Sığırlarda Stomatitis

Sığırlarda Stomatitis türkçe anlamı ile Sığırlarda ağız mukozası yangısı makalemizde bahsedeceğiz.

Stomatitisin Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi

Etiyolojisinde çeşitli bakteriyel, viral, mantar enfeksiyonları, fiziksel ve kimyasal etkenler oluşturur.

Her yaşta ki dönemde sıklıkla karşılaşılır.

Glostitis (dilin yangısı), palatitis (damağın yangısı), gingivitis (dişlerin yangısı) ve chelitis (dudakların yangısı)’i içerir.

Sığırlarda Stomatitis Semptomları

• İştahın azalması veya kaybolması
• İştah kısmen buluduğunda yeşil ve yumuşak yemleri tercih etme
• Yemi sakınarak ağıza alma
• Çiğneme güçlüğü ve çiğnemede duraksama
• Ağız şapırtısı ve boş çiğneme hareketleri
• Ağızdan köpüklü veya sicim tarzında salya akıntısı
• Ağız mukozasında kızarıklık, erozyon, ülser, veziküler gibi lezyonlar
• Ağız mukozasında sıcaklık ve ağrı
• Sekonder bakteriyel hastalıklar sonucu ağızda pis koku
• Sistemik nedenlerden ileri gelen olaylarda ilgili hastalığın diğer bulgular

Laboratuar Bulguları

Bakteriyel hastalılarda lökositosi

Viral hastalıklarda lökopeni, bakteriyel komplikasyonlarda lökositosis saptanır.

Tanı

Klinik bulgular stomatitisi şüphelendirir.

Ağız boşluğu muayenesi ile tanı konur.

Ayırıcı Tanı

• Ağız boşluğunda yabancı cisim görülmemesiyle ağızda ki yabancı cisimlerden
• Ağız boşluğunda lezyon ve yutkunma refleksinin olmasıyla farenks felcinden
• Ağız boşluğunda lezyon olmasıyla ve farenksde tıkanmanın görülmemesiyle farenks tıkanmasından
• Farenksde ağrı yutkunma sırasında ağrının bulunmamasıyla farengitis den
• Ağız boşluğunda lezyon olması ve rumende ani gaz şekillenmemesi, sondanın ilerlemesi sonucu özafagus tıkanmasından
• Ağız boşluğu lezyon görülmesi ve özafagusun palpasyonunda ağrının saptanmasıyla özafagitis den
• Ağız boşluğunda lezyon görülmemesi ile hipersalivasyonla seyreden zehirlenmeler den ayrılır.

Prognoz

Nekrotik, ülseratif ve flegmonlu stomatitislerde progrnoz kötüdür.

Tedavi

Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.

• Yumuşak, sulu gıdalar verilmeli ve temiz su sağlanmalıdır.
• Lokal ağız antiseptikleri; %2 lik bakır sülfat, %2 lik borik asit süspan, %3 lük asit borik, gliserin içinde %1 lik sulfonamid süspansiyonu, gliserin idoe vb.
• Şiddetli olgularda parenteral yolla geniş spektrumlu antibiyotik verilmeli,
• Gerekli durumlarda parenteral beslenme yapılmalıdır.
• A, B, C vitaminleri,
• Korkitostreoidler
• Ülser oluşumunda cerrahi müdahele

Korunma

Şap gibi hastalıklar için aşılama yapılmalıdır. Fiziksel ve kimyasal orjinli nedeler için beslenme şartlarına özen gösterilmelidir.

Sığırlarda Stomatitis ile seyreden hastalıklar

• Şap
• Sığır Vebası
• VD MD
• St.papullosa
• Dana difterisi
• Dil aktinobasillozu
• Soor
• Mavi dil
• Fusospiroketozis
• Muzzle disease

