Süt Sığırcılığında Genetik ve Çevre. Süt sığırcılığında ülkemizin bir genetik ilerleme yaşadığı yadsınamaz şekilde ortadadır. Ancak; genetik yetenekler çevre koşulları ile ortaya çıkıyor, ya da ülkemizde olduğu gibi, ortaya çıkamıyor.
Ülkelere göre, ırkların resmi süt verim ortalamalarına göz atarsak; ABD’de Holstein ırkı ortalaması 11.646 litre, Brown Swiss 10.277 litre, İspanya’da Holstein 11.035 litre, Brown Swiss 7.218 litre, Çekya da Simmental ırkı ortalaması 7.376 litre, Almanya’da 7.513 litre, Kanada’da Holstein ırkı ortalaması 10.257 litre.
Bu ülkelerden ülkemize damızlık sığır ve sperma geliyor. Ama yukarıdaki ortalama verimlere ulaşan çok az inek var.
Barınaklarımızda, beslememizde, sağım hijyenimizde büyük sorunlarımız söz konusu. İnekler genetik yeteneklerinden gelen verimleri tam olarak ortaya koyamıyorlar. Engelleri koyan bizleriz. Barınakları yanlış dizayn eden, ineklere konfor sağlamayan, hatalı besleyen ya da sağım öncesi meme hazırlığını doğru yapmayan bizleriz.
Daha buzağıyken ileride inek olacak materyalimizi uygun besleyemiyoruz. Genetik yeteneklerinin önünü kesiyoruz. İhmal ve bilinçsizlikten öldürdüklerimiz de ayrı bir sorun.
Adı geçen ülkelerden belki en iyi düve ya da inekleri alamayabiliriz. En üstün olanları kendilerine saklayabilirler. Ama en iyi spermaları alabiliyoruz. Kendi ineklerine kullandıkları spermaları bize de satıyorlar. Yani genetik yetenek ithali sorun değil.
Sorunumuz sürü yönetimindeki hatalarımız. Barınaktan başlayan yanlışlarımız, koruyucu hekimlikteki bilinçsizliğimiz. O yüzden elbirliğiyle bu hataları düzeltme yönünde gayret sarf etmeliyiz.
O zaman süt ortalamalarımız yükselecek. İneklerimiz ne ırktan olursa olsunlar, genetiklerinden gelen verimleri tam olarak alabileceğiz.
Yukarıdaki ülke ortalamalarını gördük.
Merak edenler için ülkemizdeki süt verim ortalamasını resmi rakamlar üzerinden hesap edelim.
Irklar bazında değil, tüm inekler bazında.
TÜİK verilerine göre; ülkemizde sağılan ineklerin sayısı 6.038.545 adet, toplam inek sütü 18.831.720 ton. Demek ki ineklerimizin süt verimi ülke ortalaması olarak 3.118 litre.
Özetle, düzeltilmesi gereken çok şey var.