Leptospirosis sığırlarda intersitisyel nefritise yol açan bir hastalıktır.
Leptospirosis Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Leptospira interogans, leptospira hardjo, leptospira pomana ve leptospira grippothyphosa sığırların renal enfeksiyonlarında en sık izole edilen serotiple olmakla beraber hastalık etkenidir. Ülkemizde Leptospira interrogans serovar hardjo ve grypthothyphosa yaygındır. Leptospiralar spiroket, saprofitik aquatik mikroorganizmalardır. Etkenin üremesi için 7-36 derece uygun sıcaklık ve 6-8 arası uygun ph dır. Yeraltı ve durgun sularda 4 ayın üzerinde, nemli toprakta 6 hafta yaşayabilir. Kuru toprakta ise ancak 30 dk yaşayabilir.
Leptospirosis tün dünya da görülen bir hastalıktır. Bazı yörelerde enzootik tarzdadır. Etken enfekte olan sığırların idrar, atık yavru (abort) ve uterus akıntıları ile çevreye bulaşır. Enfeksiyon kontamine yem ve sularla yayılır. Bulaşma sindirim, intrauterin, konjuktiva, deriye temas, çiftleşme ve suni tohumlama yoluyla olur. Morbidite %10-30, enfeksiyonun prevalansı %100 e ulaşabilir. Ölüm oranı %5, buzağılarda daha yüksektir. Zoonozdur. İnkubasyon süresi 3-9 gün arası değişir.
Klinik Semptomlar
- Etken uzun süre idrarda belirlenir, hastalar etkeni ömür boyu taşır
- 40-41 derece ateş
- Hemoglobinuri
- İkterus
- Anemi
- Süt veriminde düşüklük ve sütte portakal sarısı kırmızımtrak renk ve kan pıhtıları
- Abort veya zayıf buzağı doğumları
- Kronik intersitisyel nefritise yol açsa da böbrek yetmezliği nadiren görülür
Buzağılarda;
- Genellikle 1 aylığa kadar olan buzağılarda görülme sıklılığı daha fazladır
- 41-41.5 derece ateş
- Depresyon
- İştahsızlık
- Taşikardi
- Dispne
- Mukozalarda peteşi
- Solgunluk
- Sarılık
- Hemoglobinuri
Ayırıcı Tanı
- Erişkinlerde laktasyon döneminde olanlarda sütün portakal sarısı renkte olması ve kan pıhtılarının bulunmasıyla Babesiosis, Anaplasmosis, Puerperal Hemoglobinuri, Basiller ikterohemoglobinuri ve Lahana Kolza Zehirlenmesi den ayrılır
- Her mevsimde görülebilmesi görülebilmesi ve kene enfestasyonu ile ilişkisinin olamamasıyla Babesiosis ve Anaplosmosis den
- Morbiditenin daha yüksek seyrinin daha uzun sürmesi yalnız erişkinlerde seyretmemesi ve abdominal ağrı şekillenmemesi ile Basiller ikterohemoglobinuri den
- Yalnız doğumdan sonraki 1.5-2 ay içinde görülmemesi, fosfor sağaltımına cevap vermemesi ile Puerperal Hemoglobinuri den
- İdrarın santirfij edilmesi veya bekletilmesi ile Hematuri ile seyreden hastalıklardan
- Buzağılarda yüksek ateş ve septisemik bulguların olması, birden sütten kesiliği fazla su verilmemesi ile Paroksimal Hemoglobinuri ve Su Zehirlenmesi nden
Buzağılarda 6 aylıktan küçüklerde Babesiosis ve Anaplosmosis görülmemektedir.
Leptospirosisin Tedavisi
Klinik semptomlar görüldüğü takdirde en kısa zaman içersin de uygun antibiyotik tedavisi ile başlanmalıdır. Antibiyotik seçimi olarak; Dihidrostreptomisin, Oksitetrasiklin, Tilmikosin, Ceftifour, Amoksisilin, Ampisilin, Enroflaksasilin, Eritromisin, Tylosin, Penisilin G, Siprofloksasin, Doksisiklin kullanılabilir. Anemiye karşı antianemik ilaçlar kullanılabilir. Sıvı elektrolit tedavisi uygulanabilir. Ateş ve ağrının olduğunu durumlarda NSAİD ilaçlar kullanılabilir. İlerlemiş vakalarda yangıyı gidermek ve diğer etkenlerinden yararlanmak için tek doz kortizon kullanılabilir.
