Loğusa takip programı ABD ‘de yaygın olarak uygulanan, yararlı olduğu kanıtlanmış bir programdır.
Doğum padoğundan, loğusa bölümüne alınan inek veya düve burada en az 30 gün izlenir. İlk yıllarda 15 gün izleyen çiftlikler yararını görünce bu zamanı 30 güne çıkardılar. Hatta 45 gün izleyenler giderek çoğalıyor.
İneklerin en önemli metabolik ve enfeksiyöz hastalıkları doğumu takip eden günlerde ortaya çıkar. İneklerin en hassas dönemi sayılan loğusalık döneminde metritis (rahim yangısı), mastitis (meme yangısı), pneumoni (zatürre), ayak problemleri, ketosis, süt humması, abomasumun yer değiştirmesi gibi problemler sıkılıkla görülmektedir. Demek ki doğumu takip eden günlerde inekleri yakından izler ve özen gösterirsek bu problemleri erken teşhis ve hızlı müdahale etme şansını yakalamış oluruz.
Bu yöntemde, inekler sabah sağımının dönüşünde dikkatle izlenirler. Sağımdan dönen inek mutlaka yemliğe gider ve yem yemeye başlar. Ancak; sağım dönüşü yemliğe gitmeyen, yatmaya giden veya yemliğe gittiği halde yem yemeden duran inek kesinlikle bir problemi bize anlatır.
Sağım dönüşü inek ve düveler ne yapıyor? Yemliğe mi, yatak yerine mi gidiyor? Yürüyüşleri nasıl? Sallantılı mı? Ağızdan, gözlerden veya arka taraftan bir akıntı söz konusu mu?
Her sabah bu şekilde inekler gözlendikten sonra yemlik yerine yatmaya giden veya yem yemeden duran ineklerin vücut sıcaklığı ölçülür.
İneklerin normal vücut sıcaklığı 38,5 0C dir. 39 0C nin üzerinde ya da 38 0C nin altında vücut sıcaklığı ölçülen inekler daha dikkatli bir incelemeye tabi tutulmalıdırlar.
Vücut sıcaklığı (ateşi) 390C den yukarı çıkmış olan ineklerin bir enfeksiyon ile karşı karşıya kaldığı düşünülür. Enfeksiyon yukarıda sayılanların biri olabilir. Böyle bir durumda daha ayrıntılı muayene yapmak gerekecektir. Memeler, rahimden gelen akıntı kontrol edilmeli, akciğerler dinlenmelidir. Gerekli görülen tüm muayeneler yapılmalıdır.
Sağımdan dönüşte normal yürüyüşle yemliğe giden ve yem yemeye başlayan ineklerin vücut sıcaklığı ölçülmeyebilir. Bazı işletmeler ilk hafta tümünün ateşini alıyorlar. İneklerin bu dönemde akut problemlerinin olabileceğini, gün içinde ani ateş yükselmelerinin olduğunu defalarca gördüklerini söyleyen işletme sahipleri tüm hayvanlar üzerinde titizliklerini sürdürüyorlar.
İneğin ateşi her zaman yüksek bulunmayabilir. Bazen birkaç doğum yapmış ineklerde sallantılı yürüyüş, iştahsızlık, yatma isteği, arka tarafta titreme ile birlikte ateşin düşük olduğu da görülür. Bu durum hipokalsemi (Kalsiyum eksikliği) habercisi olabilir. Ölçüldüğünde, vücut sıcaklığı 38 0C nin altında çıkarsa özellikle ağızdan kalsiyum destekleri verilmesi yararlı olur.
Loğusa takip programı ABD ‘de son yılların yıldızı olan bir uygulamadır. Basit ve etkin bir programdır. Her çiftlikte bulunan bir termometre dışında alet, malzeme gerektirmez. Ayrı bir masrafa ihtiyaç yoktur. Bir kişi ciddi bir şekilde gözlem yaparsa takip sistemi yerine getirilmiş olur. Loğusaların takip edilmesiyle koruyucu hekimlik hizmeti de yapılmış olacaktır.
Loğusa takip programını uygulayan ABD ‘deki süt sığırcılığı işletmelerinde o laktasyon boyunca ortalama 1 ton fazla süt alınmış ve uygulamayan işletmelere göre 30 gün daha erken döl tutma sağlanmıştır.
Programın kolay uygulanabilir olması, buna karşın çok yararlı sonuçlar doğurması sebebiyle ülkemizdeki işletmelere de özellikle öneririm.