Kaynaklar

• Akça, A., Gökçe, Hi. Guy. C.S.. McGarry, J.W.. Williams D.J.L. (2005): Prevalance of antibodies to Neospora caninum in local and imported cattle breeds in the Kars province of Turkey. Res.Vet.Sci., 78, 123-126
• Anon. (1993): Bovine immunization guidelines, JAVMA, 203 (2), 238-242
• Anon. (2008): Hayvan hastalıkları ve zararlıları ile mücadele genelgesi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
• Anon. (2009): Sığır bovine tüberküloz yönetmeliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
• Anon. (2009): Bruselloz ile mücadele yönetmeliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
• Andrews, AH. (1990): Outline of Clinical Diagnosis in Cattle. Wright, London
• Andrews, AH. (2000): The Health Dairy Cattle. Blackwell Publishing, London
• Andrews, A.H., Blowey, R.W., Boyd, H., Eddy, R.G. ( 2004): Bovine MediCine2 nd Ed., Blackwell Publishing, London
• Aydın, L.. Bakırcı, S. (2007) : Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitel Res. 101 (2),163-166
• Aytuğ, C.N., Alaçam, E., Görgül, S., Gökçen, H., Tuncer, Ş.D., Yılmaz, K. (1991): Sığır Hastalıkları. 2. Baskı, Teknografik Matbacılık, İstanbul
• Barragry, T.B. (1994): Veterinary Drug Therapy. Lea and Febiger, Philadelphia
• Batmaz, H. (1990): Klinik olarak normal sığırlar ile RPT’li sığırların teşhis ve prognozunda Serum protein elektroforezi ve SGOT, SGPT ile LDH enzim düzeyleri üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. DoğaTr.J .Vet. Ani.Sci., 14, 467-478
• Batmaz, H.(1992): Sağlıklı ve septicemia neonatorumlu buzağılarda immunglobulin düzeylerinin saptanmasında glutaraldehyde koagülasyon testi ve bazı testlerle karşılaştırılması. U.Ü.Vet.Fak.Derg., 11, (1), 77-90
• Batmaz, H., Görgül, O.S., Aytuğ, N., Beyazıt, R., Kennerman, E., Salt, S.: Sığırlarda glutaraldehyde koagülasyon testinin kullanımı. I.U.Vet.Fak.Derg., 11,(1), 171-179, 1992.
• Batmaz, H., Çarlı, K.T., Kahraman, M., Çetin, C., Kennerman, E. 1995): Serological and haemotological diagnosis of enzootic bovine leukosis in cattle in Turkey. Veterinary Record, 136, 44-45
• Batmaz, H., Şentürk, S.(1997): Holştayn sığırların önemli bir hastalığı: Lökosit adhezyon yetersizligi (BLAD). Vet. Cer. Dem.Derg., 3 (1), 76-78
• Batmaz, H. (2006): Tüberkülozun kontrolü ve eradikasyonu. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, 5.15-19, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
• Batmaz, H. (2006): Pasteurella pneumonileri ve ekonomik önemi. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu. s.58-64. 1416 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
• Batmaz, H. (2008): Sığırların bazı önemli enfeksiyonlarının kontrolü ve biyogüvenlik. Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu, 5.31-38, 22-24 Şubat 2008, Bursa
• Batmaz. H. (2009): Sığırlarda sıvı-elektrolit sağaltımı. Seminer, 7 Ocak 2009, Antalya
• Blood. D.C. (1994): Pocket Companion of Veterinary Medicine. Bailliere Tindall, London
• Blowey. R.W.. Weaver, AD. (1991 ): A Colour Atlas of Disease and Disorders of Cattle. Wolfe Publishing Limited, London
• Boden, E. (1991): Bovine Practice. Bailliere Tindall, London
• Brand, A., Noordhuizen, J.P.T.M., Schukken, Y.H.(2001): Herd Health and Production Management in Dairy Practice. The Netherlands.
• Braun, U. (2008): Clinical findings and diagnosis of thrombosis of the caudal vena cava in cattle.The Vet. J. 175,118-125
• Çarlı, K.T., Batmaz, H., Şen, A., Kennerman, E., Minbay, A., Yılmaz, Z., Caner, V. (1999): Güney Marmara Bölgesinde Enzootik Bovine Leukosis’in Prevalansı ve Bazı-Bakım Yetiştirme Koşullarının Incelenmesi. Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi, 23 (2), 261-266