Korunma
Mutlaka aşılama yapılmalıdır. Hasta hayvanlar derhal sürüden uzaklaştırılmalıdır. Hasta hayvanlar mera ve dere gibi yerlerden uzaklaştırılmalıdır. Durgun suların drenajı sağlanmalı ve sığırların burayla teması önlenmelidir. Rodent ve vahşi hayvanlar sığırlarla ve yemlerle teması engellenmelidir. Aşı her yıl tekrarlanmalıdır. Buzağılar 4-6 aylıktan önce aşılanmış olmalı. Suni tohumlamada kullanılan boğaların hastalıktan ari olmalıdır.
Kaynaklar:
Kaynakları görmek için tıklayın...
- Akça, A., Gökçe, Hi. Guy. C.S.. McGarry, J.W.. Williams D.J.L. (2005): Prevalance of antibodies to Neospora caninum in local and imported cattle breeds in the Kars province of Turkey. Res.Vet.Sci., 78, 123-126
- Anon. (1993): Bovine immunization guidelines, JAVMA, 203 (2), 238-242
- Anon. (2008): Hayvan hastalıkları ve zararlıları ile mücadele genelgesi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
- Anon. (2009): Sığır bovine tüberküloz yönetmeliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
- Anon. (2009): Bruselloz ile mücadele yönetmeliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
- Andrews, AH. (1990): Outline of Clinical Diagnosis in Cattle. Wright, London
- Andrews, AH. (2000): The Health Dairy Cattle. Blackwell Publishing, London
- Andrews, A.H., Blowey, R.W., Boyd, H., Eddy, R.G. ( 2004): Bovine MediCine2 nd Ed., Blackwell Publishing, London
- Aydın, L.. Bakırcı, S. (2007) : Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitel Res. 101 (2),163-166
- Aytuğ, C.N., Alaçam, E., Görgül, S., Gökçen, H., Tuncer, Ş.D., Yılmaz, K. (1991): Sığır Hastalıkları. 2. Baskı, Teknografik Matbacılık, İstanbul
- Barragry, T.B. (1994): Veterinary Drug Therapy. Lea and Febiger, Philadelphia
- Batmaz, H. (1990): Klinik olarak normal sığırlar ile RPT’li sığırların teşhis ve prognozunda Serum protein elektroforezi ve SGOT, SGPT ile LDH enzim düzeyleri üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. DoğaTr.J .Vet. Ani.Sci., 14, 467-478
- Batmaz, H.(1992): Sağlıklı ve septicemia neonatorumlu buzağılarda immunglobulin düzeylerinin saptanmasında glutaraldehyde koagülasyon testi ve bazı testlerle karşılaştırılması. U.Ü.Vet.Fak.Derg., 11, (1), 77-90
- Batmaz, H., Görgül, O.S., Aytuğ, N., Beyazıt, R., Kennerman, E., Salt, S.: Sığırlarda glutaraldehyde koagülasyon testinin kullanımı. I.U.Vet.Fak.Derg., 11,(1), 171-179, 1992.
- Batmaz, H., Çarlı, K.T., Kahraman, M., Çetin, C., Kennerman, E. 1995): Serological and haemotological diagnosis of enzootic bovine leukosis in cattle in Turkey. Veterinary Record, 136, 44-45
- Batmaz, H., Şentürk, S.(1997): Holştayn sığırların önemli bir hastalığı: Lökosit adhezyon yetersizligi (BLAD). Vet. Cer. Dem.Derg., 3 (1), 76-78
- Batmaz, H. (2006): Tüberkülozun kontrolü ve eradikasyonu. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, 5.15-19, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
- Batmaz, H. (2006): Pasteurella pneumonileri ve ekonomik önemi. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu. s.58-64. 1416 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
- Batmaz, H. (2008): Sığırların bazı önemli enfeksiyonlarının kontrolü ve biyogüvenlik. Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu, 5.31-38, 22-24 Şubat 2008, Bursa
- Batmaz. H. (2009): Sığırlarda sıvı-elektrolit sağaltımı. Seminer, 7 Ocak 2009, Antalya
- Blood. D.C. (1994): Pocket Companion of Veterinary Medicine. Bailliere Tindall, London
- Blowey. R.W.. Weaver, AD. (1991 ): A Colour Atlas of Disease and Disorders of Cattle. Wolfe Publishing Limited, London
- Boden, E. (1991): Bovine Practice. Bailliere Tindall, London
- Brand, A., Noordhuizen, J.P.T.M., Schukken, Y.H.(2001): Herd Health and Production Management in Dairy Practice. The Netherlands.
