Üre Zehirlenmesi
Üre zehirlenmesi sığır beslenmesinde non-protein azotlu madde olarak kullanıldığında bazen zehirlenmelere yol açmaktadır. Üreli yemin alıştırma dönemi yapmadan yedirilmesi, Rasyonda üre oranının yüksekliği ve iyi karıştırılmaması, Üreli rasyonlarda enerjinin düşük ve lifli yemlerin yüksek olması üre zehirlenmesine yol açar.
Aç olan sığırlara 0.33 gr/kg üre verildiğinde kanda amonyak düzeyi yükselmekte, 0.44 gr/kg verildiğinde 10 dk. da zehirlenme belirtileri görülmekte ve 1-1.5 gr/kg yedirildiğinde ise ölüm gerçekleşmektedir.
Üre daha çok besi sığırlarının beslenmesinde kullanıldığı için zehirlenme olayları besi sığırlarında gözlenir ama bunun yanında sahada üre gübresi yiyen hayvanları da asla göz ardı etmemek gerekir.
Klinik Semptomları;
- Alıştırılmadan verilen veya zehirlenmeye neden olacak kadar çok yediğinde 10 dk. ile 1 saat arası belirtilerin şekillenmesi
- Şiddetli sancı, böğürme
- Aşırı köpüklü salivasyon, burundan köpüklü akıntı gelmesi
- Solunum güçlüğü
- Rumende Timpani
- Kaslarda titreme, özellikle baş bölgesinde, aşırı duyarlılık, inkoordinasyon ve halsizlik
- Bazen eksitasyon ve saldırganlık
- Son dönemde yerde yatma ve konvulsiyonlar
Laboratuar Bulguları;
Rumen ph sı 8 den fazla, kan daki amonyak düzeyi 0.7 den fazladır. PCV, glukoz, potasyum, fosfor, üre, AST miktarlarında artış şekillenebilir.
Ayırıcı Tanı;
- Anamnez beslenme şartları ve özellikle rumen ph ‘sının alkali olması ile OFİ ve benzeri zehirlenmelerden
- Aynı verilerle Ensefalitis ile seyreden hastalıların başlangıç dönemleriden
- Yüksek ateş ve akciğerde matite olmaması ile Perakut Pneumoni ‘den
Sağaltım;
En kısa sürede 2-6 lt sirke veya %5 ‘lik asetik asit birkaç katı soğuk su ile karıştırılarak içirilmelidir. Uygulamadan 30 dk. sonra klinik bulgular tekrar şekillendiğinde sirkenin tekrar içirilmesi gerekebilir. Rumen içeriğinin sonda veya rumenotomi ile boşaltılmalıdır. Rasyona kolay hazmolabilir karbonhidratlı maddelerin (melas, pekmez) katılmasıda yararlı olur. Bunların yanında destekleyici tedavi probiyotikler de verilmelidir.
Korunma;
Rasyona üre katıldığında en az 10 günlük alıştırılma süresi uygulanmalıdır. Rasyonda ki üre miktarı kuru madde miktarına göre %0.5-1 oranında olmalı, %1.5 den fazla olmamalıdır. Üre yedirildiğinde enerji bakımından zengin yem maddelerinin katılmasına özen gösterilmelidir.