SOP İngilizce ’den bir kısaltma.Standart Operating Procedures kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Dilimize ‘’her işin adım adım, sırasıyla yapılması’’ olarak çevirebiliriz. Kısaca ‘’standart uygulamalar, standart işlemler’’ diyebiliriz.
SOP fabrikalarda, iş yerlerinde, hastanelerde, her türlü üretim yapan işletmelerde çok önemli. İşler yapılması gereken sırayla yazılır ve duvara asılır. SOP hayvancılık sektöründe de çok gerekli bir uygulamadır. Büyük süt sığırcılığı işletmeleri bu uygulamayı ‘’protokol’’ adı altında yapıyorlar.
Tümüyle hayvancılık işletmelerinde uygulanması gerekir. Sürü yönetiminin en önemli bölümüdür. Bölümlere ve işlere göre yazılmalı, duvarlara asılmalı, herkesin uyması sağlanmalıdır. Biz toplum olarak her işin adım adım, sırasıyla, sırayı bozmadan yapılmasına alışkınız. Ancak bu alışkanlığı henüz hayvancılık işletmelerimizde uygulamaya sokamadık.
SOP sistemine göre işler herkes tarafından ve her zaman aynı şekilde yapılmalıdır. Buna toplumumuzda abdest almayı örnek gösterirsek, anlatmak daha kolay olabilir.
Abdest her zaman ve herkes tarafından aynı sıra takip edilerek alınır. Kişiden kişiye değişmez. Sırası bozulmaz. Bir kişi abdest alırken, önce ayaklarını yıkayıp, en son yüzünü yıkamaz. Bir gün kollarını dirseklere kadar yıkayıp, ertesi gün bileklere kadar yıkamaz. Bir gün ağzını çalkalayıp, ertesi gün bundan vazgeçmez. Bir sıra, bir düzen söz konusudur.
Hayvancılık işletmelerimizde buna benzer bir düzeni aynen uygulamalıyız. Yazıp, duvara çakmalıyız. Örneğin; doğumdan hemen sonra ineğe yapılacak olanları, buzağıya uygulanacak olanları sırasıyla yazmalıyız.
Doğumda bulunanlar, yardım edenler telaşa kapılmadan, unutmadan, ihmal etmeden aynı işleri sırasıyla yapmalıdırlar. O gün orada bulunan kişiler değişse bile, listelenen kurallar değiştirilmeden uygulanmalıdır.
Anneye ılık su ile bir lohusa şerbeti içirilmeli, yavrunun göbek kordonu ilaçlanmalı, ağız sütü tam olarak verilmeli, hazır antiserum yapılmalı, annesi yalayıp kuruttuktan sonra buzağı kuru, temiz, bol altlıklı bir yere alınmalı.
Besi danaları besi yerine geldiğinde yemlerine ‘’stres giderici’’ takviyeler katılmalı, yemleme sistemine ‘’alıştırılarak’’ geçişleri sağlanmalıdır.
İneklerin kuruya ayrılması işleminde, ilk ishal fark edildiğinde, ilk öksürük fark edildiğinde, kızgınlık takibi ve benzeri durumlarda yapılması gerekenler için tek tek SOP hazırlanmasının büyük yararı olacaktır.
Örnekler çoğaltılabilir. Doğru olan abdest alır gibi bir düzenin, sistemin kişilere bağlı olmadan, ihmale ve aksamaya yer verilmeden uygulanmasıdır.
Bunun için ilk şart standart uygulamaların yazılı olmasıdır.