Sığırların öldürücü nezlesi, Sığırların viral bir hastalığıdır. Hastalığa Sığırların Gangrenli Nezlesi, Malignant Catarrhal Fever, Coryza Gangrenosa Bovum veya kısaca Koriza adı verilmektedir.
Hastalığın bulaşması kuzu ve koyunlar vasıtasıyla olduğundan yetiştiriciler arasında “Koyun hastalığı” olarak bilinir.
Hastalığın etkeni Herpesvirus ailesinden, Macavirus genusuna mensup MCF (Malignant Catarrhal Fever) virusudur. Fakat, asıl etken Ovine herpesvirus-2 (OvHV2) dir. Çünkü koyunlar ve kuzular bu etkeni, kendileri hiçbir klinik belirti göstermeksizin, sığırlara bulaştırırlar.
Hastalık sığırlar arasında sporadik’tir. Yani tek-tük görülür. Sığırdan sığıra bulaşmaz. Salgın halini almaz. Zoonoz değildir. İnsanlara bulaşmaz. Yaban hayatındakiler ve manda dahil olmak üzere büyük çift tırnaklılar bu hastalığa yakalanabilirler.
Koriza hastalığı öldürücüdür. Nadiren kronik bir hal alıp, inekleri öldürmediği görülmüştür. Ama; böyle durumlarda inek kör kalır.
Klinik Belirtiler
Belirtiler çok çeşitli kalıplar içerisinde görülür. En çok görülen şekli göz ve burun akıntısı olan halidir. Hastalık çok yüksek ateş, süt veriminde birdenbire düşme ile ortaya çıkar. Bazen ani ölüm de oluşabilir. Gözden ve burundan irinli akıntı gelir. Burundan gangrenli parçalar düşer. Göz beyazlaşır (Korneal opazite). Ağızda ülserler, yaralar oluşur. Bazen kanlı hale gelen ishal ortaya çıkar. Sinirsel belirtilerle ortaya çıkan şeklinde ise iştahsızlığı takiben, kasılma nöbetleri, titreme, koordinasyon bozukluğu, şaşılık görülür. Lenf bezleri şişer.
Koyun ve özellikle kuzular bulaşma kaynağıdır. Hava yoluyla, su, yem, ot ve bulaşık altlık yoluyla sığırlara geçer. O yüzden aynı merayı, aynı barınağı, aynı su kaynaklarını koyunlarla paylaşan sığırlar tehlike altındadır. Hava yoluyla bulaşma ve damlacık enfeksiyonu ile yayılma olduğundan bilim adamları koyun-kuzu-sığır arasındaki bulaşmada en güvenli mesafenin 5 km olduğunu saptamışlardır.
Hastalık belirtileri itibariyle Şap, BVD, IBR ile, kanlı ishal görülen vakalar EHD (Epizootic Hemorajik Hastalık) ile karışabilir.
Kesin teşhis laboratuvar testleri ile konulur.
Sığırların Öldürücü Nezlesi Tedavi
Sığırların Koriza hastalığının aşısı yoktur. Hiçbir tedavisi de yoktur. Belirtiler yönünden tedavi girişimleri ise başarısız olur.
En iyi yol koyun ve kuzular ile sığırların uzak tutulmasıdır. Dünya çapında görülen bir hastalıktır. Ölüm oranının çok yüksek olmasına rağmen salgın haline gelmemesi, yetiştiriciler yönünden hastalığın teselli verici tarafıdır.