and amino acid bioavailability in young broiler chickens.
Demirözü, K.(2019): Bağırsak Sağlığında Butirat Kullanımı. : 21.03.2019 tarihinde yayaınlandı.
Demirözü, K.(2019): Kanatlılarda Bağırsak Sağlığı: Bütünsel Bir Yaklaşım(çeviri) 26.04.2019 tarihinde. yayınlandı.