• Dennison, A.,C, VanMetre, D.C., Callan, R.J., Dinsmore, P., Mason, G.L., Ellis RP. (2002): Hemorrhagic bowel syndrome in dairy cattle: 22 cases (1997-2000). JAVMA, 221 . 686-689
• Divers, TJ ., Peek, S.F. (2008): Rebhun’s Diseases of Dairy Cattle. 2 nd Ed., Saunders Elsevier, St. Louis
• Elitok, B., Elitok, Ö.M. (2004): Clinical efficacy of carprofen as an adjunt to (hc bacterial treatment of bovine respiratory disease. J.Vet. Pharmacol.Therap., 27, 317-320
• Elitok, B., Elitok, Ö.M, Pulat, H. (2005): Efficacy of azithromycin dehydrate in treatment of cryptosporodiosis in naturally infected dairy calves. J .Vet. Intern. Med. , 19, 590-593
• Elitok, O.M., Elitok, B, Ünver, O. (2005):rena1 amyloidosis in cattle with inHammatory diseases. J .Vet. Intern. Med., 22, 450-455
• Erdoğan, H.M. Çetinkaya, B., Green, L.E., Crıpps, PJ ., Morgan, KL. (2001): Prevalance, incidence, signs and treatment of clinical listeriosis in dairy cattle in England. Vet.Rec., 149, 289-293
• Genç, O., Otlu, S., Şahin, M., Aydın, F., Gökçe, H.İ. (2005): Seroprevalance of brucellosis and leptospirosis in aborted dairy cows. Turk J . Vet. Anim.Sci., 29, 359-366
• Gökçe, H.İ., Çitil, M., Genç, O., Erdoğan, H.M., Güneş, v., Kankavi, O.(2002): A comprasion of the efficacy of Horfenicol and oxytetracyline in the treatment of naturally occuring infecitous bovine keratokonjuktivitis. Irish Vet.J ., 55, 573-576
• Gökçe, H.İ., Genç, O., Akça, A., Vatansever, Z., Ünver, A., Erdoğan, H.M. (2008): Molecular and serolojical evidence of Anaplasma phagocytophilum infection of farm animals in the Black Sea Region of Turkey. Acta Vet.Hungarica, 56, 281-292
• Green, S.L., Smith, LL. (1992): Meningitis in neonatal calves : 32 cases (1983-1990). JAVMA, 201 (1),125-128
• Hasöksüz, M., Kayar, A., Dodurka, T., 11gaz,A. (2005): Detection of respiratory and enteric shedding of bovine coronaviruses in cattle in Northwestern Turkey. Acta Vet. Hungarica, 53, 137-146
• Howard, J .L. (1986): Current Veterinary Therapy Food Animal Practice. 2 nd Ed., WB. Saunders Comp., Philadelphia
• Hunter, A. (1996): Animal Health General Principles. Macmillian Education Ltd., Vol.I, Hong Kong
• Kahn, C.M., Line, S.(2005): The Merck Veterinary Manual. 9 th Ed., Merial, USA
• Karapınar, T., Dabak, M. (2008): Treatment of premature calves with clinically diagnosed respiratory distress syndrome. J .Vet.Intern. Med., 22, 462-466
• Koch, A, Kaske, M. (2008): Clinical efücacy of intravenous hypetonic saline solution or hypertonic bicarbonate solution in the treatment of inappetent calves with neonatal diarrhea. J .Vet. Intern. Med., 22, 202-211
• Kurtdede, A., Ural, K.(2009): Serological status, epidemiology and prevalance of bovine Neospora caninum infection in Turkey: a review of published studiesRev. Med. Vet., 160, 244-251
• Lawnick, U. (2006): Respiratory disease of calves. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, s.1-4, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
• Lean, 1.]. (2007): Ruminal acidosisaetiopathogenesis, prevention and treatment. The Australian Veterinary Associaotion.
• Lotfollahzadeh, S., Alizadeh, Mr., Dezfouli, M.Mr. (2007): A study on therapeutic effects of theranekron (Tarantula cubensiş poison extract ) on the foot and mouth disease (FMD) lesions in cattle. VII. Ulusal Veteriner Iç Hastalıkları Kongresi, 8.5, 1-4 Eylül 2007, Kemer-Antalya
