A Vitamini Eksikliği (Hipovitaminosis A)

A Vitamini Eksikliği ya rasyonda beta karoten eksikliği olarak primer ya da beta karotenin emilimini veya kullanımını etkileyen sekonder nedenlerden ileri gelir.

Primer Nedenler; karoten bakımından yetersiz yemlerin alınması, yeterince yeşil ot yedirilmemesi veya rasyonda karotenin düşüklüğü, kötü kaliteli kuru meralarda otlatılması, pelet yemler, yemlerin yüksek ısı, nem ve ışığa maruz kalması vb.

Sekonder Nedenler; rasyonda uzun süreli bitkisel ve diğer sindirelebilir yağların kullanılması, rasyonda doymamış yağ asitlerinin fazlalığı, klorlu naftalenli bileşiklerle zehirlenmeler ve nitrat-nitrit zehirlenmesi vb. Sıcaklık, laktasyon, enerji azlığı A vitmaini gereksinimi artırabilir. A vitamini noksanlığı kışın kapalı ahırlarda ve özellikle besi danalarında daha çok görülür. Yeni doğan buzağıların depolama kapasitleri düşük olduğundan bunlarda daha sık rastlanır.

Klinik Semptomlar;

• Görme bozuklukları; başlangıçta gece körlüğü, sonraları gündüz körlüğü, seromükoz göz yaşı akınısı, pupillalarda genişleme ve pupilla ödemi, retinada ödem, hemoraji reflekslerin azalması, bazen korneada bulanıklık ve ülser
• Kuru, kaba ve kepekli kıl örtüsü, kuru-kabuklu ve çatlamış tırnak yapısı
• Gelişmekte olanlarda büyümenin azalması, yetişkinlerde kilo kaybı
• Gelişmekte olanlarda inkoordinasyon
• Ferlite problemleri, boğların sperma kalitesinde bozulma inekler östrus sikluslarında düzensizlik ve nedensiz abort, ölü doğum, retensio sekondinarium
• Buzağı enfeksiyonlara karşı duyarlılık ve konjenital serebellar hipoplazi
• Aralıklı tonik-klonik konvulsiyonlar ve epileptoid benzeri nöbetler
• Ölüm çoğu kez konvulisyonlarla seyreden hiperastesi ve komayı takiben oluşması

Ayrıcı Tanı;

• Deri lezyonlarının olması ve pupillanın ışığa karşı refleksinin bulunmamasıyla Süt Tetanisi, CCN, Tuz Zehirlenmesi ve Akut Kurşun Zehirlenmesin ‘den ayrılır.
• Deri lezyonların olması ve akut seyretmemesi ile de Enterotoksemi ‘den ayrılır.

Tedavi;

Hipovitaminosis A olaylarında günde 440 IU/kg parenteral veya iki ayda bir 3000-6000 IU/kg A vitamini verilmesi gereklidir. Özellikle parenteral kullanmak daha yararlıdır. Yeni doğan buzağılar dışındakilere parenteral enjeksiyonlar belirli aralıklarla uygulanabilir. Beslenme şartları düzenlenmelidir.

Korunma;

A vitaminin günlük minimal gereksinimi 40 IU /kg ‘dır. bu 60-80 IU/kg düzeyinde olmalı ve hatt gebelik, laktasyon döneminde bu düzeyin de %50 fazlası sağlanmalıdır. İki ay ara ile 3000-6000 IU/kg dozunda im uygulanmasının yeterli olduğu belirtilmektedir.