- Braun, U. (2008): Clinical findings and diagnosis of thrombosis of the caudal vena cava in cattle.The Vet. J. 175,118-125
- Çarlı, K.T., Batmaz, H., Şen, A., Kennerman, E., Minbay, A., Yılmaz, Z., Caner, V. (1999): Güney Marmara Bölgesinde Enzootik Bovine Leukosis’in Prevalansı ve Bazı-Bakım Yetiştirme Koşullarının Incelenmesi. Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi, 23 (2), 261-266
- Dennison, A.,C, VanMetre, D.C., Callan, R.J., Dinsmore, P., Mason, G.L., Ellis RP. (2002): Hemorrhagic bowel syndrome in dairy cattle: 22 cases (1997-2000). JAVMA, 221 . 686-689
- Divers, TJ ., Peek, S.F. (2008): Rebhun’s Diseases of Dairy Cattle. 2 nd Ed., Saunders Elsevier, St. Louis
- Elitok, B., Elitok, Ö.M. (2004): Clinical efficacy of carprofen as an adjunt to (hc bacterial treatment of bovine respiratory disease. J.Vet. Pharmacol.Therap., 27, 317-320
- Elitok, B., Elitok, Ö.M, Pulat, H. (2005): Efficacy of azithromycin dehydrate in treatment of cryptosporodiosis in naturally infected dairy calves. J .Vet. Intern. Med. , 19, 590-593
- Elitok, O.M., Elitok, B, Ünver, O. (2005):rena1 amyloidosis in cattle with inHammatory diseases. J .Vet. Intern. Med., 22, 450-455
- Erdoğan, H.M. Çetinkaya, B., Green, L.E., Crıpps, PJ ., Morgan, KL. (2001): Prevalance, incidence, signs and treatment of clinical listeriosis in dairy cattle in England. Vet.Rec., 149, 289-293
- Genç, O., Otlu, S., Şahin, M., Aydın, F., Gökçe, H.İ. (2005): Seroprevalance of brucellosis and leptospirosis in aborted dairy cows. Turk J . Vet. Anim.Sci., 29, 359-366
- Gökçe, H.İ., Çitil, M., Genç, O., Erdoğan, H.M., Güneş, v., Kankavi, O.(2002): A comprasion of the efficacy of Horfenicol and oxytetracyline in the treatment of naturally occuring infecitous bovine keratokonjuktivitis. Irish Vet.J ., 55, 573-576
- Gökçe, H.İ., Genç, O., Akça, A., Vatansever, Z., Ünver, A., Erdoğan, H.M. (2008): Molecular and serolojical evidence of Anaplasma phagocytophilum infection of farm animals in the Black Sea Region of Turkey. Acta Vet.Hungarica, 56, 281-292
- Green, S.L., Smith, LL. (1992): Meningitis in neonatal calves : 32 cases (1983-1990). JAVMA, 201 (1),125-128
- Hasöksüz, M., Kayar, A., Dodurka, T., 11gaz,A. (2005): Detection of respiratory and enteric shedding of bovine coronaviruses in cattle in Northwestern Turkey. Acta Vet. Hungarica, 53, 137-146
- Howard, J .L. (1986): Current Veterinary Therapy Food Animal Practice. 2 nd Ed., WB. Saunders Comp., Philadelphia
- Hunter, A. (1996): Animal Health General Principles. Macmillian Education Ltd., Vol.I, Hong Kong
- Kahn, C.M., Line, S.(2005): The Merck Veterinary Manual. 9 th Ed., Merial, USA
- Karapınar, T., Dabak, M. (2008): Treatment of premature calves with clinically diagnosed respiratory distress syndrome. J .Vet.Intern. Med., 22, 462-466
- Koch, A, Kaske, M. (2008): Clinical efücacy of intravenous hypetonic saline solution or hypertonic bicarbonate solution in the treatment of inappetent calves with neonatal diarrhea. J .Vet. Intern. Med., 22, 202-211
- Kurtdede, A., Ural, K.(2009): Serological status, epidemiology and prevalance of bovine Neospora caninum infection in Turkey: a review of published studiesRev. Med. Vet., 160, 244-251
- Lawnick, U. (2006): Respiratory disease of calves. Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, s.1-4, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
- Lean, 1.]. (2007): Ruminal acidosisaetiopathogenesis, prevention and treatment. The Australian Veterinary Associaotion.
