Arıların beslenmesi, her canlı türünde olduğu gibi bal arıları da yaşamlarını sürdürebilmek için besin maddelerine ihtiyaç duyarlar. Bal arılarının doğal besin maddeleri; nektar, bal ve polen ‘dir. Nektar arılar tarafından toplandıktan sonra vücut içinde ve kovandaki petek gözlerinde fiziksel-kimyasal değişikliklere uğratılarak bala dönüştürülüp petek gözlerinde depo edilir. Nektar ve bal, arılar tarafından enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla kullanılır. Arılar sadece bal yiyerek yaşamlarını sürdürebilirler. Ancak kolonide yavru yetiştirilebilmesi ve petek gözlerden çıkan genç arıların gelişmelerini tamamlayabilmeleri için mutlaka polene ihtiyaçları vardır.
Polen; arıların protein, vitamin, yağ ve mineral madde ihtiyaçlarını karşılayan doğal bir besin maddesidir. Kovan içerisinde ne kadar bal olursa olsun polen bulunmadığı sürece yavru üretimi oldukça kısıtlıdır veya hiç yoktur. Buna bağlı olarak da koloninin gelişmesi yavaşlar veya tamamen durur. Buna karşılık petek gözlerinde ne kadar polen olursa olsun kovanda bal yoksa, dışarıdan nektar gelmiyorsa veya kolonilere ek besleme yapılmıyorsa arılar açlıktan ölürler.Arıların diğer çiftlik hayvanları gibi, düzenli ve sürekli beslenmeleri gerekmez. Ancak acil durumlarda veya ek besin maddeleri gerektiği zaman besleme yapılır.
Genel olarak aşağıdaki durumlarda koloniler beslenmelidir
● Arıların kış için yeterli bal depolayamadıkları zamanlarda (Sonbahar Teşvik Beslemesi).
● Ana nektar akım öncesi ana arıyı yumurtlamaya teşvik ederek arı kadrosunu artırmak amacıyla (İlkbahar Teşvik Beslemesi).
● Açlık tehlikesi olduğu zaman, ilkbaharın geç geldiği veya nektar akımı sırasında kötü hava koşullarının nektar toplamayı engellediği durumlarda.
● Koloni idaresi ile ilgili olarak;
– Oğul alındığında,
– Koloniler bölündüğünde,
– Zayıf koloniler birleştirildiğinde,
– Koloniler kontrol edildiğinde,
– Ana arı yerleştirilirken,
– Ana arı yenilenirken,
– Aktarma yapıldığında.
Kolonilerin ek beslenmelerinde iki tip yem kullanılır
- Katı yemler (değişik karışımlardan oluşan kekler).
- Sıvı yemler (Su + şeker veya balla hazırlanan değişik oranlardaki şurup).
Katı Yemler
Polen yerine kullanılan maddeler, arıların ihtiyaçları olan pek çok önemli besin maddelerini sağlamalarına rağmen, arıların polen yemelerini ve larva besini salgılamalarını teşvik eden özel kimyasal maddeleri içermezler. Arı keklerine yağsız süt tozu, yağsız soya fasulyesi, bira mayası ve yumurta sarısı ilave edilmektedir. Bu maddelerin arılarda Adi İshal ve Nosema gibi hastalıkları tetiklediği unutulmamalıdır. Bu yüzden kek yapımında bal, pudra şekeri karışımına mineral maddeler, vitaminler ve aminoasitlerce zengin olan polen ilavesi yeterlidir. Kek yapımında kullanılan balın ve polenin kaynağının belli olmasına ve hastalık taşımamasına özen gösterilmelidir.
Kek Hazırlama
Arıların beslenmesi kek hazırlama, bir kazan içine su konulur. Kek yapımında kullanılacak temiz süzme bal tenekesi su dolu kazanın içine yerleştirilerek ısıtılır ve balın erimesi sağlanır. Eriyen bal pudra şekerine ilave edilir ve hamur karma makinesi yardımıyla veya elle yoğurma işlemi yapılır. Ekmek hamuru kıvamına gelen kek şeffaf naylon poşetler içine kolonilerin ihtiyacı kadar konulur. Uygulama sırasında naylon poşet kovana temas yerinden yırtılarak arıların keki rahat tüketebilmesi sağlanmış olur.
Arıların Beslenmesi Sıvı Yemler
Koloninin şeker alıp tüketime başlamasıyla, ana arıda yumurtlama arzusu yaratan, kolonide yavru yetiştirme faaliyetinin başlaması ve devamını sağlayan ilk uyarı meydana getirilmiş olur. Bu uyarı, arılar bir bal özü kaynağı buldukları zaman doğal olarak, koloni şeker şurubuyla beslendiği zamanda da yapay olarak meydana getirilmiş olur.
Şurup Hazırlama
Arıların beslenmesi şurup hazırlama temiz su ile yapılır. Bunun için önce su kaynatılır. Kaynatılmış suyun bir müddet soğuması beklenir. Parmağı yakmayacak derecede ılık suya şeker veya bal ilave edilir. Şurup, şeker iyice eriyinceye kadar karıştırılır.
Şurup karışımları
– 1 kg şeker + 1 lt su (İlkbahar Beslemesi).
– 2 kg şeker +1 lt su (Sonbahar Beslemesi).
– 4 kg bal + 1 lt su.
– 5 kg şeker + 20 kg bal + 2,5 lt su + 50 g polen
gibi karışımlar yapılabilir. Arı yetiştiricilerimiz daha farklı yöntemlerde kullanmaktadır.
Arıların Beslenmesi Genel İlkeler
● Koloniler zorunlu olduğu zaman beslenmelidir. Zor ve pahalı bir iştir. Deneyimsiz arıcılar yağmacılığın başlamasına neden olabilir. Besleme yaparken yağmacılığın başlamasını önlemek için,
● Besleme akşam yapılmalıdır. Gündüz beslenen arılar şurubu kısa sürede bitirdikten sonra daha fazlasını alabilmek için çevredeki zayıf kolonilere, rüşet kovanlara saldırırlar.
● Beslenen kovana yağmacı arıların girmesini önlemek için uçuş deliği daraltılmalı, diğer delik ve çatlaklar kapatılmalıdır.
● Şurupluklar kovan dışından gelen arıların ulaşamayacağı şekilde olmalıdır.
● Beslenecek koloni genellikle zayıf kolonidir. Besleme yapılırken yavruların üşümesini önleyecek önlemler alınmalıdır. Şurupluk arı salkımına yakın olmalıdır. Soğuk havalarda arılar salkımı bozmadan şuruba ulaşabilmelidir.
● Arıcı zayıf kolonileri beslemektense, birleştirerek kuvvetli koloniye sahip olmaya
çalışmalıdır.
● Şurup kesinlikle kaynatılmamalıdır. Kaynamış şurubun sindirimi zordur. Sindirim yolu bozukluklarına neden olabilir.
● Verilecek şurup ılık olmalıdır. Ilık şurubun kokusu arıları cezbeder.