Süt sığırcılığında yonca altın kıymetinde, ama kurudaki ineklerde değil.
Evet, yonca süt veren, sağılmakta olan inekler için en önemli kaba yemdir. Diğeri de mısır silajı. Ancak kuruya ayrılmış ineklerde aynı şeyi söyleyemeyiz.
Neden?
Çünkü ortada süt yok.
Sağılmadığı halde sağılıyormuş gibi inek beslenmez. İneğin yaşamında çok büyük bir değişiklik var. Bugünlerde ineği sağmıyoruz.
Sağılan inekler için yonca harika bir kalsiyum kaynağı. Doğru zamanda biçilirse, harika bir lif ve harika bir protein kaynağı da olur. Ama; ülkemizde hala yoncayı kartlaştığında biçiyoruz.
Doğumdan sonra ineklerin yaşadığı ve çiftliklerin başına dert olan bazı hastalıklar var. Bunlar aslında hastalık değil, birer sonuçtur. Bazıları birbirine bağlı zincirleme kazalardır. Ketosis, abomasum deplasmanı, aşırı ve hızlı zayıflama, sonun atılamaması, rahimin dışarı fırlaması, iştahsızlık, rahim yangısı, meme yangısı, yağlı karaciğer hastalığı gibi sorunları inekler ve dolayısıyla inek sahipleri, ne yazık ki, doğum sonrası yaşıyorlar. Bunların tümü kuru dönemdeki inekleri süt veriyormuş gibi beslemekten kaynaklanıyor.
Kuru dönemde ineklere yonca verilirse, süt verdiği dönemde verilen yem katkıları verilmeye devam edilirse, potasyumdan zengin mısır silajı yedirilirse yukarıda sayılan sorunların biri veya birkaçı mutlaka görülecektir. Ayrıca, süt veriyormuş gibi beslenen inekler gereksiz yere şişmanlayacak, doğum sonrası ise çiftliğin başına dert açacaklardır.
Kuru dönemde ineklerin süt verdikleri dönem kadar enerji, kalsiyum, protein ve potasyuma ihtiyaçları yoktur. Bunlar sadece süt verdikleri dönemde çok büyük önem taşırlar. Kuru dönemde yonca verirsek, silaj yedirirsek gereksiz miktarda kalsiyum ve potasyum vermiş oluruz. Gereksiz kalsiyum, bu dönemde süt ile bir çıkışı olmadığı için, Kalsiyum/Fosfor dengesinin bozulmasına sebep olur.
Bu dengeyi kurmak isteğiyle vücut kalsiyumu idrarla atar. İnek sağılmakta olsaydı kalsiyum gerekliydi. Çünkü süt ile vücuttan çıkan kalsiyumu vermek zorundaydık. Hâlbuki kuru dönemde dengeyi bozan bir etki meydana geliyor.
Özet
Özetleyelim; kuru dönemdeki inekleri kuru dönemin tümü boyunca, yani 45 veya 60 günlük bir zaman dilimi içerisinde, yonca ve silaj ile beslemeyelim. Bol bol kuru ot, ama yonca değil.
Kuru ot olarak her türlü hasılların kurutulmuşu, kuru çayır otu, kurutulmuş tritikale, rye grass, fiğ-yulaf kombinasyonları bu dönem için uygundur.
Ayrıca; sağmal dönemdeki yem katkılarını kuru dönemde vermeyelim. Kuru dönem için hazırlanmış yem katkılarını kullanalım.
Son söz; kuru dönemde inekleri sağılmakta oldukları dönemde beslediğimiz gibi beslemeyelim.