• Meas, S .,Yılmaz, Z., Usuni,T.,Torun, S ., Yeşilbağ, K., Ohashi, K, Onuma, M. (2003): Evidence of bovine immunodeficiency virus in cattle in Turkey. Jpn.J .Vet.Res., 51, 3-8
• Meyer, D.] ., Harvey,J .W.(1998): Veterinary Laboratory Medicine, interpretation and diagnosis, 2 nd Ed., W.B. Saunders Comp.Philadelphia
• Nouri, M., Hajikolaee, M.R., Constable, P.D., Omidi, A. (2008): Effect of erythromycin and geantamicin on abomasal emptying rate in suckling calves. J .Vet. Intern. Med., 22, 196-201
• Ok, M., Şen, İ., Turgut, K., Irmak, K. (2001): Plasma gastrin activity and the diagnosis of bleeding abomasal ulcers in cattle. J .Vet.Med.A, 48, 563-568
• Plumb, DC. (1999): Veterinary Drug Handbook. 3 rd Ed., Iowa State University Press, Ames
• Pavlas, M. (2005): New findings of pathogenesis, diagnostics and control of paratuberculosis in cattle. Acta Vet. Brno, 74, 73-79
• Popesko, P. (1979) : Atlas der Topographischen Anatomie der Haustiere. Band II. Enke, Stuttgart
• Radostitis, OM. (2001): Herd Health. 3 rd Ed., W.B.Saunders Comp., Philadelphia
• Radostits, O.M., Gay, C.C., Hinchcliff, K.W., Constable, PD. (2007): Veterinary Medicine. 10 th Ed., Saunders Elsevier, Edinburgh
• Smith, B.P. (2002): Large Animal Internal Medicine. 3 rd Ed., Mosby Comp., St. Louis
• Shaver, R.: Causes and prevention of displaced abomasum in dairy cows.http://www.wisc. edu/ dysci/uwex/nutritn/presentn/da.pdf. Erişim tarihi: 10.09.2009
• Sod, G.A.: Abomasal displacement and volvulus. student/2009/ Abomasal% 20Displacement %20. Erişim tarihi: 15-09.2009
• Şen, İ.,Altunok,V., Ok, M.,Çoşkun,A., Constable, P.D.(2009): Efficacynof oral rehydration therapy solutions containing sodium bicarbonate or sodium acetate for treatment of calves with naturally acquried diarrhea, moderate dehydration, and strong ion acidosis. JAVMA, 234, 926-934
• Şentürk, S, Cihan, H. (2004): Salt poisoning in beef cattle. Vet. Human Toxicol., 46 ( 1), 26-27
• Şentürk, S, Cihan, H. (2007):Outbreak of botulism in a dairy herd in Turkey. irish Vet. J ., 60 (8), 481-483
• Şentürk, S., Çetin, C., Temizel, M, Özel, E.(2007): Evaluation of the clinical of clinical of subconjuctival injection of clindamycin in the treatment of naturally occuring infectious. bovine keratoconjuctivitis. Vet. Ophthalmology, 10 (3), 186-189
• Tavompanich, S.,Johnson, W.O., Anderson, RJ ., Gardner, I.A. ( 2008): Herd characteristics and management practices associated with seroprevalance of Mycobacterium avium subp paratubercülosis infection in dairy herds. Am. J .Vet.Res., 69, 904-911
• Temizel, EM, Yeşilbağ, K., Batten, C., Şentürk, S., Maan,N.S., Mertens, P.P.C., Batmaz, H. (2009): Epizootic hemorrhagic disease in cattle, western Turkey . Emerging Infectious Diseases, 15 (2), 317-319
• Tütüncü, M., Solmaz, H., Akkan, H.A., Karaca, M., Ağaoğlu, Z. (2005): Seroprevalance of Listeria monocytogenes infection in cattle in Van, Turkey lndian Vet.J ., 82, 926-928
• Yavuz, H.M. (2008): Geçiş döneminde süt sığırlarının beslenme yönetimi. Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu, s.50-57, 22-24 Şubat 2008, Bursa
• Yeşilbağ, K. (2006): Bovine viral diarhea (BVD). Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, s.40-45, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
• Yılmaz, Z., Yeşilbağ, K. (2008): Clinical and haemotological in bovine immunodeficiency virus (BIV) infected cattle. Turk. J .Vet.Anim.Sci. 32, 207-214
• Zadnik,T. (2007): Abomasal displacements in dairy cattle. VII. Ulusal Veteriner İç Hastalıkları Kongresi, 5.3, 1-4 Eylül 2007, Kemer-Antalya
• Sığırların İç Hastalıkları Prof.Dr. Hasan Batmaz 2010 (Vetar), 93