Sığırlarda Flor Zehirlenmesi (Florosis)
Sığırlarda Flor Zehirlenmesi, fazla florlu suların içilmesi, flor miktarı yüksek topraklarda yetişen bitkileri yenmesiyle olur. Sularda 5-8 ppm den fazlası, yem maddelerinde kuru madde esasına göre 50 ppm den fazlası risktir. Sürekli 1 mg/kg dozda alınması maksimum gücen sınırı olup 2 mg/kg alınması klinik bozukluklara yol açmaktadır. Sığırlar koyunlardan daha duyarlıdır.
Flor miktarının yüksek olduğu bölgeler;
Volkanik bölgeler, flor içeren kaya fosfatları, tuğla kiremit, çimento, cam, alimunyum, çelik, süperfosfat gübre fabrikası atıkları, süperfosfat gübrelerin sık kullandığı toprak sayılabilir. Ülkemizde özellikle Ağrı ve Van arasındaki bölgede problemdir.
Zehirlenme genellikle kronik şekilde olup, nadiren akut zehirlenmeye yol açar.
Klinik Semptomları;
Akut;
- İştahsızlık, depresyon, halsizlik, hareketsiz duramama, konstipasyon veya ishal
- Dispne, salivasyon, kas titremeleri, aşırı duyarlılık, pupillalarda dilatasyon, konvulsiyonlar ve kollaps
Kronik;
- Flor kalsiyumun kemiklerde depolamasını engellediği için kemik ve diş bozuklukları
- Dişlerde açık sarı, yeşil, kahverengi, siyah renkte nokta veya çoğunlukla yatay çizgi halinde lekeler
- Dişlerin beyaz görünüm olması ve aşınıp kırılması
- Dişlerde ağrı, çiğneme güçlüğü, kilo kaybı
- Kemiklerdeki bozukluklar gençlerde daha çok olmasına rağmen erişkinlerde de olabilmekte
- Kemiklerde periartiküler kalsifikasyon veya ekzostoslar sonucu aralıklı topallık ve tutuk yürüyüş, özellikle arka ayaklarda
- Metakarpal, metatarsal, kostalar ve mandibuladaki ekzostosların palpe edilebilmesi ve üzerlerine bastırıldığında ağrılı olmaları
- Kemiklerde kırılmaya eğilimin olması, kıllarda matlık, süt veriminde azalma, reprodüksiyon bozuklukları
Ayırıcı Tanı;
- Dişlerde lekelerin olması ile Raşitizm ‘den
- Dişlerde leke ve deformasyonların olması ile Topallıkla Seyreden Hastalıklar ‘dan
- Diş ve kemik deformasyonların ile Paraziter İnvazyonlar ve Beyaz Kas Hastalığı ‘ndan
Sağaltım;
Sığırlara flor bakımından zengin su ve yemlerin mümkün olduğu kadar verilmemesi gerekir. Alimunyum tuzları günde 30 g dan fazla alimunyum sulfat oral yolla verilmesi Hiperastesi ve tetani kaybolana kadar iv kalsiyum verilmesi gerekir ve tekrarlanabilir. Desktroz serumu uygulanması önerilmektedir.
Korunma;
Flor miktarı süt inekleri için 2 ppm, besi sığırları için 3 ppm den fazla olmamalıdır. Ca ve P yeterli miktarda verilmelidir. Kaya fosfatları deflorize edildikten sonra kullanılmalıdır. Riskli bölgelerde günde 30 g alimunyum sülfat içirilebilir ve kalsiyum ilaveleri yapılır.