Atların İnfeksiyöz Anemisi hastalığın etkeni Retroviridae familyasına bağlı bir Lentivirus‘tur. Aynı cinsin içindeki, Bovine Immunodeficiency Virus; Caprine Arthritis Encephalitis Virus; Feline Immunodeficiency Virus; Human Immunodeficiency Virus ve Maedi/Visna Virusları ile yakın ilişkisi vardır.
Atların İnfeksiyöz Anemisi Klinik Bulgular
Atlara özgü akut veya kronik seyirli, sokucu sineklerle nakledilen infeksiyöz bir hastalıktır. 7-21 günlük bir inkubasyon süresinden sonra (bu süre 3 aya kadar uzayabilir) ateş 40-41 °C’ye kadar yükselir, akut formunda ateş belirgindir, şiddetli anemi, gaitada kan, hızlı solunum ve mukozalarda peteşiyal kanamalar gözlenir. Ön ve arka bacaklar ile vücudun alt bölgelerinde ödemler şekillenir. Hayvanlarda titreme, terleme ve dermansızlık görülür. Akut olayların %80’ni ölümle sonlanır. Lenf nodülleri, dalak ve karaciğer büyümüştür. Büyüyen dalak rektal palpasyonda hissedilebilir.
Canlı kalanlarda subakut forma dönüşür, orta dereceli ateşle seyreder ve hayvan iyileşir. İyileşenler persiste infekte olarak kalırlar, bu hayvanlardan hastalık, Tabanidae ailesinde bulunan sineklerin ve diğer bazı artropodların ağız organelleri aracılığı ile sağlamlara taşınır. Hastalık infekte iğneler ile atlar arasında iatrojenik olarak da taşınmaktadır.
Hastalık kronik seyrettiği takdirde anemi tablosu ileri safhada şekillenir. Aneminin fazlalaşması ile göz konjuktivasının solgun ve ikterik rengi porselen görünümüne dönüşür. Fazla eritrosit tahrip olduğundan kan geç pıhtılaşır, sulu görünümdedir. Sinirsel bozukluklar nedeniyle sancılı ishal görülür.
Ayırıcı teşhiste Equine Viral Arteritis ve Anaplasma phagocytophilum gibi ateş, anemi, trombositopeni ekimoz ve ödemle seyreden hastalıklar göz önünde bulundurulmalıdır. EIA, insan sağlığı için tehlike oluşturmamaktadır.
Otopsi bulguları: Akut formda, soluk borusunda hiperemi karaciğer ve dalakta büyüme görülür. Kemik iliği ve lenf yumrularında hiperplazi şekillenir. Dalak çok şişkindir ve kapsulası altında peteşiyel kanamalara rastlanır. Kalp kası şişkin, koyu esmer toprak renginde, yarı pişmiş kıvamdadır.
Marazi madde seçimi ve gönderme şekli: Hastalığın persiste olarak kalmasi sebebiyle, antikor pozitiflik virusun varlığı için yeterli kabul edilmektedir. Bu sebeple teşhis amacı ile kan serumu alınarak soğuk zincirde gönderilmelidir.
Koruma ve Kontrol
Sineklerle mücadele edilir, bulaşık barınak ve ekipmanın temizliği için virusid etkili dezenfektanlar kullanılır. Atların İnfeksiyöz Anemisi hastalığına karşı korunma ve mücadele yönetmeliği uyarınca seropozitif atlar imha edilir.
Kaynakça: Veteriner Hekimin El Kitabı, Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü, 2016, 57.