- Lotfollahzadeh, S., Alizadeh, Mr., Dezfouli, M.Mr. (2007): A study on therapeutic effects of theranekron (Tarantula cubensiş poison extract ) on the foot and mouth disease (FMD) lesions in cattle. VII. Ulusal Veteriner Iç Hastalıkları Kongresi, 8.5, 1-4 Eylül 2007, Kemer-Antalya
- Meas, S .,Yılmaz, Z., Usuni,T.,Torun, S ., Yeşilbağ, K., Ohashi, K, Onuma, M. (2003): Evidence of bovine immunodeficiency virus in cattle in Turkey. Jpn.J .Vet.Res., 51, 3-8
- Meyer, D.] ., Harvey,J .W.(1998): Veterinary Laboratory Medicine, interpretation and diagnosis, 2 nd Ed., W.B. Saunders Comp.Philadelphia
- Nouri, M., Hajikolaee, M.R., Constable, P.D., Omidi, A. (2008): Effect of erythromycin and geantamicin on abomasal emptying rate in suckling calves. J .Vet. Intern. Med., 22, 196-201
- Ok, M., Şen, İ., Turgut, K., Irmak, K. (2001): Plasma gastrin activity and the diagnosis of bleeding abomasal ulcers in cattle. J .Vet.Med.A, 48, 563-568
- Plumb, DC. (1999): Veterinary Drug Handbook. 3 rd Ed., Iowa State University Press, Ames
- Pavlas, M. (2005): New findings of pathogenesis, diagnostics and control of paratuberculosis in cattle. Acta Vet. Brno, 74, 73-79
- Popesko, P. (1979) : Atlas der Topographischen Anatomie der Haustiere. Band II. Enke, Stuttgart
- Radostitis, OM. (2001): Herd Health. 3 rd Ed., W.B.Saunders Comp., Philadelphia
- Radostits, O.M., Gay, C.C., Hinchcliff, K.W., Constable, PD. (2007): Veterinary Medicine. 10 th Ed., Saunders Elsevier, Edinburgh
- Smith, B.P. (2002): Large Animal Internal Medicine. 3 rd Ed., Mosby Comp., St. Louis
- Shaver, R.: Causes and prevention of displaced abomasum in dairy cows.http://www.wisc. edu/ dysci/uwex/nutritn/presentn/da.pdf. Erişim tarihi: 10.09.2009
- Sod, G.A.: Abomasal displacement and volvulus. student/2009/ Abomasal% 20Displacement %20. Erişim tarihi: 15-09.2009
- Şen, İ.,Altunok,V., Ok, M.,Çoşkun,A., Constable, P.D.(2009): Efficacynof oral rehydration therapy solutions containing sodium bicarbonate or sodium acetate for treatment of calves with naturally acquried diarrhea, moderate dehydration, and strong ion acidosis. JAVMA, 234, 926-934
- Şentürk, S, Cihan, H. (2004): Salt poisoning in beef cattle. Vet. Human Toxicol., 46 ( 1), 26-27
- Şentürk, S, Cihan, H. (2007):Outbreak of botulism in a dairy herd in Turkey. irish Vet. J ., 60 (8), 481-483
- Şentürk, S., Çetin, C., Temizel, M, Özel, E.(2007): Evaluation of the clinical of clinical of subconjuctival injection of clindamycin in the treatment of naturally occuring infectious. bovine keratoconjuctivitis. Vet. Ophthalmology, 10 (3), 186-189
- Tavompanich, S.,Johnson, W.O., Anderson, RJ ., Gardner, I.A. ( 2008): Herd characteristics and management practices associated with seroprevalance of Mycobacterium avium subp paratubercülosis infection in dairy herds. Am. J .Vet.Res., 69, 904-911
- Temizel, EM, Yeşilbağ, K., Batten, C., Şentürk, S., Maan,N.S., Mertens, P.P.C., Batmaz, H. (2009): Epizootic hemorrhagic disease in cattle, western Turkey . Emerging Infectious Diseases, 15 (2), 317-319
- Tütüncü, M., Solmaz, H., Akkan, H.A., Karaca, M., Ağaoğlu, Z. (2005): Seroprevalance of Listeria monocytogenes infection in cattle in Van, Turkey lndian Vet.J ., 82, 926-928
- Yavuz, H.M. (2008): Geçiş döneminde süt sığırlarının beslenme yönetimi. Sürü Sağlığı ve Yönetimi Sempozyumu, s.50-57, 22-24 Şubat 2008, Bursa
- Yeşilbağ, K. (2006): Bovine viral diarhea (BVD). Sığırların Solunum Sistemi Hastalıkları Sempozyumu, s.40-45, 14-16 Nisan 2006, Uludağ-Bursa
- Yılmaz, Z., Yeşilbağ, K. (2008): Clinical and haemotological in bovine immunodeficiency virus (BIV) infected cattle. Turk. J .Vet.Anim.Sci. 32, 207-214
- Zadnik,T. (2007): Abomasal displacements in dairy cattle. VII. Ulusal Veteriner İç Hastalıkları Kongresi, 5.3, 1-4 Eylül 2007, Kemer-Antalya
- Sığırların İç Hastalıkları Prof.Dr. Hasan Batmaz, 2010 (Vetar), 291-292
